دل‌هایی که با صدای خاموش رهسپار کربلا شد

اینجا صدا در گلویشان کینه کرده‎‌ است و برای درک روضه‌خوانی واعظ و مداح اهل بیت(ع)، همگی به مترجم خیره شده‌اند. مترجم با حرکات دست و زبان اشاره آنچه بر پسر فاطمه(س) گذشت را برای عزاداران ناشنوا، شیوا می‌کند. همه سیاه‌پوشان ناشنوا در این هیئت مشغول عزاداری هستند.

هیئت ناشنوایان صاحب‌الزمان(عج) استان قم چند سالی است که به‌ همت جمعی از ناشنوایان استان در ایام سوگواری و عزاداری حسینی ویژه آن‌ها در آستان مقدس امامزاده ابراهیم(ع) برپا می‌شود. سخنرانی، مداحی و سینه‌زنی و سرودخوانی بخشی از برنامه‌های این هیئت است. امشب نیز به سیاق شب‌های پیشین، گروه «فرشته‌های کوچک» با حضور جمعی از کودکان و نوجوانان خانواده‌های ناشنوا اجرای زیبایی را به تصویر کشیدند. شخصی با کلاه‌خود نظامی و شالمه‌ای زمُردی و دستانی که از تن جدا بود، در قلبِ جمع فرشته‌های کوچک ایستاد، او با پوششی که برای نمایش بر تن کرده، به شمایل ابالفضل‌العباس(ع) می‌مانست؛ نگاه‌ها به صدر مجلس خیره ماند.

پس از اجرای سرود، نمایش خیره‌کننده آن‌ها که مورد تحسین حاضرین قرار گرفت، جوانی در لباس طلبگی و به‌عنوان واعظ جلسه برای ایراد سخنرانی همراه با دو مترجم بر روی منبر رفت. سخنرانی سوزناک و دلنشین او عزاداران حسینی را برای سینه‌زنی آماده کرد و مداح جوان، مجلس یکرنگ و یکدست ناشنوایان را به شور حسینی آغشته کرد.

چراغ‌های مجلس کمتر شد و تنها نور‌های قرمز رنگ سقف به زمین دوخته شده بود. بوی شیرین گلاب در فضای هیئت پیچید. عزاداران ناشنوای حسین(ع) با چشمانی باز اشک می‌ریختند. اینجا صدایی در جهان نیست و فقط تصویر واضح و شفاف پیداست.گوشه هیئت ایستادم و به حرکات دستان مترجم‌های مداحی دل دادم که برای روضه اباعبدالله‌الحسین(ع) از جان مایه می‌گذاشت.

اینجا برای صدا زدن نام سید و سالار شهیدان، اباعبدالله‌الحسین(ع)، دست‌ها به علامت شمشیر کشیدن روی گردن حرکت می‌کند و «و جعل یقطع اوداجه؛ و سر مبارکش را از تن جدا کرد» در ذهنمان مجسم می‌شود. اینجا برای توسل به شش ماهه کربلا، دست‌ها به گلو اشاره می‌کند و «قَالَ فَرَمَاهُ حَرْمَلَةُ بْنُ کَاهِلٍ بِسَهْمٍ فَذَبَحَهُ وَ هُوَ فِی حَجْرِ عَمِّهِ الْحُسَیْنِ(ع)» حرمله‌ تیری افکند و گلوی علی‌ بن حسین، علی‌اصغر(ع) را درید؛ در ذهن‌مان تداعی می‌شود.

از سرم گذشت که گاهی اوقات سکوت می‌تواند بهترین روضه در جهان باشد، اگر غم و غربت خاندان رسول‌الله در صحرای کربلا را درست درک کرده باشیم. برای تقدس این لحظات، جوانان دو پرچم متبرک به نام اباعبدالله‌الحسین(ع) و ابوالفضل‌العباس(ع) را میان سینه‌زنی به حرکت درآوردند.

شب از نیمه گذشته بود و پایان هیئت عزاداران اعلام ‌شد. اینجا برای شنیدن لسان گرم مداح و واعظ گوش شنوایی نبود اما چشمان عزاداران نشان از احوالات معنوی و حُزن‌انگیز عزاداران حسینی داشت، پس فرصت را غنیمت شمرده و پای صحبت‌های هر دو نفر که از قضا برادر بودند، نشستیم.

برادرانی که استعدادشان را وقف هیئت ناشنوایان کردند

باب آشنایی پسران با هیئت ناشنوایان، پدر بود. این را محمد تکیه‌ای، مداح هیئت ناشنوایان صاحب‌الزمان(عج) قم و فرزند پدر ناشنوا برایمان گفت و این‌گونه ادامه داد: حدود دو سال پیش، برای اولین بار و به‌منظور همراهی کردن پدرم وارد این هیئت شدم و از آن شب تاکنون همراهی و همکاری من با آن‌ها ادامه‌دار شد.

وی بیان کرد: در آن زمان مداح خوش صدا و خوش لحنی حضور داشت که علی‌رغم صدا و نفس گرم ایشان اما عزاداران ناشنوا با او ارتباط مناسبی برقرار نمی‌کردند و این موضوع یکی از دغدغه‌های جدی و همیشگی‌ام در شب‌های حضور در هیئت بود از این‌رو به پیشنهاد یکی از برگزارکنندگان این هیئت، یکی از شب‌های دهه اول محرم مداحی کردم و از قضا حاضرین در جلسه استقبال و توجه خوبی نسبت به شعرخوانی‌ام داشتند و از آن شب تا امسال در خدمت هیئت عزاداری ناشنوایان استان قم هستم.

این مداح خوش‌قریحه و با استعداد از عهد و پیمان دیرینه‌اش با اباعبدالله‌الحسین(ع) گفت: خدمت به عزاداران او یکی از مفاد این عهد و پیمان است. برای اینکه عزاداران این هیئت ارتباط خوبی با مداحی‌ام برقرار کنند و مجلس ایشان به نحو احسن برپا شود، به امام حسین(ع)، صاحب عزا متوسل شده‌ام و مزدم که همان لبخند رضایت عزاداران حسینی است از ایشان گرفتم.

وی ادامه داد: با وجود اینکه از لحاظ فنی حضور یک مترجم کنار مداح الزامی است، اما علاقه‌مند هستم با کسب مهارت زبان اشاره به شکلی رسمی ارتباطم را با عزاداران این هیئت بهبود ببخشم.

این مداح جوان و خوش‌آتیه که خدمت‌گزاری به ناشنوایان را وظیفه و افتخاری برای خود می‌داند، بیان کرد: مجلسی بی‌ریاتر و خالصانه‌تر از هیئت ناشنوایان ندیدم و اغراق نیست اگر بگویم حضور اهل بیت(ع) را در این مجلس احساس می‌کنم و امیدوارم نگاه خاص صاحب عزا به این هیئت باشد.

«ما خانوادگی خودمان را وقف ناشنوایان کردیم»، این اعتقاد فرزند ارشد خانواده تکیه‌ای، سخنران هیئت ناشنوایان صاحب‌الزمان(عج) است که ادامه داد: بی‌ریاترین و همدل‌ترین مجلس عزای امام حسین(ع) را در هیئت ناشنوایان صاحب‌الزمان(عج) قم دیده‌ام. همدلی و همراهی عزاداران ناشنوا با یکدیگر دلنشین است و من تا به امروز در هیچ جمع و محفلی آن را تجربه نکردم.

حجت‌الاسلام تکیه‌ای بیان کرد: اعتقاد دارم اگر یک قدم در مسیر امام حسین(ع) و عزادارانش برداریم برکات او و اهل بیت(ع) ایشان به منزله صدها قدم در زندگی شخصی و کاری ما سرازیر می‌‎شود.

هزینه‌های هیئت را ناشنوایان تأمین می‌کنند

از دیگر مهمانان این هیئت، حجت‌الاسلام اکرامی، مدیر روابط عمومی بهزیستی قم و حجت‌الاسلام والمسلمین اسدپور، رئیس اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه 2 استان قم بودند.

حجت‌الاسلام اسدپور بیان کرد: بیش از هفت سال است که هیئت ناشنوایان صاحب‌الزمان(عج) استان، در مناسبت‌های مختلف مانند شب‌های قدر در ماه مبارک رمضان و محرم‌الحرام برپا می‌شود.

وی با اشاره به اینکه امامزاده ابراهیم(ع) در ایام محرم و صفر هر روز از ساعت 6 تا 22 میزبان عزاداری‌های هیئت‌های مذهبی است، ادامه داد: یکی از این هیئت‌ها، ویژه ناشنوایان استان قم است که هر شب بیش از 500 نفر از آن‌ها همراه با خانواده‌هایشان در این هیئت به عزاداری می‌پردازند.

اسدپور با بیان اینکه سرودخوانی فرزندان پدر و مادران ناشنوا یا کم‌شنوا، سخنرانی و مداحی و سینه‌زنی از جمله برنامه‌های این هیئت به‌شمار می‌رود، ادامه داد: تمامی هزینه‌ها و مخارج هیئت بر عهده خیرین و اعضای جامعه ناشنوایان است و حتی در ایام مواسات و همدلی با جمع‌آوری مبلغ 60 میلیون تومان، به خانواده‌های نیازمندان و ناشنوا کمک کردند. فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی مستمر و منسجم اعضای این هیئت، می‌تواند الگوی خوبی برای سراسر کشور باشد.

در هيئت ناشنوايان نمی‌توان برق‌ها را خاموش و در خلوت با سوز صدای مداح گریه کرد بلکه در روشنایی، باید چشمانت را به مترجم خیره کنی تا سوز دلت را برای حسین(ع) فریاد بزنی؛ در واقع اينجا چشم‌ها روضه را می‌شنوند و اشک می‌ریزند.

گزارش از محدثه نعیمی‌فرد