تحکیم و تقویت هویت شیعه را به امام رئوف مدیون هستیم

امام رضا(ع)، فرزند موسی بن جعفر(ع) و نجمه خاتون است.‌ دوران زندگی این امام بزرگوار همزمان با حکومت عباسیان و مشکلات عدیده‌ای از جمله جنگ‌های داخلی و شورش‌های مختلف علیه حکومت بوده است. دوران امامت وی همزمان با سه خلیفه عباسی، شامل هارون‌الرشید، امین و مأمون است. در عصر حکومت هارون و امین ایشان غالباً به مباحثه با مذاهب دیگر در باب اعتقادات اسلامی و ترویج مذهب امامیه می‌پرداختند.

در این دوران با تدارک سفر و مناظرات با بزرگان ادیان و مذاهب سعی در کاهش گسترش مذاهب دیگر از جمله جریان واقفیه، که پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) و انکار امامت وی رخ داد، می‌پرداختند. امام هشتم، تا پیش از سفر به خراسان در مدینه زندگی می‌کردند، در نهایت به دست مأمون به شهادت رسیدند و در یکی از روستاهای توس به نام سناباد به خاک سپرده شدند.

با توجه به سالروز میلاد با سعادت امام رئوف در آخرین روز دهه کرامت، خبرنگار ایکنا از فارس با حجت‌الاسلام والمسلمین حسین ملک‌مکان، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی فارس به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.

ایکنا - حضور امام رضا(ع) تا چه میزان در شیعه اثنی‌عشری شدن ایرانیان مؤثر بوده است؟

اهل بیت(ع) در هر کجا بودند در هدایت مردم نقش بسزایی داشتند. نقش اصلی اهل بیت از جمله امام رضا(ع) نیز در آگاهی مردم و روشن شدن و تدین مردم و شیعه اثنی‌عشری شدن آنان قطعاً بسیار تأثیرگذار بوده است.

ایکنا ـ از تأثیر هجرت امام رضا(ع) به ایران بر مکتب شیعه و دین مبین اسلام بفرمایید.

امام رضا(ع) درواقع بعد از آمدنشان به ایران به نوعی محور شدند، همان‌طور که در تاریخ مشخص است قبل از امام به ایران مردم مسلمان بوده‌اند، اما این تدین و شیعه شدن گسترش پیدا کرد و تقویت شد. با حضور امام رضا(ع) و برادران ایشان در اقصی‌نقاط ایران و بعد شهادتشان قاعدتاً مبلغ و مبین مذهب شیعه بودند. خاندان اهل بیت(ع) و امام رضا(ع) محور تشیع هستند، بنابراین استمرار شیعه و تقویت شیعه را به امام رضا(ع) در ایران اسلامی مدیون هستیم.

ایکنا ـ چرا امام رضا(ع) به القابی چون شمس‌الشموس، امام رئوف و ... معروف هستند؟

ائمه اطهار(ع) هر کدام دارای ویژگی خاص بوده و در مهر، عطوفت، نورانی بودن، عدالت و... زبانزد هستند. اما هر کدام در یک ویژگی شناخته شده و این ویژگی در آنها برجسته شده است، مثلاً امام علی(ع) را به عدالت می‌شناسند، امام حسن(ع) را به کرامت و امام رضا(ع) را به رئوفت می‌شناسیم.

داستان ضامن آهو را شنیده‌ایم، این رئوف بودن امام رضا(ع) باعث می‌شد حتی حیوانات به ایشان پناه ببرند. بنابراین این ویژگی‌ها یک مقدار برجسته‌تر شده، وگرنه مهربانی در وجود همه ائمه(ع) بوده است.

عنوان خورشید ولایت هم مطرح می‌شود که وقتی یکی از خاندان اهل بیت(ع) در ایران مستقر شده، همانند این است که خورشیدی در ایران طلوع کرده است. شمس‌الشموس هم به‌دلیل ویژگی خاصی است که ایشان داشتند، بنابراین این القاب به این عزیزان داده شده است.

ایکنا ـ به نظر شما نامگذاری دهه‌ای به نام کرامت تا چه حد می‌تواند ایرانیان را با فرهنگ ناب اسلام و مکتب تشیع آشنا کند؟

این مناسبت‌ها فرصت هستند. فرصتی که دهه کرامت، با ولادت حضرت معصومه(س) و در بین آن بزرگداشت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) برادر ایشان و در انتها هم ولادت امام رضا(ع) است.

اینها یک فرصت و بهانه‌ای است هم برای تبیین ابعاد معنوی و سیاسی زندگی این بزرگواران، هم برای بیان گفته‌ها و کلمات و هدایت اینان. درواقع تبیین اهدافی که این بزرگواران داشتند. این فرصت‌ها بهانه‌ای می‌شود که ذهن‌ها متمرکز و متمایل به سمت دین اسلام و قرآن شود.

معمولاً وقتی یک نامگذاری صورت می‌پذیرد، اذهان، برنامه‌ها و رویکردها به آن سمت سوق داده می‌شود، به نوعی بهانه‌ای می‌شود برای معرفی این شخصیت‌ها و فرصتی برای تبیین شخصیت این بزرگواران. ذهن‌ها و دل‌ها آماده می‌شود، محافل، جشن‌ها و برنامه‌های مختلفی که برگزار می‌شود و از این فرصت استفاده می‌شود، برای آگاهی مردم، روشن کردن و توجه نشان دادن مردم به سمت اهل بیت(ع) و خاندان پیامبر و قطعاً می‌تواند بسیار مؤثر و تأثیرگذار باشد.

بحمد الهی برنامه‌های بسیار خوبی هم در دهه کرامت در فارس اجرا شده است. به‌ غیر از جشن‌های متعدد در شهرها، محله‌ها، مساجد و امامزاده‌ها که برگزار شد، محافل قرآنی، اطعام‌ها و خدماتی که به محرومان داده می‌شود، زیر پرچم اهل بیت(ع) است و تماماً بهانه‌ای است برای خدمت کردن، که ان‌شاءالله خداوند توفیق بدهد.

ایکنا ـ چه پیشنهادی برای استفاده هرچه بهتر از دهه کرامت و همچنین بزرگداشت امامزادگانی نظیر شاهچراغ(ع) دارید؟

به هر حال از جهات مختلف باید کار شود. جشن‌ها یک راه‌حل برای معرفی و حضور مردم در جلسات تبیینی هستند. اقدام دیگری که می‌توان انجام داد، کارهای هنری و جذابی است که می‌تواند این شخصیت‌ها را معرفی کند و باید مد‌نظر قرار بگیرند.

استفاده از فضای مجازی که خیلی از مردم درگیر آن هستند، در واقع این فضاها می‌تواند فضای مناسبی برای تبیین شخصیت این بزرگواران به‌ویژه حضرت شاهچراغ(ع) در استان فارس و شیراز فراهم کند.

به هر حال هر کسی از هر ظرفیتی که در اختیار دارد، باید برای معرفی شخصیت‌های بزرگ و اثرگذاری آن‌ها در جامعه استفاده کند و زیر پرچم و سایه این بزرگواران، هر خدمتی می‌تواند به نام ایشان ارائه دهند که مردم هرچه بیشتر شیفته و عاشق اهل بیت(ع) شوند.