از ماجرای سوزاندن «قانون» ابن سینا تا تأثیرات متاورس بر آموزش عالی

سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت اخبار متعددی را منتشر کرده است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

امام خمینی(ره) برای مقدسات ادیان دیگر احترام قائل بود

حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن:

یکی از رویکردهای امام خمینی(ره)، تبریک گفتن ایام شادی ادیان دیگر بود و با جملاتی بسیار زیبا و سازنده آن را به پیروان ادیان تبریک گفتند و این ارزشگذاری و احترام نقش مهمی در صلح بین‌المللی دارد و می‌تواند راهگشا باشد. امام(ره) با نگاه جهانی و استفاده از مبانی قرآنی به چنین کاری اقدام کردند زیرا قرآن کریم هم بحث ایام‌الله، عید و سلام بر روز تولد را مطرح فرموده است.

اگر بتوانیم سیره ایشان را اولا در بین شیعیان و مسلمین و سپس در دنیا محقق کنیم، آیا نتیجه‌ای جز وحدت بین ادیانی و صلح چیز دیگری به همراه دارد؟ محور دیگر در رویکرد امام(ره) برای تحقق صلح جهانی، درخواست ایشان و التماس دعا از شهروندان مسیحی است؛ این درخواست نهایت ارزشگذاری به پیروان دین دیگر است؛ البته ممکن است آن را صوری تلقی کنیم ولی امام با ادبیاتی ملتمسانه از آنها خواستند که دعا کنند و این امر مبتنی بر مبانی قرآن است، زیرا قرآن فرموده: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ.»

اولویت پیامبر(ص) در اعزام مبلغ آموزش قرآن، فقه و آداب مسلمانی بود

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد یاوری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع):

اولویت پیامبر(ص) در اعزام مبلغان به مناطق مختلف آموزش قرآن، فقه و آداب مسلمانی است و در هر حرکت تبلیغی ایشان این موارد دیده می‌شود که کسانی را به مناطق مختلف اسلامی اعزام فرمودند که قاری و فقیه بودند. فقه برای تنظیم رفتارهای مردم مفید بود و آموزش قرآن عامل آشنایی مردم با معارف وحی و پیوند بین انسان و خدا و آداب مسلمانی هم سنت و رفتارهایی است که باعث تقویت نظام اجتماعی می‌شود و این آداب منحصر به فقه نیست. بنابراین پیامبر(ص) در تمامی رفتارها سعی می‌کرد که جامعه یکپارچه را بر مدار قرآن، سنت نبوی، آداب مسلمانی و فقه ایجاد کند و سپس به تدریج موانع و ناهنجاری‌ها کنترل می‌شد.

جامعه اسلامی مبتنی بر عقلانیت، فرهنگ و علم است

همایون همتی، پژوهشگر و استاد دانشگاه:

آنچه از سیره معصومین و قرآن می‌توان فهمید این است که جامعه اسلامی مبتنی بر عقلانیت و فرهنگ است و علم در چنین جامعه‌ای شکوفا شده و جامعه از اخلاق فردی و اجتماعی و عدالت برخوردار است. ستم، تبعیض، فقر و فحشا، بیکاری و تورم در آن نیست و این جامعه وابستگی سیاسی و فکری ندارد و مستقل است؛ هرچند با دیگر جوامع تعامل و همکاری دارد و نیز وحدت و انسجام بین طبقات جامعه وجود دارد. به لحاظ شرایط زمامداری هم شرایطی وجود دارد که بسیاری از آن در مدیران و مدیریت امروز جامعه ما وجود ندارد.

من به وضع موجود انتقاد دارم و در عین حال معتقدم جامعه باید آرامش داشته باشد. نباید به دست بیگانگان بهانه داد و باید اعتراض محترمانه و مودبانه و استدلالی باشد. کاستی‌ها و کمبودهای فراوانی در جامعه هست. در جامعه اسلامی دزدی و رشوه و باندبازی نیست. چه کسی می‌تواند ادعا کند که این مشکلات در جامعه ما نیست؟ اتفاقاً رو به تزاید است. حضرت علی(ع) فرمود که در جامعه اسلامی باید ضعیف حقش را بدون ترس و لکنت از قوی بگیرد. این یک شاخصه است. الان این‌گونه است؟ من که مسلمان هستم و حاضرم برای انقلاب جان بدهم و برادر شهید هستم، می‌ترسم حرف بزنم و سپس عده‌ای بگویند که این آدم مسلمان نیست.

ماجرای سوزاندن «قانون» ابن‌سینا در غرب

نجفقلی حبیبی، استاد فلسفه اسلامی:

من تمام ذهنم را روی کتاب قانون ابن سینا گذاشته‌ام. می‌ترسم عمرم تمام شود و این کتاب بماند. این کتاب مرتب در لبنان چاپ می‌شود ولی همان چاپ سال ۱۲۹۴ قمری است. تاکنون دو جلد از تصحیح این کتاب درآمده و من روی جلد سوم کار می‌کنم. حدود ۹ سال می‌شود که مشغول این کار هستم. با اینکه کار سنگینی است ولی مجبور شدم این کار را انجام بدهم چون دیدم هیچ کس این کار را نمی‌کند. این کتاب جزء سرمایه‌های بزرگ ملی ما است، هفتصد سال کتاب طبی جهان بوده است و تا قرن هفدهم مورد مراجعه بوده است. در قرن هفدهم یک پزشک خارجی آتش روشن کرد و گفت حالا وقت آن است که این کتاب را در آتش بیندازیم، لذا قانون را در آتش سوزاند. یک کسی نوشته است علی‌رغم این کار، همان فرد در کتابی که نوشته است چهل و پنج بار از قانون نام برده و از آن مطلب نقل کرده است.

رکود علمی در جامعه‌ای که معجزه پیامبرش علم‌آموزی بود؛ چرا؟

محمدرضا فخر روحانی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم:

با وجود تاکید پیامبر(ص) بر علم‌آموزی چرا آمار کتابخوانی در کشورهای مسلمان خصوصا کشور ما اینقدر پایین است؟ تیراز کتاب در کشور ما خیلی کم است. در جامعه ما باید فرهنگسازی برای رشد و تعالی فرهنگ صورت بگیرد. متاسفانه در دانشگاه با شیب تند اهمیت ندادن به کار علمی از جانب دانشجویان مواجه هستیم و دانشجویان نمی‌توانند انتظارات ما را برآورده کنند. اگر همین روند ادامه پیدا کند، آینده خیلی روشنی وجود نخواهد داشت.

پس درسی که ما می‌توانیم از رفتار پیامبر(ص) بیاموزیم این است که ایشان دائم، دعوت به تعقل و تفکر می‌کردند و لازمه تعقل مطالعه است. درس دیگری که می‌توانیم از ایشان بگیریم این است که پیامبر(ص) و ائمه(ع) هیچ وقت اصحاب خود را از اینکه از دیگر تمدن‌ها چیزی بیاموزند منع نکردند.

توسعه متاورس آموزش عالی را دچار تحولات اساسی می‌کند

حسین حسنی، عضو هیئت علمیِ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات:

توسعه متاورس که البته به نظر می‌رسد تحقق واقعی نسخه‌ای از آن که توسط مدیر شرکت متا عرضه شد حداقل یک دهه زمان نیاز داشته باشد، می‌تواند بخش آموزش به طور کلی و آموزش عالی را به طور خاص با تحولات اساسی مواجه کند. طی دهه‌های گذشته توسعه یادگیری الکترونیک و آنلاین، بیشتر به شکل دو بعدی و مبتنی بر صفحه نمایش بوده است. یکی از معضلات اساسی این روشِ آموزش، شبیه‌سازی کلاس دنیای واقعی و ایجاد تجربه حضور واقعی است بنابراین انتظار می‌رود توسعه فناوری‌های مرتبط با متاورس همچون واقعیت افزوده و واقعیت مجازی و یادگیری غوطه‌ورانه در کلاس‌های درس متاورسی در قالب آواتار تا حد زیادی این معضل را برطرف کند.

برخی تحقیقات ناشی از جانبداری‌های سیاسی هستند

حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی:

در محیط علمی برخی تابوها و بت‌ها وجود دارد اما محقق در مسیر نظریه‌پردازی باید از هرچیزی که نگاه واقع‌بینانه و عقلانی را از وی سلب می‌کند یا هر چیزی که به روش عقلی قابل نقد نیست، فاصله بگیرد و از تعصبات بی‌جا نجات دهد. یکی دیگر از مشکلاتی که محققان با آن مواجه هستند، سیاست‌زدگی در تحقیق است یعنی تحقیقات ناشی از جانبداری‌های سیاسی هستند اگرچه ممکن است روکشی از واقعیت هم داشته باشند اما واقعی نیستند و محقق را از توصیف و تبیین روش‌مند پدیده‌های علمی و اجتماعی باز می‌دارند.