جشنواره قرآنی طلاب؛ از فرصت‌سازی تا ضعف در آموزش

مرحله استانی پنجمین دوره از جشنواره قرآنی خانواده‌های طلاب، روز گذشته، یکم دی ماه با حضور یکصد شرکت‌کننده و با داوری خانم‌ها محدثه مؤمنی، شیما احمدی و محجوبه زمانی در حوزه علمیه الزهرا(س) اراک به دو صورت حضوری ویژه شهرستان‌های اراک، شازند، فراهان، خمین و آستانه برگزار شد و مابقی شهرستان‌ها به‌صورت مجازی با سایر شرکت‌کنندگان رقابت کردند.

برگزاری جشنواره قرآنی ویژه همسران طلاب آقا و فرزندان و بانوان طلبه و فرزندانشان فی‌نفسه اقدامی شایسته است و جای این مسابقات بین سایر مسابقات خالی بود، اما باید دقت کرد به جشنواره فقط به چشم یک مسابقه نگاه نشود. خوشبختانه امسال شاهد رونق بهتر و نظم بیشتری در برگزاری مسابقات نسبت به سال گذشته بودیم و با تبلیغات صورت گرفته از سوی حوزه و اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی استان جامعه آماری بهتری نیز در مسابقات شرکت داشتند.

اتحاد و همدلی بین دستگاه‌ها می‌تواند زمینه‌ساز رویدادهای قوی باشد و اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی توانسته به این مهم بپردازد. درست است که این رویداد جامعه هدفی خاص دارد و در سطح اوقاف نیست؛ چراکه شرکت‌کنندگان آموزش تخصصی دریافت نکردند، اما در جایگاه خود دارای اهمیت بسیاری است و می‌شد تبلیغات بهتری در سطح شهر جهت اطلاع هم‌شهری‌ها انجام شود، اما این جشنواره نیز مانند مسابقات قرآن که در دستگاه‌های مختلف برگزار می‌شود در سایه سنگین سکوت برگزار شد و علاوه بر عدم حضور رسانه‌ها به‌ویژه رسانه‌هایی با پیشینه مذهبی و صدا‌و‌سیما هیچ خبری هم از مسئولان نبود.

گویی غبار بی‌مهری از ماست که برماست. این جشنواره با همکاری و مساعدت مرکز خدمات حوزه، حوزه علمیه خواهران و اداره‌کل تبلیغات اسلامی برگزار شد، اما دریغ از اینکه حتی یکی از مسئولان از نزدیک در جریان برگزاری مسابقات قرار گیرند. شنیده‌ها حاکی از آن است که آقایان گفته‌اند چون مسابقات ویژه بانوان است از حضور صرف‌نظر کردند، آیا این سخن توجیهی برای عدم حضور نیست؟ قصه برگزاری مسابقات، قصه امروز و دیروز نیست و بارها مسئولان از مسابقاتی همچون اوقاف و دانشگاه‌ها بازدید کرده‌اند و هیچ مشکلی با رعایت موازین شرعی همچون عدم تلاوت بانوان در آن دقایق پیش نیامده است.

از همه که بگذریم عدم حضور مدیر حوزه علمیه خواهران استان و معاونان وی را نمی‌توان با هیچ اما و اگری توجیه کرد و نادیده گرفت. ای کاش مسئولان بانو دغدغه‌ای برای حضور داشتند و ساعتی از وقت خود را با متسابقان و انتظارات آنان سپری می‌کردند، اما حیف که این فرصت‌ها به قول فرمایش مولا علی(ع) همچون ابر در حال گذرست و ما خود را درگیر جلسات متعدد و گاه بدون خروجی کرده‌ایم. آیا از قرآن مهم‌تر هست که وقت خود را صرف آن کنیم؟ حتی مسئول حوزه علمیه الزهرا(س) نیز رغبتی به مصاحبه نداشت. خبرگزاری ایکنا همچون همیشه تنها یار و یاور مسابقات قرآن است و با حضور در این جشنواره گزارشی تهیه کرده است که تقدیم مخاطبان می‌شود.  

جشنواره قرآنی طلاب مکانی برای کشف استعدادها

نرگس کاظمی، مدرس حوزه علمیه فاطمةالزهرا(س) اراک و مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «ربنا» اراک، در خصوص برگزاری این جشنواره به ایکنا گفت: این جشنواره با حضور نزدیک به یکصد نفر در رشته‌های حفظ در سطوح مختلف و ترتیل برگزار شد. این جشنواره ویژه خانواده طلاب آقا اعم از همسران و فرزندان و بانوان طلبه و فرزندان آنان برگزار شد و خوشبختانه استقبال امسال جامعه هدف بسیار بهتر از سال گذشته بود.

وی ادامه داد: تشویق خانواده‌ها به حضور در فعالیت‌های قرآنی ضروری است و بدون تردید جشنواره قرآنی طلاب می‌تواند مکانی مناسب برای کشف استعدادها باشد. می‌توان از این ظرفیت ایجاد شده برای ارتقای سطح طلاب و خانواده آنان استفاده کرد و برای جامعه آماری برنامه‌ریزی داشت تا نمایندگانی شایسته برای استان داشته باشیم.

کاظمی بیان کرد: برگزاری مسابقات به‌صورت خانوادگی انگیزه‌ ایجاد می‌کند به طوری که مسابقات جانی دوباره گرفت. انتظار ما این است که زمینه پیشرفت جامعه هدف از سوی مسئولان فراهم شود تا استعدادها هرز نرود. مسابقات صحنه و میدانی برای ارزیابی است و می‌توان از ظرفیت هیئت اندیشه‌ورز بانوان قرآنی در راستای تربیت بانوان حوزه استفاده کرد.

متسابقان برای شرکت در مسابقات آموزش ندیده‌اند

شیما احمدی، داور جشنواره قرآنی طلاب استان مرکزی، به خبرنگار ایکنا، با اشاره به عملکرد ضعیف عوامل اجرایی، بیان کرد: برخی متسابقان نیز از سطح برگزاری این مسابقات ناراضی بودند و اعتراض برای اطلاع‌رسانی نشدن زمان برگزاری وجود داشت. حتی برخی معترض بودند که مکان برگزاری مسابقات برای آنان مشخص نشده بود و گمان می‌کردند مسابقات مجازی برگزار می‌شود.

وی سطح برگزاری مسابقات را نسبتاً مطلوب ارزیابی کرد و افزود: امسال اولین باری است که این مسابقات را داوری می‌کنم و در جریان سال‌های قبل نیستم، اما به نظر می‌رسد حفظ را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کردند که کودکان و نوجوانان تشویق شوند، اما مهم این است که آموزشی برای جشنواره صورت نگرفته است و فقط شرکت‌کنندگان آمدند تا تلاوت کنند و اگر با همین روش پیش رویم توفیقی در مسابقات نخواهیم داشت. خانواده‌ها باید پیگیر آموزش فرزندان خود در بخش‌های تجوید، صوت و لحن و حفظ صحیح باشند تا شرکت‌کنندگان بدانند وقتی به دایره مسابقات وارد می‌شوند در چه جایگاهی قرار گرفتند.

آمادگی ساده متسابقان خالی از صوت و لحن

محدثه مؤمنی، داور پنجمین جشنواره قرآنی طلاب استان مرکزی، با اشاره به سطح ضعیف برگزاری مسابقات نسبت به سایر نهادها و دستگاه‌ها، ادامه داد: متأسفانه عوامل اجرایی ضعیف عمل کردند و برگزاری با بی‌نظمی‌هایی همچون عدم آماده بودن فرم‌های داوری همراه بود. همچنین مکان برگزاری می‌توانست جای بهتری با حداقل امکانات رفاهی باشد.

وی ادامه داد: متسابقان رشته حفظ در رده‌های سنی همچون 3 تا 6 سال، اول تا ششم ابتدایی و ... تقسیم شده بود که این نوع برگزاری برای ایجاد انگیزه خوب است، اما شرکت‌کنندگان بدون آموزش وارد شدند، گویی والدین در منزل با فرزند خود تمرین کردند تا حفظ شده و خود را برای مسابقات آماده کند، اما این آمادگی بسیار ساده و خالی از صوت و لحن و تجوید است.

مؤمنی با اشاره به اینکه در بین شرکت‌کنندگان افراد بااستعدادی نیز وجود داشتند که آموزش‌های تخصصی آنان باید پیگیری شود تا در مسابقاتی همچون اوقاف بتوان به عنوان چهره آنان را معرفی کرد، ادامه داد: حوزه علمیه از جمله نهادهایی است که انتظار می‌رود مسئولان در تربیت نوجوانان و جوانان قرآنی بیشتر سرمایه‌گذاری کرده و در حوزه اجرا بهتر از سایر دستگاه‌ها باشند. داوران از طلبه یا فرزند طلبه انتظاری فراتر از افراد عادی جامعه دارند، اما متأسفانه این انتظارات برآورده نشد.

ضرورت افزودن حفظ موضوعی به جشنواره طلاب

محجوبه زمانی، داور حسن حفظ جشنواره قرآنی طلاب استان، گفت: اکثر شرکت‌کنندگان این رشته در بخش 15 سوره آخر قرآن شرکت داشتند و تا هم‌اکنون فقط یک حفظ در رشته حفظ یک جزء شرکت کرده و این امر گواه بر این است که همت‌ها برای مسابقات باید بیشتر باشد. ضروری است طلاب در رشته حفظ وارد شوند؛ چراکه می‌توانند راحت‌تر در رشته تفسیر شرکت کنند. انتظار این بود حداقل طلاب در رشته‌های حفظ 3 جزء یا 5 جزء شرکت کرده باشند، اما کمتر از 5 نفر در رشته حفظ یک جزء شرکت داشتند و یک نفر هم حفظ 10 جزء بود. اکثر شرکت‌کنندگان 15 سوره آخر را حفظ کرده بودند.

زمانی با بیان اینکه انتظار از حوزه و آمادگی برای شرکت در مسابقات بیشتر از سایر دستگاه‌هاست، ادامه داد: حفاظ طلبه و خانواده آنان وقت کمی برای حفظ می‌گذارند، در صورتی‌که ورود به حفظ زمینه پیشرفت در دروس علمی را نیز سبب می‌شود. اضافه شدن حفظ عمومی برای طلاب بسیار ضروری است؛ چراکه می‌توانند در اکثر موارد از این آیات استفاده کنند.

فعالیت قرآنی در مدارس بسیار ضعیف است

امیرحسین توکلی، کلاس ششم، شرکت‌کننده 15 سوره آخر قرآن، با اشاره به اینکه فعالیت خود در این رشته را از سال گذشته آغاز کرده و موفق به حفظ سه جزء از قرآن شده است، ادامه داد: متأسفانه در مؤسسات قرآنی روی ترتیل کار نمی‌کنند و حسن حفظ از اهمیت بیشتری برخوردار است و اگر مؤسسات همزمان روی ترتیل و حفظ تمرکز کنند قطعاً حفاظ تسلط بیشتری خواهند داشت.

وی ادامه داد: مدارس پایه و اساس فعالیت‌های قرآنی باشند، دانش‌آموزان برای ارتقای سطح خود باید مسابقات متعددی را تجربه کنند، اما این مسابقات فقط به مسابقات دانش‌آموزی محدود شده است. حدود یک ماه است از مسئولان مدرسه درخواست اقامه نماز جماعت داشتیم، اما ترتیب اثر داده نشد. فعالیت قرآنی در مدارس بسیار ضعیف است و باید مدارس به این امر بیشتر رسیدگی کنند.

طاهره غفاری، طلبه مدرسه علمیه هاجر خمین، شرکت‌کننده در رشته قرائت ترتیل، سطح برگزاری مسابقات تا جایی‌که که شنیدم خوب بود و جا دارد از عوامل برگزاری این جشنواره تقدیر کنم، اما ظرفیت برای بهتر شدن این جشنواره وجود دارد که باید به آن توجه کرد.

غفاری از نحوه اطلاع‌رسانی ابراز رضایت کرد و ادامه داد: بهتر است مسابقات مجازی برای افرادی که توان و فرصت شرکت در مسابقات را ندارند در نظر گرفته شود تا طیف گسترده‌تری در این رویداد حضور داشته باشند تا سطح رقابت‌ها نیز افزایش یابد.

امیرعباس خسروی‌شیری، دانش‌آموز کلاس سوم و شرکت‌کننده 15 سوره آخر قرآن، هم گفت: تازگی شروع به حفظ قرآن کردم و امیدوارم بتوانم در این مسیر موفق شده و حافظ کل قرآن شوم. در کنار حفظ قرآن به مداحی و مکبری هم علاقه دارم.

بانوان طلاب آموزش‌های تخصصی دریافت کنند

آسیه اسکندری، روابط عمومی حوزه علمیه خواهران استان مرکزی و شرکت‌کننده در رشته ترتیل، گفت: این جشنواره برای پنجمین سال در حوزه علمیه خواهران با همکاری مرکز خدمات حوزه و اداره‌کل تبلیغات اسلامی در رشته‌های صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه، حفظ قرآن، حفظ موضوعی، حفظ جزء 30، قرائت ترتیل و تحقیق برگزار شد و خوشبختانه مورد استقبال جامعه هدف قرار گرفته است.

وی ادامه داد: جامعه آماری شرکت‌کنندگان در سطح کشور بیش از 8 هزار نفرست که پس از برگزاری مسابقات شفاهی که به‌صورت تلفنی انجام شد بیش از 4 هزار نفر به مرحله استانی راه یافتند. برگزیدگان این مرحله نیز به مرحله کشوری راه خواهند یافت. انتظار می‌رود که دوره‌هایی تخصصی و فشرده ویژه حفاظ و مرتلان از سوی مسئولان تبلیغات اسلامی استان برگزار شود.

اسکندری گفت: بسیاری از طلبه‌ها و فرزندان آنان در کلاس‌های آموزشی تخصصی شرکت نکردند و بدون شک اگر دوره‌های آموزشی تبلیغات اسلامی با قوت بیشتر برگزار شده و طلاب در آن شرکت داشته باشند در رونق این جشنواره تأثیرگذار خواهد بود. طلاب بخش‌هایی همچون تجوید را در حوزه می‌گذرانند، اما آموزش تخصصی به ارتقای سطح آنان کمک می‌کند.

وی ضرورت توجه به ترتیل در آموزش‌ها را مورد تأکید قرار داد و اظهار کرد: ترتیل صحیح در جلسات خانگی بسیار مهم است. طلاب تقریباً همگی قرآن را بدون اشکال تلاوت می‌کنند، اما به‌نظر می‌رسد برای حضور در جلسات خانگی قرآن باید تخصصی‌تر وارد شوند؛ چراکه سایر بانوان از طلاب انتظار ویژه‌تری دارند و به‌نظر می‌رسد بین تلاوت یک بانوی عادی با طلبه تفاوت چندانی وجود ندارد که با گذراندن این کلاس‌ها می‌توان طلاب را ارتقا داد.

یکی از اقدامات شایسته برون‌سپاری جشنواره بود که این کار به همت مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «ربنا» با مدیریت نرگس کاظمی، مدرس حوزه علمیه فاطمةالزهرا(س) و مدیر این مؤسسه انجام شد. استفاده از این ظرفیت می‌تواند به ارتقای سطح شرکت‌کنندگان کمک کند. با ورود مؤسسات و همراهی آنان با مسئولان ذی‌ربط قطعاً شاهد رونق هرچه بیشتر و بهتر مسابقات خواهیم بود.