در سایه‌سار صدرای شیرازی/ تكریم یاد صدرالمتألهین در محل تدریسش

به گزارش ایكنا از فارس، آیین گرامی‌داشت مقام فیلسوف و حکیم شیرازی، پایه‌گذار حکمت متعالیه، ملاصدرا عصر پنج‌شنبه، اول خردادماه با پخش پیام علامه، فقیه و فیلسوف شیعی آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی و با حضور امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس، شهردار شیراز،  رئیس دانشکده الهیات دانشگاه شیراز، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، معاون فرهنگی شهردار و رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز، استادان دانشگاه و اندیشمندان حوزه و... در مدرسه تاریخی خان كه محل تدریس ملاصدرا بوده است، برگزار شد.

آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی، مرجع تقلید شیعیان در پیامی تصویری که به‌مناسبت یادروز ملاصدرا به این مراسم ارسال شده بود، گفت: ملاصدرا قطب بودن عقل و علم را با تلاش و کوشش از یک سو و با پذیرش تبعید از سوی دیگر و نیز  با تحمل ناملایمات از دوست و آشنا اثبات کرد.

وی افزود: ملاصدرا هم همسایه‌های کم‌مهری داشت که او را به غربتش وانهادند و هم شاگردانی کم‌مهر داشت که حرف‌هایش را شکوفا نکردند و افزون بر این، دوستان نامهربانی هم داشت.

آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی با بیان اینکه تقریباً چهار قرن از تألیف اندیشه ملاصدرا می‌گذرد، گفت: گرچه پس از او حکمای بزرگی آمدند، ولی برخی‌ مخالف او بودند و برخی که موافق بودند تقیه می‌کردند، عده‌ای نیز با او موافق بودند اما به شرح کوتاهی در باب او اکتفا کردند.

وی با تصریح اینکه قسمت مهم بهره‌ای که آدمی از علم می‌برد بعد از مرگ است، گفت: ما با علم زنده‌ایم و اسلام تأکید می‌کند که انسان تا نفس می‌کشد باید عالم باشد، هم‌اکنون نیز به برکت نظام اسلامی و خون‌های پاک شهدا، از همین رهگذر بسیاری از مسائل حل شده است.

ملاصدرا، قطب فرهنگی یك ملت است

مرجع تقلید شیعیان، حوزه و دانشگاه فارس و شیراز را وارثان حکمت ملاصدرا دانست و گفت: ملاصدرا قطب فرهنگی یک ملت است و امیدوارم کوشش نخبگان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی به‌گونه‌ای باشد که قرآن و عترت به وسیله این قطب فرهنگیِ عقلی و علمی، روزبه‌روز شکوفاتر شود.

آیت‌الله لطف‌الله دژكام، امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس نیز در این آیین نیز گفت: شهرداری شیراز با توجه به ارزش‌ها و داشته‌های این شهر تلاش می‌کند کاری شایسته و بایسته این زیست‌بوم فرهنگی انجام دهد.

وی، گرامی‌داشت یادروز ملاصدرای شیرازی را فرصتی برای ادای وظایف خود در قبال فرهنگ غنی گذشته دانست و از آن به مثابه راهی برای آینده یاد کرد و گفت: برای بزرگداشت این اندیشمندان باید تشکیلاتی علمی با کار مستمر داشته باشیم؛ زیرا سالی یک روز و یک بار نشستن کفاف درک اهمیت وجود آنان را نمی‌دهد؛ از همین رو شایسته است برای ملاصدرا کاری سترگ انجام شود.

امام جمعه شیراز با بیان اینکه شیراز باید نقشی در تداوم فرهنگ بشری ایفا کند، گفت: امیدوارم محفل گرامیداشت یاد ملاصدرا الگوی ما باشد و بتوانیم محیط‌های علمی متناسب با امروز و آینده شیراز را در کنار مجموعه تاریخی مدرسه خان و مدرس ملاصدرا ایجاد کنیم.

حكیمی غریب

آیت‌الله دژکام، ملاصدرا را غریب دانست و گفت: اگر کسی او را خوب معرفی کند، همه صاحبان علم و دانش به وجود او و اینکه همشهری همزبان او هستند افتخار خواهند کرد.

حیدر اسكندرپور، شهردار شیراز نیز در این آیین با بیان اینکه شیراز با تاریخ پر فراز و نشیب خود جایگاهی عظیم در علم و اندیشه دارد، گفت: مکتب ادبی، هنری، عرفانی، معماری و فلسفی شیراز بخشی از داشته‌های این فرهنگ‌شهر است.

وی با طرح این پرسش که چرا در زمانه ما در بسیاری حوزه‌های فکری، اندیشه، هنری و معماری کیفیت لازم را نداریم، افزود: مدرسه خان، مدرس ملاصدرا یکی از ثروت‌های تاریخی شهر شیراز است؛ اما در طول سالیان نتوانسته‌ایم همانند چنین مجموعه‌هایی را تکثیر کنیم و از وجود متفکرانی در اندازه ملاصدرا نیز بی‌بهره بوده‌ایم؛ درواقع باید پرسید که دلیل بی‌حوصلگی در حوزه اندیشه و معماری از کجاست.

اسكندرپور با بیان اینکه به دنبال این هستیم که در زمانه فعلی هم به داشته‌های شیراز بیفزاییم، گفت: به‌عنوان شهردار شیراز علاقمندم در حوزه‌های فرهنگی، معماری و هنری ظرفیت های لازم را برای آنکه شیراز دوباره شیراز شود، فراهم کنیم.

شهردار شیراز افزود: اخیراً شهردار فلورانس ایتالیا که یکی از فرهنگ‌شهر‌های جهان به‌شمار می‌رود، در گفت‌و‌گویی عنوان کرد که شیراز را باعنوان شهری تراز بین‌المللی می‌شناسد و با عشق گفت که مایل است با جهان‌شهر شیراز رابطه فرهنگی برقرار کند.

وی ضمن تقدیر از امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس، گفت: این حضور و همکاری فرصتی مغتنم برای همه مدیران است تا بتوانیم فرصت جدیدی را برای شیراز خلق کنیم و قصه این فرهنگ‌شهر را دوباره بازگو کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین قاسم کاکایی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز  در ادامه  این مراسم ملاصدرا را اندیشمندی دانست که تعالیمش او را از همه متفکران پیش از خود، متمایز می‌کند و افزود: هرچند ملاصدرا در بصره دفن است و قبرش شناخته شده نیست ولی از همین مدرسه خان ‌که مدرس او بود، می‌توان روح او را حس کرد.

ملاصدرا خدا را برای انسان درونی کرد

وی افزود: ملاصدرا خدا را برای انسان درونی کرد و این موضوع را از طریق پیوند علم و استدلالی کردن عرفان مولانا صورت دارد که کاری عظیم است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ملاصدرا بر قله فلسفه اسلامی ایستاده است، اظهار كرد: او هر روز بیشتر کشف می‌شود؛ با این حال هنوز ابعاد بسیاری از تعالیمش نیاز به پژوهش دارد.

كاكایی با تصریح اینکه ملاصدرا معجونی عقل‌پذیر با نام حکمت متعالیه به ما ارزانی داشته است، گفت: با این حال، ملاصدرا در زمان خود خون جگر خورد و از عقل‌ستیزان و خشک‌فکران نامهربانی دید و امروز امیدواریم حوزه‌ها و دانشگاه‌ها فکر ملاصدرا را از مهجوریت بیرون آورند؛ زیرا او قطعا برای نسل جوان سخنان تازه ای خواهد داشت.

كوروش كمالی سروستانی، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس نیز در این مراسم با یادکرد از اینکه شیراز به واسطه اندیشمندانش دارالعلم لقب یافته، گفت: این شهر با حضور اندیشمندان و حکیمانی که کمترین آموزهای آنان، راهی به سوی رستگاری و سعادت بشر می‌گشاید، این لقب را یافته است.

نبوغ ملاصدرا در آمیختن شرع و فلسفه و استدلال و عرفان است

وی، نبوغ ملاصدرا را در آمیختن شرع و فلسفه و استدلال و عرفان دانست و افزود: بدین‌سان شیراز نخستین حوزه مشترک کلام و فلسفه و عرفان در شیعه می‌شود.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس مبانی باطنی این حکمت یا فلسفه به‌خصوص در اندیشه ملاصدرا را مبتنی بر قرآن، برهان و عرفان خواند و گفت: کشف و برهان از بارزترین شاخصه‌های فلسفه حوزه شیراز است و این دو اصل در آثار همه اندیشمندان و فیلسوفان این حوزه اعم از اهل سنت یا شیعه مشهود است.

وی اضافه كرد: بر همین اساس نه تنها فلسفه، بلکه عرفان، کلام و دیگر علوم این حوزه از چنین صبغه معنوی برخوردارند و این ویژگی‌ها در روزگاری «مکتب شیراز» را به نمایندۀ فکری تشیع بدل می‌کند.

کمالی سروستانی با بیان اینکه بر مبنای اندیشه ملاصدرا عقل و دین حقیقت واحدی دارند، گفت: بر این اساس، یافته‌های عقلانی با دین سازگار است و نیز مبدا سیاست، ادراک و تفكر عقلی است كه حاكم جامعه با در نظر گرفتن واقعیت‌ها و اطلاعات برای تاثیرگذاری و نتیجه‌گیری مطلوب خود، تعیین و اجرا می‌كند، بنابراین سیاست حاکم برای اداره جامعه، باید از اصـول عملی علوم عقلی باشد.