تحلیل فرصت‌های آموزش مجازی در دوران پساکرونا
کرونا در دوره سیطره خود توانست نظام‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را متأثر و متحول کند که البته در عین کارکرد سلبی یعنی توقف روند معمول نظام‌های مذکور ثمراتی مثبت را نیز در پی داشته است که حوزه نظام آموزشی دانشگاه‌ها نیز از این واقعیت مستثنی نیست.
حمید ایماندار، عضو هیئت دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز در یادداشتی که در اختیار ایکنای فارس، قرار داده است به چگونگی ادامه روند آموزش در دوران پساکرونایی پرداخته است که تقدیم مخاطبان می‌شود:
کرونا در دوره سیطره پر دامنه خود توانست نظام‌های اقتصادی سیاسی اجتماعی و فرهنگی را متأثر و متحول نماید که البته در عین کارکرد سلبی خود یعنی توقف روند معمول نظام‌های مذکور ثمراتی مثبت را نیز در پی داشته است. حوزه نظام آموزشی دانشگاه‌ها نیز از این واقعیت مستثنی نیست، مدیران آموزش عالی کشورمان نیز با منظور داشتن اثرات سلبی و ایجابی همزمان کرونا بر سیر آموزش دانشجویان از ماه‌ها پیش مطلوبیت و ضرورت به کارگیری تجربه آموزش مجازی در دوره پساکرونا را یادآور شدند و گاه از سهم قابل توجه آموزش مجازی در پساکرونا خبر دادند که قطعاً متأثر از نظام ارزیابی و نظارت مستمر و دقیق بوده است.
نوشتار حاضر به طور مختصر در صدد برشمردن معایب و مزایای آموزش مجازی با عنایت به تجارب محسوس نگارنده در عرصه دانشگاهی است که البته با تجارب بسیاری از فعالان عرصه آموزش عالی همپوشانی گسترده‌ای خواهد داشت. توصیف و تفسیر دقیق واقعیات تجربی آموزش مجازی سهم آموزش مجازی در دوره پساکرونا را روشن خواهد نمود. اما معایب آموزش مجازی: ۱.حذف ارتباط دوسویه و رو در رو دانشجو با استاد به ویژه در دروس تحلیلی و نیازمند به گفتمان طرفینی. این مقوله در دروس رشته‌های علوم انسانی پر رنگ‌تر است. همچنین حضور دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در فضای آموزشی و ارتباط با اساتید در افزایش تعهد و نشاط علمی دانشجویان بسیار مؤثر می‌باشد. البته در همه موارد مذکور آموزش مجازی هم توانسته زمینه‌ها و کارکردهای مثبت و البته ناکافی را معرفی نماید.
2. محدودیتهای فضای مجازی در آموزش مطلوب دروس رشته‌های تجربی مهندسی و علوم پایه. گره خوردن این حوزه با حل مسئله تابلوی آموزش و کارگاه‌های عملی به عنوان مکمل آموزش تئوری آموزش مجازی را ناکافی معرفی می نماید.
۳.ضعف سامانه‌های آموزش و اینترنت. البته ضعف در سامان بخشی ملزومات فضای آموزش در آموزش حضوری هم موجود است و منحصر در آموزش مجازی نیست مثل ضعف در سیستم گرمایش و سرمایش عدم حضور به موقع دانشجویان و یا استاد در کلاس که گاه موجه و گاه غیر موجه است گاه تا آماده شدن فضای کلاس جهت آموزش دقایقی زیادی اتلاف شده و تمرکز فضای اموزش را به هم خواهد زد در آموزی مجازی صرفاً ضعف نت و سامانه می‌تواند موجبات این امر باشد که این امر نیز هم اکنون با تجارب ارزنده دست‌اندرکاران آموزش دانشگاه‌ها تا حد زیادی برطرف شده است. لذا در این عرصه نقطه قوت آموزش مجازی را می‌توان مطرح نمود.
۴.گرفتن فرصت تجربه فضای دانشگاه و خوابگاه و آموزش عینی مهارتهای تعامل اجتماعی از ورودی‌های جدید.
۵.عدم حضور مؤثر برخی دانشجویان در فضای آموزش مجازی البته این امر در فضای آموزش حضوری هم به‌وفور دیده می‌شود در قالب عدم حضور تا تأخیر دانشجو در ورود به کلاس و بی‌حوصلگی و عدم توجه به درس. با این وجود در فضای مجازی به ویژه آموزش تصویری این مشکل تمهید شده و اساتید می‌توانند اطمینان نسبی از همراهی همه دانشجویان را با طرح پرسش و تدریس فعال رقم بزنند ضمن اینکه بسیاری از زمینه‌های تأخیر و عدم حضور دانشجویان در کلاس حضوری در کلاس مجازی وجود ندارد چه بسا دانشجو در فضای منزل آرامش و امکانات بهتری برای حضور مؤثر در کلاس داشته باشد چرا که در آموزش مجازی بر خلاف آموزش حضوری دانشجو با معضلاتی چون بعد مسافت ترافیک و مقدمات حضور در دانشگاه روبرو نیست.
۶.تضمین سلامت امتحانات مهمترین معضل آموزش مجازی است البته در دوره پساکرونا می توان با برگزاری امتحانات به صورت حضوری بر این مشکل فائق ِآمد. مزایای آموزش مجازی البته برخی مزایای آموزش مجازی از برخی موارد فوق‌الذکر قابل برداشت است. ۱.کاهش قابل توجه هزینه‌های دانشگاه‌ها و دانشجویان در زمینه سامان‌دهی فضای آموزشی هزینه‌های تغذیه خوابگاه فوق برنامه ایاب و ذهاب و...مهمترین انگیزه برای استمرار آموزش مجازی ولو به صورت محدود در دوره پساکرونا همین مسئله است. ۲.آرامش روانی بیشتر دانشجویان در فضای آموزش مجازی. ۳.بی‌نیاز برخی دروس در پاره‌ای از رشته‌ها به آموزش حضوری و کفایت آموزش مجازی حتی به شکل آفلاین. این تجربه در دوره ما قبل کرونا در برخی مؤسسات آموزش عالی مجازی با موفقیت همراه بوده است.۴.امکان بالای استفاده از مواد آموزشی بسیار متنوع در فضای آموزش مجازی از طریق سامانه‌های آموزش مجازی توسط استاد و دانشجو ۵.حضور مؤثرتر برخی از دانشجویانی که به عللی در فضای آموزش حضوری تمایلی به مشارکت در کلاس نداشتند. در نهایت ملاحظه اجمالی مزایا و معایب آموزش مجازی مندرج در سطور پیشین ضرورت استمرار این سنخ از آموزش ولو به شکل محدود را نمایان می‌سازد. البته توجه به ماهیت رشته‌ها و دروس و نظرات دانشجویان و اساتید در تعیین سهم آموزش مجازی باید مدنظر قرار گیرد.
انتهای پیام
