جزئیات چهارمین همایش ملی خیر ماندگار تشریح شد

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری چهارمین همایش ملی خیر ماندگار امروز، ۱۵ آذرماه با حضور حجت‌الاسلام احمد شرفخانی، رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه، محمدصالح طیب‌نیا، رئیس چهارمین همایش ملی خیر ماندگار و حجت‌الاسلام علی دیانی، مدیرعامل بنیاد خیریه آلا در سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.

در ابتدای این نشست خبری، حجت‌‌‌الاسلام شرفخانی، رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف و امور خیریه طی سخنانی اظهار کرد: امروز ضرورت دارد تا سازمان اوقاف در توسعه امر خیر در کنار مؤسسات مختلف، امر پژوهش و تحقیق را در دستور کار قرار داده و برمبنای آن راهبری خوبی در عرصه امر خیر در کشور داشته باشد.

وی افزود: برهمین اساس یکی از موضوعاتی که در سال گذشته و با همت مجموعه آلاء مدنظر قرار گرفت، برگزاری همایش‌های علمی و پژوهشی بود. در کنار این مسائل تلاش کردیم تا امر تحقیق و پژوهش را در موضوعات خیریه و با توجه به پیشینه و آینده آن و با نگاه چشم‌اندازی در دستور کار قرار داده و بتوانیم کارهای خوبی را در این زمینه آغاز کنیم.

حجت‌الاسلام شرفخانی ادامه داد: پیشینه امر خیر در کشور ‌به انفاق، احسان، باقیات و صالحات و خود موضوع وقف بازمی‌گردد. بخش قابل توجهی از پیشرفت کشور مدیون امر وقف است. تعداد زیادی از کتابخانه‌ها، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه موقوفه هستند. توسعه علمی کشور مدیون امر وقف است. ساختار وقف در کشور ابتدا در مساجد شکل گرفت، اما امر ترویج علمی با نسخه‌برداری کتاب‌ها و راه‌اندازی کتابخانه‌ها و آموزش شکل گرفت و در کنار آن بعد از مدتی امر خیر در کشور در موضوعات اجتماعی و اقتصادی ورود جدی داشت.

رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف بیان کرد: امروز تعداد هزار و 127 بیمارستان، مرکز درمانی و مرکز بهداشت در کشور موقوفه بوده و یا از ساختار خیریه هستتد. یعنی بخش قابل توجهی از امر سلامت و درمان را امر خیر عهده‌دار شده است. امروز شاهد آن هستیم که موقوفات قابل توجهی برای امر سرپرستی و کمک به نیازمندان و فقرا در کشور وجود دارد.

وی با بیان اینکه در موضوعات مختلف موقوفات زیادی در کشور وجود دارد، گفت: اگر حدود ۵۸ دارالایتام در کشور وجود دارد، اما تعداد زیادی یعنی حدود چهار هزار موقوفه برای پشتیبانی از ایتام طراحی شده است و شاهد این هستیم که توسعه کشور حتی توسعه شهری و توسعه روستایی و ایجاد شهرسازی برمبنای موقوفات شکل گرفته است. در بسیاری از شهرستان‌ها موقوفه‌هایی وجود دارد که ساختار شهری بر اساس آن‌ها شکل‌ گرفته است.

حجت‌الاسلام شرفخانی ادامه داد: معماری اسلامی‌ ـ ایرانی بر مبنای وقف در کشور شکل ‌گرفته است. امروز در کشوری زندگی می‌کنیم که حتی برای امر خانواده و تحکیم آن نیز موقوفات زیادی ایجاد شده است. همچنین، ‌برای رفع اختلاف خانواده‌ها نیز موقوفاتی وجود دارد. در امر تسهیل ازدواج نیز موقوفاتی وجود دارد هرچند که این موقوفات نسبت به دیگر‌ موقوفات دیگر موضوعات اجتماعی کمتر است.

رئیس مرکز امور خیریه سازمان اوقاف تصریح کرد: ساختار خود موقوفات نیز براساس ساختار تشکلی و مردمی ایجاد شده است و پیش از آنکه در کشور مؤسسات و تشکل‌ها شکل بگیرند، موقوفات جایگزین آن‌ها بودند؛ چراکه اداره موقوفات با ساختار جمعی بود و بسیاری از وقف‌ها به صورت جمعی شکل می‌گرفت. امروز در کشوری زندگی می‌کنیم که به غیر از ساختار وقف، مؤسسات و تشکل‌های اجتماعی فراوانی در آن ایجاد شده و این ضرورت نیز وجود دارد که مجموعه‌های حاکمیتی در کشور تسهیل‌گری کار و حمایت از این مؤسسات را عهده‌دار شوند.

وی افزود: برهمین اساس چنانچه بخواهیم توسعه مؤسسات و تشکل‌ها را داشته باشیم، باید راهبردی را طراحی کنیم که نیاز به کار علمی و جمعی دارد و یکی از روش‌های این امر نیز برگزاری همایش‌های علمی است که طی سال‌های گذشته شکل گرفته است. امسال نیز شاهد برگزاری چهارمین همایش ملی خیر ماندگار هستیم که به بررسی ‌پیشینه و آینده موضوع وقف می‌پردازد. امیدوارم بتوانیم از ظرفیت وقف و امور خیریه استفاده کنیم تا بتوانیم ‌راهبردهای جدیدی برای این امر داشته باشیم.

اثربخشی منابع خیریه در جامعه

در ادامه این نشست، محمدصالح طیب‌نیا، رئیس چهارمین همایش ملی خیر ماندگار نیز در سخنانی اظهار کرد: سال ۹۴ در بنیاد آلاء ایده‌ای تحت عنوان خیر ماندگار شکل گرفت و مبنای آن نیز با این سؤال اساسی ایجاد شد که چرا با پیشینه وقف و حجم زیاد مشارکت مردم در امر خیر، مشکلات جامعه در این حجم زیاد است و چرا اثربخشی منابع خیریه در جامعه به خوبی رخ نمی‌دهد؟

وی افزود: پس از یک سال بحث و گفت‌و‌گو در این زمینه، ایده خیر ماندگار شکل گرفت که در راستای اجرای آن نیز ۱۰۰ پروژه تعریف شد. همچنین، چهار هدف اصلی نیز ذیل این طرح درنظر گرفته شد که اولین هدف نیز تولید دانش امر خیر در ایران بود. به مسئله وقف هم در فقه و هم در بین علما بسیار پرداخته شده و طی تحقیق مشخص شد که بیش از شش هزار جلد کتاب در حوزه وقف نگاشته شده است؛ اما حوزه نیکوکاری دانش نو و جدیدی است و تقریباً کار جدی در این زمینه شکل نگرفته است.

تربیت نیروی انسانی متخصص برای خیریه‌ها

رئیس همایش ملی خیر ماندگار ادامه داد: دومین هدف همایش و طرح خیر ماندگار تربیت نیروی انسانی متخصص برای خیریه‌ها بود. اصلاح نظام مدیریت و حکمرانی امر خیر و ترویج و فرهنگ‌سازی امر خیر در ایران نیز سومین و چهارمین هدف طرح خیر ماندگار را تشکیل می‌دهند. تاکنون موضوع امر خیر برای مراکز اصلی تولید علم در کشور اعم از دانشگاه و حوزه خیلی قابل توجه نبوده است و بنیاد آلاء به صورت جدی در این عرصه ورود کرد که تا به امروز نیز تعداد ۵۵ نشست علمی در دانشگاه‌های مختلف برگزار کرده است.

طیب‌نیا تصریح کرد: همچنین، مجوز مجله علمی، پژوهشی پژوهشکده آلاء نیز اخذ شده و شماره اول آن نیز طی سال جاری منتشر خواهد شد. مجله ترویجی ویژه امر خیر نیز از سوی بنیاد آلاء راه‌اندازی شده که تاکنون نیز چندین شماره از آن منتشر شده است. همچنین، انجمن علمی مطالعات وقف و امور خیریه را نیز در وزارت علوم به ثبت رساندیم که افتتاحیه آن نیز طی ماه‌های آتی برگزار می‌شود.

وی افزود: حمایت از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری نیز از دیگر برنامه‌های پژوهشکده آلاء بوده است. همچنین، پژوهشکده آلاء در حوزه‌های نوین و جدید وقف تنها پژوهشکده رسمی وزارت علوم است‌. اولین همایش ملی خیر ماندگار در سال ۹۵ در تهران برگزار شد که ۸۸ مقاله در آن پذیرش نهایی شده و ۴۵۰ نفر از محققان نیز در آن شرکت کردند. در دوره دوم این همایش نیز که با موضوع تخصصی‌تر یعنی مطالعه و ارزیابی امور خیر و چالش‌های نیکوکاری برگزار شد، تعداد ۸۷ مقاله ارائه و ۸۳۷ نفر نیر در آن شرکت کردند.

رئیس چهارمین همایش ملی خیر ماندگار بیان کرد: سومین همایش ملی خیر ماندگار نیز در سال ۹۹ به صورت مجازی برگزار شد که تجربه موفقی بود. در این همایش ۵۶ مقاله تخصصی پذیرفته شده و تعداد ۱۵۰۰ نفر کاربر یکتا در آن شرکت کردند. همایش‌های گذشته با مشارکت سازمان اوقاف برگزار شد و در این زمینه نسبت به ترویج تولید دانش امر خیر در کشور اقدام شد. امسال نیز چهارمین همایش ملی خیر ماندگار با موضوع ظرفیت‌ها و ‌کارکردهای نیکوکاری و وقف در پیشرفت ایران و ارزبایی وضعیت ‌امکانات و ‌چشم‌انداز آینده آن برگزار می‌شود. بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و الگوی ایرانی ـ اسلامی پیشرفت مبنای برگزاری همایش است.

تمدن اسلامی مدیون وقف و نیکوکاری

طیب‌نیا تصریح کرد: تمدن اسلامی مدیون وقف و نیکوکاری است. در گذشته کل تولید علم در مدارس علمیه رخ می‌داده است که با وقف اداره می‌شد. متأسفانه برنامه‌ریزان کشور از ظرفیت وقف غافل هستند. در کشور ما حدود ۲۰ هزار مؤسسه خیریه وجود دارد که ظرفیت قابل توجهی است و باید توسعه پیدا کند.

وی با اشاره به جزئیات چهارمین همایش ملی خیر ماندگار اظهار کرد: زمان پذیزش مقالات همایش روز 14 دی‌ماه سال جاری است که البته معمولا این زمان تمدید می‌شود. زمان برگزاری همایش نیز طی دهه دوم اسفندماه در تهران خواهد بود. البته کل همایش طی دو ‌روز برگزار می‌شود. روز اول به مراسم افتتاحیه همایش که با حضور مسئولان کشوری برگزار خواهد شد، اختصاص دارد و روز دوم همایش نیز روز ویژه پنل‌های هفت گانه همایش است. تجربه برگزاری دوره گذشته همایش نشان داد که می‌توان از ظرفیت‌های فضای مجازی دراین زمینه به خوبی استفاده کرد.

رئیس چهارمین همایش ملی خیر ماندگار اظهار کرد: همچنین، دبیرخانه همایش نیز به دنبال اجرای بخش جنبی است تا چنانچه بتوانیم منابع مورد نظر را تأمین کنیم، نمایشگاهی از دستاوردهای خیریه‌ها را با رویکرد توسعه ایران برگزار کنیم. همچنین، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای فعالان عرصه امور خیر نز در دستور کار دبیرخانه همایش قرار دارد. علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه و بارگذار مقالات خود می‌توانند به پایگاه اطلاع‌رسانی همایش به نشانی conf.ala.org مراجعه کنند.

تولید ثروت در اسلام مذمت نشده است

در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام دیانی، مدیرعامل بنیاد خیریه راهبردی آلاء نیز در سخنانی بیان کرد: بنیاد خیریه راهبردی آلاء در عرصه‌های مختلفی فعالیت‌های نیکوکارانه داشته است. در اسلام تولید ثروت مذمت نشده است یعنی تولید ثروت جهت اشتغال‌آفرینی، عزت‌آوری، خدمتگذاری به جامعه و مردم و نیز خدمتگزاری به راه حق و اهل بیت(ع) و ترویج اسلام کاملاً مقبول است.

وی افزود: جامعه نمی‌تواند فقط نظاره‌گر باشد تا دیگران برای آن‌ها خوشبختی بسازند، یعنی فقط مسئولان دست‌اندرکار مردم باشند. جامعه‌ای پویاست که مردم آن در میدان امر خیر باشند. به این ‌جهت در بنیاد آلاء به این ‌نتیجه رسیدیم که به جای اینکه فقط یک ‌خیّر باشیم، به امر خیر، خیّران و خیریه‌ها کمک کنیم. همانطور که بین عابد و عالم فرق است و عابدی که عالم شود، می‌تواند خدمات تأثیرگذاری در جامعه داشته باشد.

حجت‌الاسلام دیانی بیان کرد: بنیاد خیریه آلاء به کمک دانشگاه اصفهان پژوهشکده آلاء را تأسیس کرد تا به کارهای دانش‌بنیان در عرصه امور خیریه بپردازد. به دنبال این مسئله نیاز به برگزاری ‌همایش‌های سالیانه در این زمینه احساس شد که بنابراین مسئله همایش ملی خیر ماندگار به کمک مراکز مختلف به ویژه سازمان اوقاف در دستور کار قرار گرفت.

مدیرعامل بنیاد خیریه راهبردی آلاء تصریح کرد: برگزاری این همایش به توفیق الهی آثار فراوانی هم در جامعه داشته و امیدواریم در آینده نیز دستاوردهای بیشتری در این زمینه داشته باشیم و در این همایش زمینه‌ای فراهم ‌شود تا بین دولت و حاکمیت و نیز مراکز خصوصی ارتباط تأثیرگذاری فراهم شود تا بتوانیم چالش‌های امر خیر را پیدا کرده و راه‌حل‌های آن را نیز مشخص کنیم. باید خیریه‌ها را تشویق و کمک کنیم تا در عرصه دانش‌بنیان فعالیت کنند و گفتمان خوبی بین پژوهشگران امر خیر ایجاد شود. همچنین، باید نسبت به سیاستگذاران حوزه عمومی و اجتماعی نیز جلب توجه کنیم تا به نقش امر خیر در جامعه توجه کنند و سیاست‌گذاری‌ها را براساس امر خیر و خیریه‌ها انجام دهند.