کانون حکمرانی حکمت‌بنیان در وزارت علوم راه‌‌اندازی شود

به گزارش ایکنا از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی امروز،‌ 21 اردیبهشت‌ماه در گردهایی رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشورمان که در شیراز در حال برگزاری است، گفت:‌ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در این دوره جدید دارای چهار ستاد است که شامل ستاد علمی و فناوری، تعلیم و تربیت، فرهنگی اجتماعی و ستاد خانواده و زنان است.

وی با بیان اینکه ذیل این ستادها میزهایی نیز تعریف کردیم،‌ افزود: در این راستا یکصد میز مورد نیاز با اولویت‌ها به دست آمده است زیر حوزه قلمرو دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی علم و فناوری و فرهنگ است و وظیفه دبیرخانه فقط فرهنگی نیست البته مصوبات این شورا فعلاً 70 درصد علم و فناوری و 20 درصد فرهنگ و 10 درصد مشترک است و برای دستیابی به موفقیت باید این مصوبات 50 درصد علم و فناوری و 50 درصد فرهنگی باشد البته این به معنای کاهش فعالی‌ های علم و فناوری نیست.

حکمرانی بدون سند غلط است

خسروپناه با تصریح اینکه در این سه حوزه باید 4 کار راه‌بینی، راهبردی، راهبری و راه‌سنجی را در دبیرخانه انجام دهیم، گفت: باید اولویت‌ها را شناسایی و سند بنویسیم و این حرف غلط است که چرا این همه سند نوشته می‌شود، در صورتی که حکمرانی بی سند غلط است البته سند بسندگی هم غلط است یعنی حکمرانی بدون سند غلط و سند بسندگی هر دو غلط هستند.

وی با یادآوری اینکه بعد از راهبردی، راهبری و راه سنجی، نظارت و ارزیابی هم صورت می‌گیرد، گفت: طی نامه‌ای 100 میز تعریف شده را به دانشگاه‌ها ارسال می‌کنیم تا مشخص شود هر کدام از دانشگاه‌ها تا چه اندازه می‌توانند در این زمینه کمک کنند و این رویکرد دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: درست است در قبل هم از اساتید استفاده می‌شد و این اساتید، اسناد را می‌نوشتند اما می‌خواهیم مقداری از الگوی حکمرانی نخبگانی به شکل حداکثری استفاده کنیم و این مسئله هم مشارکت حداکثری عزیزان را می‌طلبد.

خسروپناه خواستار مشارکت حداکثری از سوی دانشگاه‌ها در این زمینه شد و افزود: در سند دانشگاه اسلامی و سند نقشه جامع علمی کشور چندین راهبرد در حوزه تعامل حوزه و دانشگاه داریم. در راهبرد 8 در بخش نظام فرهنگی در سند دانشگاه اسلامی، در راهبرد 10 نظام آموزشی، در راهبرد اول نظام پژوهش و فناوری در دانشگاه اسلامی و راهبرد کلان 5 نقشه جامع علمی کشور مربوط به علم با نگرش دینی، رابطه حوزه و دانشگاه و تعابیر مختلف استفاده شود.

نقش سند دانشگاه اسلامی با دقت انجام شود

وی بر ضرورت مطالعه این اسناد از سوی رؤسای دانشگاه‌ها تأکید کرد و گفت: نقد سند باید بسیار با قدرت و قوت و جسارت انجام شود اما عده‌‌ای بدون اینکه سند را بخوانند، آن را نقد می‌کنند. در چند جای این اسناد بحث ارتباط حوزه و دانشگاه و نگرش نهادینه کردن نگرش اسلامی به اسلام پرداخته است.

خسروپناه با بیان اینکه پیشنهاد می‌شود کانون حکمرانی حکمت بنیان در مجموعه وزارت علوم راه‌اندازی شود، گفت: این کانون اساتید حوزه و دانشگاه را در موضوعات مختلف شناسایی کند تا آن‌ها گردهم آمده و نسبت به آن موضوع از منظر فلسفه و علم و قرآن اسناد را بررسی کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: پیش از این‌ها حوزویان و دانشگاهیان جمع می‌شدند و در باب علم و دین بحث می‌کردند اما این را پیشنهاد نمی‌دهم یا اینکه فلان نظریه مدیریت استفاده می‌شود و نظریه غربی را بگیریم و استفاده کنیم.

وی تأکید کرد: باید موضوعات مورد نیاز کشور را ببینیم به عنوان مثال بحث امنیت غذایی، مباحث علمی، فلسفی و قرآنی دارد و باید در کل کشور نه یک گروه از یک دانشگاه، یک کارگروه قرآن‌شناس، علم‌شناس و فلسفه‌دان در حوزه امنیت غذایی یا زیست محیطی تشکیل شود بنابراین برای موضوعات مورد نیاز، این کارگروه و انجمن‌ها را تشکیل دهیم.

خسروپناه با اشاره به مباحث هوش مصنوعی، هویت و خانواده گفت: اگر کارگروه‌ها را در کشور داشته باشیم، این‌ها می‌توانند مسئله‌ها و اولویت‌ها را شناسایی کرده و رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها را در موضوع خانواده جهت دهند و چه بسا گروه شکل گیرد و به این نتیجه برسند که باید دانشکده خانواده داشته باشند و فلسفه، روانشناسی، جامعه‌شناسی و حقوق خانواده ذیل دانشکده خانواده قرار گیرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: اکنون گروه فلسفه برای خود مشغول فعالیت، گروه حقوق مشغول کار حقوقی و جامعه‌شناس همین‌طور همگی در حال فعالیت هستند اما وقتی در یک محور کار کردند، ابعاد و منظومه نیاز خانواده را در یک مجموعه و بسته تأمین می‌کنند و آن بسته به درد نهادهای ذیربط می‌خورد.

تحول در سرفصل‌ها و طراحی کتب در وزارت علوم انجام شود

وی همچنین به بیان نکاتی در باب تحول و تعالی علوم انسانی پرداخت و افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی یک شورای تحول و تعالی علوم انسانی دارد که کارهای خوبی انجام داده است و عمده وظیفه‌ای که انجام داده، تحول در سرفصل‌ها و طراحی کتب درسی است که کار خوب و ارزنده‌ای است اما یک کار اجرایی است و پیشنهاد ما در دبیرخانه که باید مصوبه شورای عالی داشته باشد، این است که این فعالیت‌ها در وزارت علوم انجام شود یعنی شورای عالی برنامه درسی باید این کار را انجام دهد البته با رویکرد حکمی و اسلامی یا اینکه تألیف کتب درسی در زیرمجموعه وزارت علوم انجام شود. عده‌ای متولی این کار هستند اما ما در حوزه علوم انسانی بحث‌های دیگری هم داریم که آ‌نها هم در جای خود مهم است.

خسروپناه با بیان اینکه در یکسری مبحث‌ها نیاز به کمک داریم که یکی از مباحث فلسفه علوم انسانی است، گفت: سؤال ما این است که اگر علوم انسانی مدرن را نشناسیم، حقیقت مادرن چیست آیا همین که بگوییم جدید و نوین تمام شد، در صورتی که ترجمه مدرن به جدید غلط است. علوم انسانی مادرن فلسفه دارند و مگر می‌شود نظریه هویت و شخصیت و فرهنگ و علوم انسانی را بدون توجه به مبانی فسلفی شناخت.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه‌ می‌خواهیم علوم انسانی اسلامی و حکمی را راه بیندازیم اما مبانی فلسفی علوم انسانی چیست، افزود:  فرایند نظریه‌پردازی و کرسی‌های نظریه‌پردازی شکل گرفته است اما کار پسینی است. در طول این 15 الی 16 سال که کرسی‌های نظریه‌پردازی شکل گرفته است و هر ساله مسئولیتش به عهده ما بوده است، با این همه دانشگاه 100و  هزار هیئت علمی که نیمی از اینها نیروی انسانی هستند، 65 نظریه در حوزه علوم انسانی ثبت شده است چون فرایند نظریه‌پردازی در دانشگاه‌های ما در حوزه علوم انسانی شکل نگرفته است و این مسئله کار فکری می‌خواهد.

وی با بیان اینکه علوم انسانی هم تکنولوژی دارد، گفت: تبدیل نظریه به فناوری‌های نرم اجتماعی یک امر بسیار ضروری است که معمولا به آن کمتر توجه می‌شود. تبدیل فناوری‌های نرم اجتماعی به مهارت‌های اجتماعی مهم است پس اگر در فلسفه علوم انسانی، 4 گام فرایند نظریه‌پردازی در علوم انسانی و اجتماعی، تبدیل نظریه‌ها به فناوری‌های نرم اجتماعی و تبدیل فناوری‌های نرم اجتماعی به مهارت‌ها را طی نکنیم در علوم انسانی تحول اتفاق نمی‌افتد.

خسروپناه تأکید کرد: سرفصل عوض کردن و تألیف جدید برای کتاب درسی انجام دادن کار خوبی است ولی همه می‌دانیم در دانشگاه‌ها مخصوصا علوم انسانی مقید به سرفصل و کتب درسی هستند در صورتی که ذهن‌ها را باید تغییر داد تا تحول در علوم انسانی رخ دهد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد:‌ در طول این 4 دهه انقلاب اسلامی یک اقتاپوس در حوزه علم و فناوری شکل گرفته است که به حکمرانی علم آسیب زده است و آن اقتاپوس کنکور و پژوهش در حوزه مجلات و رساله‌ها است. این همه دانشجویان دکتری داریم اما ناله دارند زیرا مقاله می‌نویسند ولی مجله چاپ نمی‌کند مگر اینکه چند میلیون هزینه کنند چرا این روند را تغییر نمی‌دهیم و جلوی ظلم آشکار را نمی‌گیریم آیا راهی برای آن وجود ندارد.

وی با بیان اینکه باید میزان مشارکت مجموعه هیئت علمی در رشد تولید علم را داشته باشیم، گفت:‌ آمار مقالات نشان می‌دهد که تنها 25 درصد مشارکت علمی دارند یعنی 75 درصد در عنوان تولید علم مشارکت ندارند البته معنایش این نیست که این‌ها در بخش‌های دیگر خدمات نداشته باشند و ممکن است در بخش‌های دیگری خدمات دارند.

راهی جز رسیدن به الگوی حکمرانی علم و فناوری نداریم

خسروپناه با تأکید بر اینکه راهی جز رسیدن به الگوی حکمرانی علم و فناوری نداریم، افزود:  منظور از حکمرانی گاورمنس است نه گارومنت، ما گاورمنت علم، بخشنامه‌ها، حکومت‌داری، علم و فناوری داریم ولی حکومت‌داری علم و فناوری هرمی است و این هم جواب نمی‌دهد. حکمرانی نخبگانی جواب می‌دهد که الگوی خود را دارد.

وی با بیان اینکه تبدیل این الگوی حکمرانی هرمی به حکمرانی نخبگانی، فناوری خاصی می‌خواهد که برای آن‌ها مباحثه داریم، افزود: اگر می‌خواهیم جلو اقتاپوس‌ها و آسیب‌های جدی علم و فناوری را بگیریم چاره‌ای نداریم جز اینکه مدل و الگوی حکمرانی علم و فناوری را تغییر دهیم و حکمت‌محور پیش رویم.

وی، شیراز را شهر حکمت و حکمرانی دانست و گفت: این شهر باید حکمت‌ساز هم باشد چرا که پادشاه حکمت و حکمرانی، سعدی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: هنر در ادبیات ما فقط صنایع دستی و موسیقی نیست بلکه معنای وسیعی دارد که علم نافع و حکمت را شامل می‌شود.