رتبه‌بندی جهانی ISC ۲۰۲4 دانشگاه‌ها اعلام شد

به گزارش ایکنا از فارس، محمدمهدی علویان‌مهر، رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)  امروز، هشتم شهریورماه در نشست خبری با خبرنگاران در شیراز که به‌مناسبت رونمایی از طرح رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال 2024 در محل مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) در شیراز برگزار شد، گفت: هدف از رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، بررسی کیفیت فعالیت‌های علمی و پژوهشی و هدایت نظام آموزش عالی کشور است. 

وی افزود: این رتبه‌بندی علاوه بر کمک به خانواده‌ها و دانش‌آموزان، برای تصمیم‌گیران بودجه و روسای دانشگاه‌ها نیز معیار سنجش عملکرد و جهت‌دهی به توسعه علمی و فناوری است.

علویان‌مهر اظهار کرد: رتبه‌بندی جهانی ISC (ISC World University Rankings) یکی از نظام‌های رتبه‌بندی است که برای اولین‌بار در سال 2018 توسط مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) با هدف ارزیابی دانشگاه‌های کشور و نیز کشورهای اسلامی در سطح جهان صورت گرفته است. در رتبه‌بندی جهانی 2024 ISC تعداد 2661 دانشگاه از 114 کشور و شش قاره جهان حضور دارند که سهم جمهوری اسلامی ایران 72 دانشگاه است. از این تعداد دانشگاه، 724 دانشگاه از اروپا، 1243 دانشگاه از آسیا، 119 دانشگاه از آفریقا، 393 دانشگاه از آمریکای شمالی، 134 دانشگاه از آمریکای جنوبی و 48 دانشگاه از اقیانوسیه بودند.

وی بیان کرد: رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان توسط ISC بدون خوداظهاری دانشگاه‌ها انجام می‌شود و بر این ‌اساس، پایگاه‌ داده معتبری طی هفت سال رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در این سازمان شکل گرفته است که منبع موثقی جهت سیاست‌گذاری‌های پژوهشی و ترسیم نقشه راه جهت هدایت دانشگاه‌های ایران و سایرکشورهای اسلامی به سمت دانشگاه‌های تراز جهانی است.

روش‌شناسی رتبه‌بندی ISC

رئیس مؤسسه ISC در ادامه گفت: مؤسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام (ISC) به‌منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارت‌اند از پژوهش (با وزن 60 درصد)، آموزش (با وزن 10 درصد)، فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن 15 درصد) و فناوری و نوآوری (با وزن 15 درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این ‌اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. 

وی افزود: همچنین تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retractions) دانشگاه‌ها، با نمره ‌منفی محاسبه می‌شود، که در شاخصی تحت عنوان اعتبار منفی (Negative Reputation) آورده می‌شود که این نمره ‌منفی می‌تواند رتبه دانشگاه را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و باعث افت رتبه دانشگاه شود.

علویان‌مهر ادامه داد: در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان ISC، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل 850 مدرک در سال‌های 2022-2020 در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS، InCites گردآوری شده است. در جدول شماره 2 شاخص‌های مورد استفاده در رتبه‌بندی جهانی ISC نشان داده شده است.

جایگاه دانشگاه‌های جهان در رتبه‌بندی 2024 ISC 

رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی جهانی 2024 ISC، تعداد 2661 دانشگاه برتر از 114 کشور و شش قاره دنیا وجود دارند. در این رتبه‌بندی سه دانشگاه هاروارد، دانشگاه استنفورد و دانشگاه جانز هاپکینز در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. 10 دانشگاه برتر جهان از کشورهای آمریکا، انگلستان، کانادا و چین بوده است.

وی افزود: کشور چین با 432 دانشگاه، آمریکا با 325 دانشگاه، هند با 163 دانشگاه، ژاپن با 123 دانشگاه، ترکیه با 102 دانشگاه، انگلستان با 100 دانشگاه، آلمان با 74 دانشگاه، برزیل با 73 دانشگاه، ایران با 72 دانشگاه و کره جنوبی با 68 دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور داشته‌اند.

جایگاه جهانی دانشگاه‌های کشورهای اسلامی 

رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی 2024 ISC تعداد 426 دانشگاه از 31 کشور اسلامی در رتبه‌بندی حضور داشتند که ترکیه با 102 دانشگاه، ایران با 72 دانشگاه و پاکستان با 39 دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته‌اند.

وی ادامه داد: در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با رتبه 172، ایران، پاکستان، مالزی و مصر در بازه 450-401 و قطر در بازه 500-451 بهترین رتبه‌های جهانی را کسب کرده اند.

حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی جهانی 2024 ISC

علویان‌مهر بیان کرد: از جمهوری اسلامی ایران 72 دانشگاه در رتبه‌بندی جهانی 2024 ISC حضور دارند. جدول 5 رتبه دانشگاه‌های ایران حاضر در رتبه‌بندی جهانی 2024 ISC را نشان می‌دهد.

وی در ادامه سخنان خود با توضیح نقش رتبه‌بندی در سطح جامعه گفت: دانش‌آموزانی که می‌خواهند دانشگاه انتخاب کنند، می‌توانند از رتبه‌بندی به عنوان یک معیار استفاده کنند. در سطح تصمیم‌گیران نیز این اطلاعات کمک می‌کند تا کیفیت دانشگاه‌ها ارزیابی شود و بودجه کشور به دانشگاه‌هایی اختصاص یابد که بهره‌وری بیشتری دارند.

رئیس مؤسسه ISC ادامه داد: برای روسای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها نیز این رتبه‌بندی اهمیت دارد، زیرا به آن‌ها نشان می‌دهد کجا نقاط قوت و ضعف وجود دارد و چه حوزه‌هایی نیاز به تقویت دارند.

هدایت علمی و فناوری؛ رویکرد پنهان ISC

علویان‌مهر با تأکید بر نقش مؤسسه ISC در جهت‌دهی علمی اظهار کرد: رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به شکل پنهان، به نظام آموزش عالی کشور جهت می‌دهد و مشخص می‌کند که دانشگاه‌ها باید روی چه موضوعاتی تمرکز کنند. به عبارت دیگر، این فرآیند باعث هدایت بعدی علم و فناوری در کشور می‌شود.

وی افزود: ISC با داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کند، تجزیه و تحلیل انجام می‌دهد و گزارش‌هایی برای تصمیم‌گیران حوزه علم و فناوری آماده می‌کند که نقش مهمی در جهت‌دهی فناوری در کشور ایفا می‌کند.

مأموریت‌های گسترده ISC

رئیس مؤسسه ISC درباره مأموریت‌های این مجموعه توضیح داد: این مؤسسه علاوه بر رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در جهان اسلام و دیگر کشورها، به نمایه‌سازی مجلات، مقالات همایش‌ها و رصد فناوری‌های نوظهور و دیگر فناوری‌ها می‌پردازد. همچنین سامانه‌ها و سکوهای علم و فناوری از جمله سامانه ایده‌ها و نیازها (نان)، سامانه دانا و سامانه سرآمدان ایجاد شده‌اند.

وی درباره عملکرد سامانه‌ها گفت: سامانه دانا شبکه اجتماعی علمی است که ارتباط میان پژوهشگران کشور را برقرار می‌کند. سامانه سرآمدان اطلاعات افراد شاخص و تأثیرگذار در حوزه‌های مختلف علمی را جمع‌آوری می‌کند. تمام این سامانه‌ها قابلیت بین‌المللی‌سازی دارند و هدف ما گسترش همکاری‌های علمی و فناوری فراملی است.

دیپلماسی علم و فناوری ISC

علویان‌مهر درباره دیپلماسی علمی بیان کرد: یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های ISC، دیپلماسی علم و فناوری در کشورهای اسلامی و خارج از جهان اسلام است. در همین راستا امروز جلسه‌ای با قائم‌مقام وزیر علوم عراق در تهران برگزار می‌کنیم و یادداشت تفاهم همکاری بین ISC و وزارت علوم عراق امضا خواهد شد.

رئیس مؤسسه ISC افزود: این تفاهم‌نامه شامل توسعه فعالیت‌های ISC در عراق، استفاده از سامانه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی و استنادی، و اجرای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در این کشور است.

علویان‌مهر ادامه داد: نیمه دوم سال جاری، کشورهای متعددی یا در برنامه حضور خواهیم یافت یا آن‌ها را به ISC دعوت می‌کنیم تا همکاری‌های علمی و فناوری میان ایران و دیگر کشورها توسعه یابد.