منتظران در زمان غیبت چه وظایفی دارند

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جمیاری، مدرس حوزه علیمه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در رابطه با وظایف منتظران در زمان غیبت، گفت: شناخت یکی از مهمترین وظایف منتظران است کمااینکه نبی مکرم اسلام حضرت محمدمصطفی(ص) فرموده است: «هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است» و نیز از پیامبر نقل است که فرمود: «کسی که مهدی را تکذیب کند، کافر است».

وی افزود: یکی از اصلی‌ترین وظایف شیعه منتظران این است که تلاش کند نسبت به امام زمان خود معرفت حاصل کند این در حالی است که شیخ کلینی از امام محمدباقر(ع) نقل می‎کند: «هر کس در حالی‌که امامی نداشته باشد بمیرد مردنش مردن جاهلیت است و هر آن در حال شناختن امامش بمیرد پیش افتادن یا تأخیر این امر(دولت آل‌محمد) او را زیان نرساند و هر کس بمیرد در حالی که امامش را شناخته همچون کسی است که در خیمه قائم(عج) با آن حضرت باشد و در راستای شناخت حضرت ولی‎عصر(عج) شناخت صفات، شناخت آداب، شناخت ویژگی‎ها، شناخت علائم ظهور را مدنظر قرار دهد.

این کارشناس مذهبی پیراستگی از بدی‎ها و آراستگی به خوبی را دیگر وظایف منتظران در زمان غیبت برشمرد و ادامه داد: وظیفه مهم دیگری که هر شیعه منتظر برعهده دارد پیراستن خود از ویژگی‌های ناپسند و آراستن خود به اخلاق نیکو است کمااینکه در روایتی از امام جعفرصادق(ع) آمده است: «هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم(عج) باشد باید منتظر باشد و در این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند در حالی که منتظر است».

این مدرس حوزه علمیه لرستان با بیان اینکه تهذیب نفس و دوری گزیدن از گناهان و کردار ناشایست به‌عنوان یکی از وظایف منتظران در عصر غیبت چنان اهمیتی دارد که در توقیع شریفی که از ناحیه مقدسه حضرت صاحب‌الامر(عج) به شیخ مفید(ره) صادر گشته کردار ناشایست و گناهانی که از شیعیان آن حضرت می‎زند یکی از اسباب یا تنها سبب طولانی شدن غیبت و دوری شیعیان از القای آن بدر منیر شمرده شده است: «پس تنها چیزی که کار را از آنان(شیعیان) پوشیده می‎دارد همانا چیزهای ناخوشایندی است که از ایشان به ما می‌رسد و خوشایند ما نیست و از آنان انتظار نمی‎رود».

جمیاری حفظ و تقویت پیوند قلبی با امام عصر(عج) و تجدید عهد و پیمان با آن حضرت را یکی دیگر از وظایفی برشمرد که هر شیعه منتظر در عصر غیبت برعهده دارد و افزود: یک منتظر واقعی حضرت حجت(عج) با وجود غیبت ظاهری آن حجت الهی هرگز نباید احساس کند که در جامعه بی‌مسئولیت رها شده است و هیچ تکلیفی نسبت به امام و مقتدای خود ندارد.

وی با بیان اینکه برای تقویت پیوند با مقام ولایت اعمالی همچون خواندن دعای عهد و دعای سلامتی امام زمان(عج)، خواندن دعای فرج و زیارت آل‌یاسین، نماز امام زمان(عج)، لازم است، اضافه کرد: از یک‌سو می‎دانیم که در دوران غیبت هیچ‌یک از احکام اسلام تعطیل نمی‎شود و باید تا آمدن امام عصر(عج) به همه آنچه امام از ما خواسته است عمل کنیم و از سوی دیگر می‎دانیم که امکان دسترسی به امام معصوم(ع) و فراگرفتن مستقیم احکام دین از ایشان برای ما وجود ندارد حال در این شرایط چه باید کرد آیا دست روی دست بگذاریم و به هیچ یک از احکام اسلام عمل نکنیم یا به هر آنچه خود احتمال می‎دهیم درست باشد عمل کنیم به یقین هیچ یک از این دو راه ما را به مقصد نمی‎رساند.

وی ادامه داد: حال این سؤال مطرح می‎شود که آیا امامان معصوم برای شیعیان خود در زمان غیبت فکری نکرده‌اند؟ در پاسخ باید گفت ائمه(ع) تکلیف ما را در زمان غیبت و دسترسی نداشتن به امام معصوم مشخص کرده و به ما فرموده‌اند که به فقیهان جامع‌الشرایط مراجعه کنیم کمااینکه در روایتی که امام حسن‌‌عسکری(ع) از امام جعفرصادق(ع) نقل می‎کند چنین می‎خوانیم: «اما هر یک از فقیهان که نفس خود را بازدارنده، دین خود را نگه‌دارنده، هوای خود را پس زننده و مولای خود را اطاعت‌کننده بود، بر عوام لازم است که از او پیروی کنند و تنها بعضی از فقیهان شیعه هستند که از این صفات برخوردارند نه همه آنها».

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه تنها کسی که به هنگام شنیدن یا خواندن نام شریفش از جا برمی‎خیزیم حضرت مهدی(عج) است، اظهار کرد: امام رضا(ع) در خراسان هرگاه نام (قائم) را می‎شنیدند، از جا برمی‎خواستند و دست بر سر گذاشته و می‎فرمودند: «خدایا فرجش را نزدیک کن و قیامش را آسان گردان» پیام این قیام و از جا برخاستن هم احترام به قائم است و هم همسویی با آرمان‌های بزرگ(قیام جهانی او) و هم بیعتی است برای همراهی با آن بزرگوار در روز ظهور.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از مهمترین وظایف منتظران در دوران غیبت که در روایات اسلامی به‌عنوان یک عبادت از آن یاد شده است، انتظار است، اضافه کرد: منتظر، همانند کسی است که در شبی طولانی، خسته از ظلمت و تیرگی، به افق دوخته و طلوع خورشید را آرزو می‎کند و همچون کسی است که در حین بالا رفتن از کوهی، پایش به سنگی می‎گیرد و کمک‌دهنده‌ای را فریاد می‎کند.

این مدرس حوزه علمیه لرستان ادامه داد: منتظر همانند کسی است که در کنار بستر بیماری عزیز نشسته و چشم انتظار طبیبی دردآشناست و ورود او را لحظه‌شماری می‎کند که طبیبش از راه رسد و او و همچنین بیمار او را از غم و اندوه نجات و خلاصی بخشد این در حالی است که احادیث فراوانی درباره انتظار وارد شده است از جمله اینکه نبی مکرم اسلام فرموده است: «صبورانه در انتظار فرج بودن عبادت است» و نیز در حدیث دیگری فرموده است: «برترین کارهای امت من انتظار فرج و گشایش خداوند عزیز و جلیل است» و امام جعفرصادق(ع) نیز فرموده است: «هر که در انتظار این امر(ظهور قائم) بمیرد مانند کسی است که با قائم در خیمه او باشد نه بلکه به مانند کسی است که در کنار پیامبر خدا(ص) شمشیر بزند».

جمیاری افزود: یاران مهدی(عج)، مردان عبادت و نیایش، شیران روز و نیایش‌‎گران شب، آن هم نه عبادتی عادت‌گونه و یا چون پرستش مزدوران و تاجران، بلکه نیایشی عارفانه و پاکبازانه، پیوند روح با ابدیت، عالی‌ترین عکس‌العمل، سپاسگذاری انسان در برابر خدا، عبادت آزادگان، نیایش برجوش و خروش و سیر و سلوک، روح بندگی و راز و نیاز با جانشان در هم آمیخته، همواره خود را در محضر خدا می‎بینند و از یاد او لحظه‌ای غفلت نمی‌ورزند، از ترس خداوند، نیمه شب چونان مادران فرزند مرده می‌گریند، زنده‌داران و روزه‌داران، همواره پیروزی را از جانب خدا ببینند و مناجات و نماز را کلید حضرت او کمااینکه امام محمدباقر(ع) می‎فرماید: چون بر فراز برآید به یاران خطاب می‎کند امشب را به عبادت به روز اوردید، آنان برخی در رکوع و برخی در سجده شب را به سحر می‎رسانند و به درگاه خدا تضرع می‎کنند.

وی با بیان اینکه اسلام دین مرزهاست و همه چیز در آن قانون دارد، واجبات و محرمات مرزهای دین خدایند، حرکت در مرز، حرکت در راه است و تجاوز از آن بیراهه و گمراهی است، اظهار کرد: یاران مهدی، مرزبانان دین خدایند، حرکت در راه است و تجاوز از آن بیراهه و گمراهی، یاران مهدی، مرزبان دین خدایند و حافظان حدود او در اجرای فرمان‌های حق، سخت و پیگیر و استوارند و در انجام دستورها و وظیفه‌ها، دستخوش احساسات و دوستی‎های بی‌مورد در واقع نمی‌شوند.

جمیاری با بیان اینکه منتظران واقعی قدرت و حشمت آنان را مغرور نمی‎کند و سنگ‌دلی دشمنان، ایشان را به افراط نمی‎کشاند، تهی‌دستی ایشان را به مال‌اندوزی و تجاوز روا نمی‎دارد، گفت: نخستین شرط بیعت امام با یاران، حفاظت حدود خداست حضرت علی(ع) می‌فرماید: «یاران با این شرایط با امامشان بیعت می‎کنند که دست‌پاک باشند و پاکدامن، زبان به دشنام نگشایند، خون به ناحق نریزند، به سکونت‌گاه مردم هجوم نبرند و کسی را به ناحق نیازارند، بر مرکب‎های ممتاز سوار نشوند، لباس‎های فاخر نپوشند، مسجدی را خراب نکنند و بر مردم راه نبندند، به یتیم ستم روا ندارند و راهی را ناامن نکنند، شاهدباز نبوده و شراب ننوشند، در امانت خیانت نکرده و پیمان‌شکن نباشند، احتکار نکنند، پناهنده را نکشند، فراریان را دنبال نکرده و مجروح را نکشند، ساده زندگی کنند و در راه خدا به شایستگی جهاد کنند، امام نیز، متعهد می‎شود، بسان همراهان زندگی کند، دربان و حاجب برای خود نگیرد، به اندک قانع باشد و به یاری خدا در راه استقرار عدالت بکوشد و خدا را به شایستگی عبادت کند».

این کارشناس مذهبی افزود: منتظران واقعی و یاران مهدی(عج) دلیرمردند و جنگاوران میدان‌های نبرد، دل‌هایی چون پولاد دارند و از انبوه دشمن‌هراسی به دل راه نمی‌دهند، ایمان به هدف همه وجودشان را تسخیر کرده و عشق به خاندان پیامبر(ص) به بازوان‌شان قوت بخشیده است، اراده جنگیدن، سرشار از شجاعتی بی‌مانند، آنان را به رزمگاه می‎کشاند، دل مردن دارند و عشق به شهادت عزت نفس و بلندی همت آنان را از کوه بلندپایه‌تر کرده و هیبت‌شان را در سینه ستمکاران دو چندان، غیورمردانند و ترسویان و زبونان در جمعشان راه ندارند، مولایشان، اندامی پهلوانه دارد، سینه‌ای ستبر و بازوان پولادین و ورزیده شیران میدان رزمنده و جانهایشان از خاراسنگ محکم‌تر دلیری، ویژه یاران برگزیده نیست، همه خداجویان و مستضعفان از پدیدار شدن طلایه حق و عدالت قوی‌دل می‎گردند حیاتی دوباره می‎یابند، ترس را کنار می‎نهند و به صف رزم‌آوران می‎پیوندند.

وی با بیان اینکه از ویژگی‌های بارز منتظران واقعی همراهان حضرت مهدی(عج) ایثار و مواسات است، گفت: وحدت مقصد و اخلاص نیت دل‌هایشان را با هم پیوند داده و یار و غمخوار یکدیگرند آنان برای یکدیگر خود را به رنج افکنند و در بهره‌گیری از زیبایی‎های زندگی، دیگران را بر خود پیش دارند و باید چنین باشند، آن کسی که خودساخته نباشد، نمی‎تواند سازندگی کند و آنکه بر دوست خود مهر نورزد دیگران را شایسته ترحم نبیند کمااینکه پیروزی پیامبراسلام(ص) در گروه یاران ایثارگر و فداکار بود و همه قیام‌های اصلاح‌گرانه تاریخ اسلام از چشمه مواسات بهره گرفت.

این کارشناس مذهبی در پایان گفت: از سوی دیگر، عوامل خانه‌نشین شدن امامان اندک بودن یاران موافق و فداکار بوده است به امام محمدباقر(ع) گفته شد یاران‌مان در کوفه بسیارند اگر فرمان دهی از تو اطاعت خواهند کرد فرمود: «چنان هستند که کسی بدون اجازه برادر دینی، از مال او نیازمندی خود برطرف سازد؟» گفت: خیر، فرمود: «پس آنان که از بذل مال دریغ کنند در نثار جان بخیل‌ترند» سپس فرمود: «زمان قیام امام دوران رفاقت فرا می‎رسد مرد به سراغ مال برادر رفته حاجت خود برگیرد و کسی او را منع نکند».