روحیه نقادی در مسائل دینی از دیدگاه شهید مطهری

انسان بايد در هر چيزى كه از ديگران مى‏‌شنود نقاد باشد، يعنى آن را بررسى و تجزيه و تحليل كند. صرف اينكه يك حرفى در ميان مردم شهرت پيدا مى‌كند خصوصاً كه با يك بيان زيبا و قشنگ باشد، دليل بر اين نيست كه انسان حتماً بايد آن را بپذيرد و قبول كند.

به ويژه در امر دين و آنچه كه مربوط به دين است، انسان بايد نقاد باشد. اینکه پيامبر(ص) فرمود: آنچه را از من مى‏‌شنويد به قرآن عرضه بداريد، اگر موافق است بپذيريد و اگر مخالف است نه، نوعى ـ توصیه به داشتن روحیه - نقادى است.

حديثى است كه ائمه ما آن را از حضرت «عيساى مسيح» نقل كرده‌اند و تقريباً مضمونش اين است: شما كه علم را فرا مى‏‌گيريد، اساس كار اين است كه نقاد باشيد يعنى قدرت انتقاد در شما باشد، كوركورانه تسليم نشويد، خواه گوينده صالح باشد و خواه ناصالح.

در بين حديث دارد: كونوا نُقّادَ الْكَلامِ. نیز فرموده‏‌اند: در اين نسبت كه گفته‏‌اند اصحاب کهف صراف طلا و نقره بوده‏‌اند، اشتباه شده است؛ «كانوا صَيارِفَةُ الْكَلامِ‏»: صراف سخن بودند نه صراف طلا و نقره.