حافظ؛ مظهر گفتمان‌سازی قرآنی در ادب فارسی
قائم‌مقام رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با تأکید بر اینکه حافظ نه‌تنها شاعر بلکه مبلغ معارف الهی و مظهر گفتمان‌سازی قرآنی در زبان و ادب فارسی است، گفت: حافظ با آمیختن اندیشه و کلام خود با قرآن، نمونه‌ای از مؤمن متفکر و هنرمند قرآنی را به نمایش گذاشت.
به گزارش ایکنا از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، قائم‌مقام رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور، شامگاه سه‌شنبه، 22 مهرماه در محفل انس با قرآن «بشری» که به‌مناسبت بزرگداشت خواجه حافظ شیرازی در حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) برگزار شد، با اشاره به جایگاه حافظ در پیوند دادن شعر و معارف قرآن بیان کرد: حافظ، مظهر گفتمان‌سازی قرآنی در ادب فارسی است؛ او به‌زیبایی توانست مفاهیم الهی را در قالب ادبی و هنری ماندگار کند.
وی با گرامیداشت یاد و نام خواجه حافظ شیرازی، او را به تعبیر رهبر معظم انقلاب «درخشان‌ترین ستاره فرهنگ ایرانی اسلامی» دانست و گفت: حافظ آیات کلام‌الله مجید را با زبان شعر در روزگار خود منتقل کرد و رمز ماندگاری آثارش نیز در همین پیوند میان زبان ادبی و کتاب خداست، چراکه هر چیزی با قرآن پیوند بخورد، ماندگار می‌شود.
حسینی افزود: حافظ اگر به حافظ بودن خود و به قرآن افتخار نمی‌کرد، هرگز این تخلص را برنمی‌گزید. او می‌گوید: «صبح‌خیزی و سلامت طلبی چون حافظ/ هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم.»
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور بیان کرد: حافظ تنها شاعر نبود؛ او فقیه، مفسر و محدثی برجسته بود که با قرآن مأنوس بود. همین اتصال عمیق سبب شد اعجاز کلام الهی در زبان و شعر او تجلی یابد. از همین‌رو دیوان حافظ، پس از قرآن و مفاتیح، از پرتیراژترین و پرخواننده‌ترین کتاب‌ها در کشور ماست و در بیشتر خانه‌های ایرانی جای دارد.
وی تأکید کرد: حافظ توانست اندیشه و ادبیات قرآنی را در قالبی زیبا و تأثیرگذار به مردم زمان خود منتقل کند و مفاهیمی همچون عشق، توکل، استقامت و توحید را در شعر خود بگنجاند.
عشق در مکتب حافظ؛ جلوه‌ای از جهان‌بینی قرآنی
حسینی با اشاره به اینکه یکی از بارزترین جلوه‌های جهان‌بینی قرآنی در شعر حافظ مفهوم عشق است، اظهار کرد: در مکتب حافظ، عشق نیروی محرک سلوک انسانی معرفی می‌شود. این همان درک عمیق از باطن عالم است که قرآن انسان را به آن دعوت می‌کند. حافظ برای بیان دقیق‌ترین معارف عرفانی از قصه‌ها و تمثیل‌های قرآنی بهره برده است. مثلاً شعر «یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور/ کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور» برگرفته از وعده‌های الهی در قرآن است؛ همان‌گونه که می‌فرماید: «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ.»
ضرورت بهره‌گیری هنرمندانه از قرآن
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور تأکید کرد: اگر مروجان قرآن بتوانند همانند حافظ، معارف قرآنی را با زبان هنر، رسانه و ادبیات به نسل جدید منتقل کنند، تأثیر قرآن در جامعه چندین برابر خواهد شد. تجربه «نهضت زندگی با آیه‌ها» نشان داد که با ابزار هنری، فیلم، پادکست و موشن‌گرافی می‌توان آیات الهی را به زیباترین شکل به مخاطب ارائه کرد.
وی گفت: در این نهضت، به دنبال شاعر و ادیبی بودیم که بتواند آیاتی را که براساس اندیشه امامین انقلاب و علمای مجاهد تبیین شده، به زبان ادبی برای نسل جدید بازگو کند؛ کاری که حافظ در قرن هشتم انجام داد و قرآن را در قالب شعر تبیین کرد.
حسینی با اشاره به مطالبه رهبر معظم انقلاب مبنی بر تبدیل مفاهیم قرآنی به گفتمان عمومی امت اسلامی بیان کرد: گفتمان‌سازی مفاهیم قرآن، همان کاری است که حافظ انجام داده است. او با شعر خود، استقامت، توکل و توحید را از مفاهیم انتزاعی به معانی ملموس اجتماعی تبدیل کرد.
وی با خواندن بیتی از حافظ افزود: «حافظا در کنج فقر و خلوت شب‌های تار/ تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور» این بیت، تجلی آیه شریفه «ألا بذکر الله تطمئن القلوب» است؛ یعنی توکل و آرامش قلبی بر پایه ایمان قرآنی. اثرگذاری کلام حافظ از همین سرچشمه می‌آید.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با بیان اینکه انقلاب اسلامی زمینه بهره‌برداری عمیق از قرآن را فراهم کرده است، گفت: در جریان مبارزات انقلاب، ملت ما به آیات قرآن عمل کردند؛ ایستادن در برابر طاغوت همان اجرای آیه «أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» بود، و استقامت در مسیر الهی همان «وَأَنْ لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ.»
وی افزود: در دوران پس از طوفان الاقصی نیز جلوه‌های ایمان قرآنی را در غزه دیدیم؛ مردمانی که با توکل بر خدا و عمل به آیات «إنْ تَنْصُروا اللهَ یَنْصُرُکُم» و «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» در برابر قدرت‌های استکباری ایستادند.
لبیک قرآنی مردم فارس به ندای رهبری
حسینی با اشاره به مطالبه رهبر معظم انقلاب برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن گفت: مردم دیار حافظ باید نخستین گروهی باشند که به این دعوت لبیک می‌گویند. فارس دارای بزرگ‌ترین مراکز شبانه‌روزی تربیت حافظان قرآن است و مؤسسات قرآنی این استان از جمله مهد قرآن، جامعه‌القرآن، دارالتحفیظ و بیت‌الاحزان در کشور پیشتازند.
وی بیان کرد: با این حال هنوز از ظرفیت تمدن‌ساز شخصیت‌هایی چون حافظ در گسترش گفتمان حفظ قرآن به‌درستی بهره‌برداری نشده است. نمایش جلوه‌های قرآنی در زندگی و اندیشه حافظ می‌تواند الهام‌بخش جوانان و خانواده‌های ایرانی باشد.
گسترش جلسات خانگی قرآن در فارس
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور ضمن قدردانی از فعالان قرآنی فارس اظهار کرد: در بیانیه گام دوم انقلاب، قرآن باید از محدوده نهادها فراتر رود و به مکتب زندگی مردم تبدیل شود؛ مکتبی که سفره انس با قرآن در همه خانه‌ها گسترده باشد.
وی افزود: استان فارس یکی از دو استان برتر کشور در برگزاری جلسات خانگی قرآن است. قرارگاه «ربیون» در شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی استان نیز مأموریت دارد با همکاری خادمان قرآن، نهضت عمومی انس با کلام وحی را هدایت کند.
حسینی همچنین تصریح کرد: در ایام بزرگداشت حافظ، معمولاً به جنبه‌های ادبی و عرفانی او توجه می‌شود، اما بعد قرآنی شخصیت این عارف بزرگ کمتر مورد توجه قرار گرفته است. امیدواریم این حرکت در تبیین چهره قرآنی حافظ تداوم یابد. حافظ خود گفته است «هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم»؛ و این باید پیام ماندگار محافل ما باشد تا قرآن نه تنها در شعر، که در زندگی و رفتار ما جاری شود.
انتهای پیام
