چشم‌انداز فعالیت خانه‌های قرآن مبتنی بر خودکفایی باشد

مهدی خان‌آبادی، مدیر خانه قرآنی «امام هادی(ع)» اراک، در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، با بیان اینکه برابر با دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی سازمان تبلیغات اسلامی کشور قرار بر این بود که در کنار مؤسسات، مراکزی تحت عنوان خانه‌های قرآن شهری احداث شود، گفت: در سال 95 موفق به تأسیس اولین خانه قرآن شهری در استان شدیم که انجام این کار مورد استقبال جامعه قرآنی و علاقه‌مند به فعالیت در حوزه آموزش قرآن قرار گرفت.  

وی سهل‌الوصول بودن دریافت مجوز برای تأسیس خانه قرآنی نسبت به مؤسسات را یکی از دلایل اقبال جامعه قرآنی برای راه‌اندازی این مراکز قرآنی دانست و افزود: مؤسسات باید به ثبت رسیده و شناسه ملی دریافت کنند، اما خانه‌های قرآن با این مراحل مواجه نیستند.

خان‌آبادی در ادامه گفت: سال‌های اول عملکرد این مراکز محدود به همان خیابان و خدمت‌رسانی نیز فقط صرف آموزش‌های قرآنی تعریف شده بود. پس از مدتی که عنوان مؤسسات و مراکز قرآنی به مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت تغییر نام داد، گستره این فعالیت‌ها در مراکز نیز وسعت گرفت. در سال‌های اول فعالیت خانه قرآنی امام هادی(ع) به روخوانی، روان‌خوانی، تجوید، صوت و لحن، مفاهیم، حفظ خلاصه شده بود، اما پس از آن فعالیت‌ها توسعه پیدا کرد و در فصول تابستان و اوقات فراغت دانش‌آموزان کلاس‌های تابستانه در رشته‌های مداحی، زبان انگلیسی و خلاقیت به رشته‌های قرآنی اضافه شد.

وی ادامه داد: گستره رشد و سیر صعودی فعالیت‌ها تا سال 98 به خوبی ادامه داشت، اما با بروز کرونا مثل خیلی از مشاغل که با مشکل مواجه شدند، فعالیت خانه‌های قرآنی نیز گره خورد. البته با توجه به اینکه مشاغل در قانون به عنوان شغل تعریف شده بودند مورد حمایت دولت قرار گرفتند، اما متأسفانه خانه‌های قرآنی این تعریف را نداشتند و از سوی دولت حمایت نشدند؛ از این رو دچار رکود شدند و برخی نیز تعطیل شده و نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند.

حفظ موجودیت خانه قرآن در زمان کرونا

مسئول خانه قرآنی امام هادی(ع) اراک با اشاره به اینکه در زمان بروز کرونا تمام سعی خود را برای حفظ موجودیت به کار گرفته و فعالیت‌ها را ادامه دادیم، اضافه کرد: خوشبختانه در سال 1401 پس از پایان ماه مبارک رمضان به ویژه از ابتدای تابستان کلاس‌ها بار دیگر در حوزه قرآن، آموزش‌های عمومی، تربیت کودک، مشاوره خانواده، آیین همسرداری، فرزندداری رونق گرفت. همچنین در 2 ماه اخیر کلاس رباتیک ویژه خردسالان و نوجوانان نیز برپا شد که مورد استقبال قرار گرفت.

خان‌آبادی بیان کرد: سعی ما این است که از فناوری، نیازهای روز و تکنولوژی روز دنیا عقب نباشیم و لازم است برخی اقدامات که مورد نیاز است و مردم نیز استقبال می‌کنند را داشته باشیم. همچنین کنار تمامی فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی روزهای دوشنبه جلسه «ذکر خیر» با محوریت بیان تفسیر برگزار می‌شود که مستمعین از این جلسه بهره‌مند می‌شوند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا خانه‌های قرآن از معافیت پرداخت قبوض آب، برق و گاز و مالیات برخوردارند یا خیر، گفت: با توجه به اینکه مشخصات این مراکز جایی ثبت نمی‌شوند، آمار مشخصی هم ندارند و به همین دلیل مالیات پرداخت نمی‌کنند، بنده تاکنون پرداخت مالیاتی برای فعالیت‌های قرآنی نداشتم، هرچند اگر به صورت موردی مراکز اقدام کردند تا معاف از مالیات باشند یا پرداختی برای قبوض آب و برق نداشته باشند، اداره کل تبلیغات اسلامی از آنان حمایت کرده است و گواهی فعالیت قرآنی را به آنان داده است و طبق قوانین از پرداخت هرگونه وجه معاف هستند. خوشبختانه ادارات مربوط نیز از مراکز حمایت لازم را دارند.

خان‌آبادی گفت: اتحادیه تشکل‌ها و مؤسسات قرآنی به خانه‌های قرآن روی خوش نشان نمی‌دهند و دغدغه اصلی آنان مؤسسات است و در چند سال اخیر شاهد نبودیم که از این مراکز حمایت و به جلسات دعوت شوند. بخشی از این رویکرد طبیعی است؛ چراکه بودجه تخصیص یافته به اتحادیه‌ها طبق آمار مؤسسات است؛ بنابراین اتحادیه آمار زیرمجموعه خود را با خانه‌های قرآنی بالا نمی‌برد که خود را در مقابل این مراکز متعهد بداند، در حالیکه تهران به لحاظ آمار مؤسسات بودجه‌ای را تخصیص می‌دهد، اما اگر دستگاه‌های بالادستی به وحدت رویه و اتفاق نظر می‌رسیدند، می‌شد با تدابیری این مراکز را در آمار وارد و از آنان حمایت کرد.

برپایی کرسی‌های تلاوت در مساجد

وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص برپایی کرسی‌های تلاوت در مساجد، ادامه داد: پس از منویات ایشان اداره تبلیغات اسلامی استان سعی داشت تا مراکز قرآنی در مساجد مستقر شوند، اما بدون شک برای ورود به این مراکز با محدودیت‌هایی مواجه هستیم؛ چراکه برخی مساجد ظرفیت ندارند یا اینکه هیئت امنا و امام جماعت در جلسات اشکالی در حضور مراکز در مساجد نمی‌بینند، اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد. البته هستند برخی از مساجد که با ورود این مراکز، به فعالیت‌های قرآنی مساجد رونق بخشیدند.

مسئول خانه قرآنی امام هادی(ع) اراک اضافه کرد: چشم‌انداز فعالیت خانه‌های قرآنی باید مبتنی بر خودکفایی باشد، اگر مؤسسات و خانه‌ها برای ادامه کار برنامه‌ریزی کوتاه مدت و بلندمدت داشته باشند می‌توانند ادامه حیات دهند. گویی رشد تمامی مراکز به خودکفایی و پرهیز از وابستگی به ادارات و دستگاه‌ها وابسته است. لازم است افرادی که در رأس این مجموعه‌ها هستند دارای ایده و برنامه باشند و دوم اینکه مدیران نیازهای روز جامعه را در نظر گرفته و در راستای رفع نیازهای جامعه قدم بردارند. جامعه امروز ما جامعه 20 سال قبل نیست و باید تبلیغات، فضاسازی، روش‌های تدریس و حتی نحوه برخورد با قرآن‌آموز به روز شود. اگر بخواهیم جامعه را دست بگیریم باید ذائقه نسل نوجوان و جوان را دریابیم. اگر تدابیر از سوی مدیران قرآنی اتخاذ شود بدون حمایت ارگان‌ها می‌توان به مسیر ادامه داد، اما اگر تدبیر نشود و نگاه فقط امرار معاش باشد، قطعاً موفق نخواهیم بود.

خان‌آبادی در پایان گفت: بنده به شخصه نیازی به حمایت ندارم، اما توصیه می‌کنم مسئولان استانی همچون استاندار، شهرداری و اعضای شورای شهرها ، مراکز قرآنی را که نوعی مراکز فرهنگی و مذهبی هستند جدای از مباحث سازمانی ببینند. انتظار ما از مسئولان بازدید و آشنایی با روند فعالیت‌هاست، اما متأسفانه حمایت‌های معنوی نیز نمی‌شود.