برقراری توازن در روابط خارجی؛ لازمه گذار ایران از فضای پیچیده بین‌المللی + صوت
دیپلمات باسابقه کشورمان با اشاره به شکل‌گیری فضای بین‌المللی علیه ایران از سوی غربی‌ها به واسطه اتفاقات داخلی کشور گفت: عبور از این وضعیت سخت در صحنه بین‌الملل، تنها با حل و فصل مسائل داخلی امکان‌پذیر نیست و نیاز به یک سری اقدامات و رایزنی‌های دیپلماتیک فشرده در کنار آن از جمله حرکت به سمت برقراری توازن و تعادل در روابط خارجی میان شرق و غرب است.
سیدجلال ساداتیان، کاردار اسبق ایران در انگلیس و دیپلمات باسابقه کشورمان، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره عبور از مشکلات داخلی به منزله راهکار کاهش فشارهای غربی‌ها و تغییر رویکرد چین از سوی دیگر یا اینکه مشکل سیاست خارجی ناشی از بیرون است گفت: این مسئله به هر دو برمی‌گردد؛ مشکل هم از داخل و هم از خارج است. مسئله برجام در دولت قبل در آستانه حل شدن بود اما به دلایلی این اتفاق نیفتاد و مقرر شد تیم جدید این مذاکرات را به سرانجام برساند اما در نهایت حداکثر تعهد آنها نیز همان برجام 2015 است.
وی افزود: شرایط جهانی متغیر است و در این وضعیت نمی‌توان همان امتیازات قبلی را به راحتی گرفت و لذا اعلام می‌شود آمریکایی‌ها امتیازات بیشتری می‌خواهند که بخشی از آن مربوط به سیاست‌های داخلی و اتفاقات اخیر است. در واقع ریشه اصلی مشکلات در سیاست خارجی را ابتدا باید در داخل جست‌وجو کرد.
شکل‌گیری فضای بین‌المللی ضد ایران
ساداتیان اظهار کرد: تا پیش از این اتفاقات اروپایی‌ها تلاش‌های میانجی‌گرانه بین ایران و آمریکا کردند تا هم خودشان از آثار به نتیجه رسیدن برجام بهره‌مند شوند و به واسطه زمستان سرد اروپا و جنگ اوکراین، از گاز و نفت ایران استفاده کنند و هم دغدغه‌های امنیتی‌شان با برجام کمتر شده و همچنین جلوی نزدیکی بیشتر ایران به روسیه و چین را بگیرند که با اعلام خبر استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، این مسائل تحت‌الشعاع قرار گرفت و باعث شد غربی‌ها ایران را در کنار روسیه قرار دهند هر چند برخی معتقدند خود روس‌ها این تبلیغات را در خصوص پهپادهای ایرانی انجام دادند تا ایران را شریک خود در اوکراین نشان دهند که اگر واقعیت داشته باشد نشانه عدم هوشیاری ماست.
این دیپلمات باسابقه کشورمان ابراز کرد: در چنین وضعیتی، بروز اعتراضات و اغتشاشات در داخل فضا را بیشتر علیه ایران تحریک و تهییج کرد و کار به جایی رسید که تعدادی از وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی موضع‌گیری و در ادامه بیانیه حقوق بشری علیه ایران صادر و در نهایت ایران از کمیسیون مقام زن در سازمان ملل نیز اخراج شد و همه اینها نشانه شکل‌گیری یک فضای تبلیغاتی قوی ضد ایران است و لذا عبور از این وضعیت سخت در صحنه بین‌الملل، تنها با حل و فصل مسائل داخلی امکان‌پذیر نیست و نیاز به یک سری اقدامات و رایزنی‌های دیپلماتیک فشرده در کنار آن است.
توازن با شرق و غرب در روابط خارجی
ساداتیان درباره تأثیر عدم توازن در روابط خارجی بر سخت‌تر شدن شرایط سیاست خارجی کشور گفت: همواره صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه سیاست خارجی بر این نکته تأکید کرده و می‌کنند که منافع ایران در ایجاد توازن و تعادل در روابط خارجی است. نمونه مسئله ایجاد توازن در منطقه، عربستان سعودی است؛ رژیمی که تا بن دندان وابسته به آمریکا بود الان به دلیل مواضع و رویکرد دولت بایدن، به سمت شرق رفته و همکاری در حوزه انرژی با روسیه را شکل داده و با دعوت از رئیس‌جمهور چین به عربستان قراردادهای کلان در حوزه‌های گوناگون منعقد کرده است.
وی افزود: ایران هم می‌توانست با ایجاد توازن با شرق و غرب، حتی نقش پیشروتری در حل مسائل منطقه‌ای فراتر از عربستان و ترکیه داشته باشد اما اکنون، آنها در حال استفاده حداکثری از موقعیت‌های ایجادشده در عرصه بین‌المللی هستند در حالی که ژئوپلیتیک ایران یک ژئوپلیتیک استثنایی است که اگر از آن به خوبی استفاده شود به راحتی می‌تواند ایران را به یک قطب قدرت در منطقه تبدیل کند. الان هم البته هنوز دیر نشده و باید در جهت ایجاد این توازن تلاش کرد تا امکان طمع‌ورزی و امتیازخواهی هر کدام از طرفین به حداقل ممکن رسیده و از موضع قدرت وارد گفت‌وگو با طرف‌های خارجی شد.
آمریکا برجام را کنار نگذاشته
ساداتیان درباره امکان بازگشت به برجام با توجه به تحولات داخلی و اعلام از اولویت خارج شدن این مسئله از سوی آمریکایی‌ها گفت: اظهارنظرهای مقامات آمریکایی در خصوص اینکه برجام الان اولویت آنها نیست و تمرکز آنها بر روی مسائل داخلی ایران است، بیشتر برای کسب امتیاز بیشتر از ایران است. آنها با توجه به درگیری با روسیه در مسئله جنگ اوکراین، تنش با چین و برخی مشکلات با اروپایی‌ها، به‌هیچ وجه دنبال کردن باز کردن یک پرونده و جبهه جدید و پیچیده‌تر کردن کار خود نیستند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: در واقع آمریکا علاقه‌مند است درگیری‌ها را در منطقه غرب آسیا کاهش دهد و لذا از افغانستان خارج شد و سطح حضور خود را در عراق کاهش داد. آنها با همین رویکرد می‌خواستند با کلید برجام مسائل منطقه نیز حل و فصل شود اما در عمل اینگونه نشد و هم روس‌ها بدشان نمی‌آید آمریکا را همچنان در سطحی در منطقه درگیر نگه دارند و هم چینی‌ها از این موقعیت کاهش حضور آمریکا در منطقه در حال استفاده به نفع خود و پر کردن جای خالی آمریکا در نقاطی مانند عربستان هستند و اینها نشانه‌های قابل توجهی از سمت و سوی حرکت قضایا است. در حقیقت باید ببینیم ما صرفا به دنبال این هستیم که صرفا آمریکا برخوردار نشود یا اینکه سعی داریم منافع ملی خود را هم تأمین کنیم.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
