نقش هنگ‌ کنگ در ورود تأمین مالی اسلامی به بازار چین

به گزارش ایکنا به نقل از Macau Business، اوریول کادویلا (Oriol Caudevilla)، مشاور و محقق فین‌تک در یادداشتی که در این وب‌سایت منتشر کرد، در مورد نقش تأمین مالی اسلامی در هنگ کنگ و اقتصاد این منطقه نوشت: تنوع اقتصادی مطمئناً جزئی کلیدی برای دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار است. تنوع برای هنگ کنگ و ماکائو بسیار مهم است.

در این یادداشت آمده است: باید در نظر داشته باشیم شرایط در دو سال گذشته در هنگ کنگ آسان نبوده است. سال 2019 به دلیل ناآرامی‌های داخلی یکی از آسیب‌زاترین دوره‌های منطقه اداری ویژه هنگ کنگ بود. وضعیت در سال‌های 2020/2021 به دلیل همه‌گیری COVID-19 بهتر نبوده است.

کووید-19 اقتصاد درگیر خود را بیشتر وارد رکود می‌کند. بر اساس گزارش سال 2021 دولت هنگ کنگ، نرخ بیکاری در دوره اکتبر تا دسامبر از 6.3 درصد قبل به 6.6 درصد افزایش یافت و به سطحی بازگشت که از دسامبر 2004 مشاهده نشده بود.

طبق گزارش هیئت توریسم هنگ کنگ در سال 2021، تعداد گردشگران از همه نقاط برای دوره ژانویه تا ژوئیه 2020 در مقایسه با مدت مشابه در سال 2019، 91.2 درصد کاهش داشته است که منجر به کاهش گردشگران از بیش از 40 میلیون نفر به تنها 3.5 میلیون نفر شده است.

با این وجود، این مرکز مالی بین‌المللی که به دلیل انعطاف‌پذیری خود مشهور است، آماده بوده تا از هر فرصتی که نوید تضمین تسلط مالی منطقه‌ای خود را می‌دهد، استفاده کند. جدای از ابتکارات زیادی که وجود دارد (دوران جدید فین‌تک هنگ کنگ، طرح اتصال مدیریت ثروت، ظهور بانکداری مجازی، آزمایش یوان دیجیتال و استقرار به عنوان یک ابزار پرداخت فرامرزی)، یک حوزه وجود دارد که افراد به آن توجه کافی نمی‌کنند. آن حوزه، که می‌تواند فرصت‌های بی‌شماری را برای هنگ کنگ به ارمغان بیاورد، تأمین مالی اسلامی است.

توجه جهان به تأمین مالی اسلامی

تأمین مالی اسلامی سیستمی مالی است که طبق قوانین اسلامی (شریعت) عمل می‌کند و مانند سیستم‌ مالی متعارف، دارای نهادهایی مانند بانک‌ها، بازارهای سرمایه، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و غیره است.

یکی از ویژگی‌های اساسی که تأمین مالی اسلامی را از تأمین مالی متعارف یا سنتی متمایز می‌کند این است که دریافت بهره(ربا) ممنوع است. با وجود اینکه نظریه‌های اسلامی اقتصاد بیش از یک هزار سال وجود داشته است، صنعت تأمین مالی اسلامی مدرن تازه در دهه 1970 شروع به کار کرد.

اکنون درک روشنی از اهمیت تأمین مالی اسلامی نه تنها در کشورهای مسلمان بلکه در نظام مالی جهانی وجود دارد.

بر اساس گزارش ثبات صنعت خدمات مالی اسلامی در 2018 که هیئت خدمات مالی اسلامی در مالزی منتشر کرد، ارزش کل صنعت تأمین مالی اسلامی از مرز 2 تریلیون دلار فراتر رفته است. محرک‌های اصلی رشد این نظام مالی، انتشار صکوک (اوراق قرضه مطابق با شرع) بود. اندازه صنعت تأمین مالی اسلامی از سال 2009 بیش از دو برابر شده است.

در حالی که رشد اقتصادی از زمان بحران مالی جهانی کند شده، این صنعت زمینه زیادی برای رشد بیشتر دارد. وقتی صحبت از کشورهای برتر برای نفوذ بانکداری اسلامی به میان می‌آید، به عنوان نمونه می‌توان به این کشورها اشاره کرد: سهم بانکداری اسلامی از کل دارایی‌های بانکی در سودان و ایران 100 درصد، در برونئی 57 درصد، در عربستان سعودی 51 درصد، در قطر 27 درصد و در مالزی 24 درصد است.

همچنین شایان ذکر است که بازار اوراق قرضه صکوک اسلامی در چندین کشور غیرمسلمان مانند بریتانیا بسیار قوی شده است.

در آسیا، مالزی همچنان پیشرو در تأمین مالی اسلامی است. با این حال، سنگاپور (کشوری که جمعیت مسلمان آن تقریباً 14 درصد از کل جمعیت آن را تشکیل می‌دهند) در تلاش است تا به یک مرکز مهم در حوزه تأمین مالی اسلامی تبدیل شود. سنگاپور، یک شاخص منطبق با شرع را راه‌اندازی کرد که به عنوان معیاری برای صندوق‌های مالی و سرمایه‌گذاری منطبق با شریعت به دنبال سرمایه‌گذاری در آنجا عمل می‌کند. از نظر جغرافیایی، سنگاپور با توجه به نزدیکی آن به پرجمعیت‌ترین کشورهای مسلمان دارای مزیت است.

در 2009 زمانی که سازمان پولی سنگاپور(MAS) برنامه صدور گواهینامه «صکوک الاجاره امانت 200 میلیون دلاری سنگاپور» (145 میلیون دلار آمریکا) خود را تأسیس کرد؛ نقطه عطفی در توسعه مستمر صنعت تأمین مالی اسلامی در سنگاپور رخ داد. این برنامه برای اولین بار در بازار مالی اسلامی صکوک با بالاترین کیفیت اعتباری منتشر شد.

تأمین مالی اسلامی در هنگ کنگ

اما هنگ کنگ چطور؟ آیا می‌تواند به مرکز مالی اسلامی تبدیل شود؟ شکی ندارم که اگر هنگ کنگ بتواند هوشمندانه از بازار مالی بالغ خود استفاده کند، این امر امکان‌پذیر است.

در واقع، نباید اجازه داد این فرصت از دست برود. در حالی که هنگ کنگ از «دروازه ورود به چین» سود می‌برد، این نقش مسلماً کاهش می‌یابد زیرا سرزمین اصلی چین همچنان اقتصاد و سیستم مالی خود را به روی بازیگران خارجی باز می‌کند.

بنابراین، عاقلانه است که هنگ کنگ اقتصاد خود را تا حد امکان متنوع و از هر فرصتی برای انجام این کار استفاده کند؛ تبدیل شدن به یک مرکز مالی اسلامی دقیقاً چنین فرصتی است.

تلاش اولیه هنگ کنگ برای توسعه مالی اسلامی در 2007 زمانی آغاز شد که دونالد تسانگ یام -کوئن(Donald Tsang Yam-Kuen)، مدیر اجرایی وقت هنگ کنگ، در تعیین سیاست خود به امکان توسعه بازار مالی اسلامی و بازار صکوک اشاره کرد.

برای هموار کردن راه برای این امر، شورای قانونگذاری هنگ کنگ، مصوبه درآمد داخلی(Cap 112) و فرمان تمبر (Cap 117) را اصلاح کرد تا چارچوب مالیاتی برای انتشار صکوک با آنچه برای انتشار اوراق قرضه متعارف قابل مقایسه باشد، ارائه کند.

در سال 2014، دولت هنگ کنگ اولین صکوک خود را تحت برنامه اوراق قرضه دولتی ارائه کرد (دومین صکوک در سال 2015 و سومین صکوک در سال 2017). با این حال، از سال 2017 هیچ گونه صکوک دیگری در هنگ کنگ صادر نشده است.

صکوک سال 2014، با حجم انتشار 1 میلیارد دلار و مدت زمان 5 سال، اولین صکوک دلار آمریکا در جهان بود که توسط دولتی با رتبه AA (ظرفیت بسیار قوی برای انجام تعهدات مالی خود) تولید شد. با این حال، تنها سه صکوک در هنگ کنگ صادر شده و هیچ یک از آنها هنوز بسیار موفق تلقی نشده است.

به عنوان مثال، با 3.132 درصد، بازده صکوک فوریه 2017 کمتر از سایر صکوک‌های 10 ساله با رتبه AA در بازار است.

با وجود این، هنگ کنگ نباید از تلاش‌های خود برای تبدیل شدن به یک مرکز مالی اسلامی دست بردارد، زیرا همه عناصر لازم برای موفقیت را دارد. هنگ کنگ به‌طور سنتی مجموعه‌ای از محصولات مالی اسلامی نداشته، بنابراین ایجاد این فضا و امکانات زمان می‌برد.

اما مهم است که درست شروع کنید. توسعه تأمین مالی اسلامی در هنگ کنگ نشان از گسترش طبیعی نقش این کشور به عنوان یک مرکز مالی بین‌المللی است.

به عنوان یک دروازه مالی به چین، هنگ کنگ، مکانی ایده‌آل برای واسطه‌گری بین سرمایه‌گذاران و توزیع‌کنندگان خدمات تأمین مالی اسلامی است. در عین حال، شرکت‌های سرزمین اصلی چین نیازهای مالی و سرمایه‌گذاری فزاینده‌ای دارند (در سرزمین اصلی چین اعتبار به سختی به دست می‌آید، بنابراین رشد تدریجی سیستم بانکداری سایه ـ واسطه‌های مالی غیربانکی ـ در آنجا وجود دارد)، بنابراین توزیع‌کنندگان برای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری سرزمین اصلی ممکن است بازار مالی اسلامی را به عنوان یک منبع بالقوه در نظر بگیرند.

به طور خلاصه، صنعت رو به رشد مالی اسلامی فرصت‌های عظیمی را برای هنگ کنگ فراهم می‌کند، زیرا این کشور از همه شرایط مناسب برای تسهیل رشد خود برخوردار است. هنگ کنگ مکان ایده‌آلی برای نهادهای منطبق با شرع است تا شکاف بین جهان اسلام و چین و سایر کشورهای در حال توسعه آسیای شرقی را کاهش دهند، به‌ویژه اکنون که تجربه همه‌گیری کووید-19 کشورها را بر آن داشته تا اقتصادهای خود را متنوع و خود را تقویت کنند.

ترجمه: محمدحسن گودرزی