در دنیای کنونی با فراگیر شدن رسانهها و ابزار ارتباطی، دارا بودن سواد رسانهای یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید از سوی کاربران رسانه به ویژه افرادی که در زندگی روزمره خود با فضای مجازی سروکار دارند، مد نظر قرار گیرد.
ایکنا بنابر رسالت رسانهای خود نسبت به ارائه بستههای آموزشی برای کاربران فضای مجازی اقدام کرده است تا زمینه استفاده بهینه از این فضا مهیا شود و آسیبها به حداقل برسد. فاطمه میررحیمی، مدرس و پژوهشگر تربیت و رسانه در مجموعه درسگفتارهای «آداب معاشرت در فضای مجازی» به بیان نکاتی مهم در موضوع سواد رسانهای میپردازد.
میررحیمی در هشتمین قسمت از این مجموعه به موضوع «مسئولیت ارسال پیام» پرداخت که مشروح آن را در ادامه میشنوید و میخوانید.
«عنوان جلسه امروز، مسئولیت پیام است. اینکه همگی باید بدانیم که مسئولیت پیام و مطالبی که در شبکههای اجتماعی منتقل میکنیم، با ماست. این بدان معناست که هرچه وارد اینترنت میشود، ماندگاری دارد و به هیچ وجه از آن حذف نمیشود. بنابراین، یکی از دغدغههای بسیار مهم این است که آنچه وارد اینترنت میکنیم و مطالبی که در آن بارگذاری میکنیم باید حتما از منبع موثق بوده و باعث ایجاد اختلال برای دیگران نشود.
یکی از نکات مهم این است که مطلبی که در اینترنت بارگذاری میکنیم، باید حقیقت داشته و شایعه نباشد. دومین نکته اینکه باید دقت کنیم مطلبی که ارائه میشود آیا کاربردی بوده و دیگران نیاز به آن دارند یا خیر؟ همچنین، باید بدانیم که مطالب ارسالی در فضای مجازی باعث ایجاد انگیزه در مخاطب شده و برای او الهامبخش است یا خیر؟ همچنین، باید متوجه باشیم که این مطالب موجبات ایجاد پویایی و نشاط در روند زندگی مخاطبان شده و تغییری در آن ایجاد میکند؟ القای حس خوب به مخاطبان نیز از مطالبی است که باید به آن توجه داشته باشیم. همچنین، باید متوجه باشیم که مطلب ارائه شده ضروری بوده و اصلاً برای مخاطبانی که وقت آنها را میگیرم، مفید و ضروری است یا خیر؟ کاربران باید بدانند که آیا فردی که مطلبی را برای او میفرستیم به مطلب ارائه شده علاقه دارد یا خیر؟
نکته دیگر اینکه باید متوجه باشیم مطالبی که فاقد منبع رسمی بوده و غیر قابل استفاده است را منتشر نکرده و حریم خصوصی خود و دیگران را رعایت کنیم؛ چراکه مسئولیت پیام با ماست. در این رابطه چنانچه قصد انتشار فیلم، کلیپ و تصویری را در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی داریم، باید دقت کنیم که ممکن است زمانی این کلیپ در فضاهای دیگر منتشر شود. بنابراین، اگر موافق این قضیه بودیم، سپس، باید نسبت به انتشار آنها اقدام کنیم.
همینطور، در مورد دیگران نیز اگر در حال اشتراک مطلبی بوده و اجازه اشتراک آن را از فرد مورد نظر نداریم، باید بدانیم که این مسئله با آداب معاشرت در شبکههای مجازی هماهنگی ندارد. بنابراین، در این زمینه باید دقت کافی را داشته و حریم خصوصی خود و دیگران را مدام یادآوری کنیم. مطالب و موارد مختلف با سرعت بسیار زیادی در اینترنت منتشر شده و بعضا ممکن است افرادی از آنها استفاده کنند.
نکته مهم دیگر در مورد مسئولیت پیام است. اینکه گاهی اوقات مطالبی را عامدانه و یا سهوا در فضای مجازی بارگذاری کردهایم که ممکن است برخی افراد از آن سوء استفاده کنند. این سوء استفاده ممکن است گاهی اوقات به جایی برسد که علاوه بر آزار روحی، اتفاقات دیگری را برای افراد رقم بزند. مخاطب بیشتر این جریان نوجوانان هستند، البته تمامی افراد به نوعی درگیر این قلدری مجازی در شبکههای اجتماعی هستند.
نکته اول اینکه باید بدانیم ما مجرم نیستیم و فردی که در حال سوء استفاده است، در حال خطا کردن است که خود این مسئله عامل کاهش ناراحتی افراد است. دومین نکته اینکه باید سعی کنیم تا خیلی سنجیده پاسخ دهیم. گاهی اوقات از اینکه برخی افراد در حال سوء استفاده از تصاویر، فیلمها و اطلاعات ما هستند، مضطرب میشویم و چنانچه خیلی زود و به صورت احساسی به این موضوع واکنش نشان دهیم، ممکن است فرد مورد نظر بیشتر تحریک شده و نسبت به سوء استفاده بیشتر از مطالب اقدام کند.
به همین دلیل بهتر است که ابتدا در آرامش کامل نسبت به چگونگی برخورد با این افراد تصمیمگیری کنیم. چنانچه فرزندان ما درگیر این عرصه شدند، باید این مطلب را به آنها برسانیم که مجرم نیستند و ضمن دادن آرامش به ایشان، حمایت خود را از آنها را اعلام کرده از ایشان بخواهیم تا در صورت بروز چنین اتفاقی، آن را به ما اطلاع دهند.
باید سعی کنیم تا پیامهایی که برای ما ارسال می شود را پاک نکنیم؛ چراکه ممکن است روند پیگیری آن به عرصههای بالاتر و مبادی قانونی برسد که در این زمینه بهتر است مدارک اطلاعات را حفظ کرده و آنها را پاک نکنیم. همچنین، در این زمینه نباید اطلاعات مورد نظر را در اختیار همگان قرار دهیم و تنها افرادی را از این موضوع آگاه کنیم که توانایی کمکرسانی به ما را دارند.
همچنین، در این زمینه باید سعی کنیم تا به هیچ وجه در فکر تلافی نبوده و آرامش خود را حفظ کنیم. چنانچه با شرایطی مواجه شدهایم که رمز و اطلاعات دیگر ما از سوی فردی هک شده و از بین رفته است، بهتر است با دقت نظر در این زمینه از افرادی که میتوانند به ما کمک کنند، اطلاعات گرفته و حتی در موارد لازم موضوع را با قوه قضائیه و نیروی انتظامی در میان گذاشته و از آنها مددخواهی کنیم».
انتهای پیام