مهمترین رویدادهای معارفی در هفته‌ای که گذشت
از درگذشت فرزند چهارمین شهید محراب تا اهمیت آثار وحدت شیعی و سنی
درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین حسین اشرفی اصفهانی، فرزند ارشد چهارمین شهید محراب و بررسی اهمیت و آثار وحدت شیعی و سنی، از جمله مهمترین رویدادهای سرویس معارف خبرگزاری ایکنا در هفته گذشته هستند.
به گزارش ایکنا، سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت اخبار، گزارش‌ها و مصاحبه‌های مختلفی انتشار داده است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها می‌پردازیم
محمود ویسی، عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب با بیان اینکه شهرهایی در ایران داریم که شهروندان چند مذهب با هم و در کنار هم هستند و افرادی در این مناطق وجود دارند که پدرشان شیعه و مادرشان سنی است، گفت: اتحاد شعار قرآن، دین و مکتب ماست و به نظرم اگر اهل هر دو مذهب، قدری واقع‌بینانه نگاه کنند می‌توانند اختلافات را تا حدود زیادی تقلیل دهند.
ویسی در گفت‌وگو با ایکنا درباره اهمیت وحدت شیعه و سنتی اظهار کرد: معتقدم باید موازنه‌ای بین نقاط اختلافی و اشتراکی صورت گیرد و با این موازنه متوجه می‌شویم که حجم اشتراکات میان شیعه و اهل سنت آنچنان گسترده است که به طور طبیعی، اختلافات را به برخی از مسائل تاریخی و فقهی محدود می‌کند و به همین دلیل و با توجه به وضعیتی که امروزه جهان با آن مواجه است و احتمالاً در آینده نیز با آن مواجه خواهد بود و اینکه اهل کفر به این نتیجه رسیده‌اند که برای شکست اهل ایمان بایستی متحد شوند، بنابراین مسلمانان نیز باید با هم متحد شوند.
وی گفت: اتحاد شعار قرآن، دین و مکتب ماست و به نظرم اگر اهل هر دو مذهب، قدری واقع‌بینانه نگاه کنند می‌توانند اختلافات را تا حدود زیادی تقلیل دهند و حل و هضم کنند و اگر به هر دلیلی، موضوعی قابل حل و هضم نباشد به خوبی می‌توانیم آن را قابل تحمل کنیم.
نشست بررسی تحلیلی روایات تفسیری امام رضا(ع) ۲۱ خرداد با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد.
وی در بخشی از سخنان خود اظهار کرد: متاسفانه ما در تبیین جایگاه سنت در تفسیر قرآن تسامح داشتیم و به این مسئله توجه جدی نکردیم. حتی در مورد خود واژه سنت و تعریف سنت تسامح شده است و تعریف دقیقی از سنت وجود ندارد. چیز عجیبی که در فرهنگ ما هست این است که اصلا به تعریف توجه نمی‌شود.یکی از فضلای اهل سنت کتاب نوشته و سعی کرده نوع نگاه مذاهب اهل سنت را به سنت در گذرگاه تاریخ نشان دهد که در حد مذاهب اسلامی کار بسیار خوبی است. ایشان هم تصریح کرده است که در بسیاری از کتاب‌های فقهی، سنت را تعریف نکردند. شما کتاب‌های اصولی خودمان را ببینید بحثی از تعریف سنت ندارند.
مهدوی‌راد گفت: با اینکه همه علما گفتند مبانی فهم دین؛ قرآن، سنت، عقل و اجماع است ولی نه از قرآن بحث جدی کردند و نه از سنت. کجا بحث کردند سنت چیست و چه کارکردی دارد؟ کجا بحث کردند وحی چیست، چه تلقی از قرآن داریم و چقدر می‌شود از قرآن حکم استنباط کرد؟ این موضوعات مورد بحث قرار نگرفته است. متاسفانه سوال‌های بسیار مهم و قابل طرح برایمان مطرح نشده است و چون مطرح نشده ابعادش باز نشده است. علمای ما در تفکر بی‌نظیر هستند اما اگر این سوالات را برایشان مطرح می‌کردند دنیا طوری دیگر می‌شد.
حجت‌الاسلام مصطفی جعفرطیاری، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: تولید فقط به تولید کالا و ثروت مادی و عرصه سخت‌افزار منحصر نمی‌شود، بلکه عرصه دانش و نرم‌افزار را نیز دربر می‌گیرد. این واقعیت بر دانشمندان، خردمندان و پژوهشگران پوشیده نیست که دانشگاه تنها زادگاه علم یا دست‌کم مهمترین آن است.
رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را سال «تولید؛ دانشبنیان، اشتغال‌‌آفرین» نامگذاری کرده‌اند. بدون تردید نهادهای آموزشی کشور مخصوصاً وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نقش مهمی در تحقق این شعار به ویژه جنبه دانشبنیان آن دارند.
برای بررسی بیشتر نقش دانشگاهیان در تحقق شعار سال ۱۴۰۱ با حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی جعفرطیاری، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به گفت‌وگو نشستیم که وی به ایکنا گفت: شعار امسال از سه واژه تشکیل شده است. هر کدام از سه واژه مزبور در سال‌های گذشته به صورت‌های مختلف مورد تأکید ایشان بوده، اما امسال این واژه‌ها در کنار هم به عنوان شعار سال مد نظر معظم‌له قرار گرفته است. بنابراین برای پاسخ به این پرسش بایستی به سه واژه به کار رفته در شعار ۱۴۰۱ توجه لازم و کافی مبذول داشت و به تبیین آنها پرداخت. مقصود از تولید روشن است، اما میزان گستره آن نیازمند توضیح است. از بیانات مکرر و مؤکد مقام معظم رهبری در سال‌های پیشین استنباط می‌شود که تولید در عرصه سخت‌افزاری به تولید ثروت مادی و کالاهای اقتصادی و صنعتی و مانند آن منحصر نمی‌شود، بلکه عرصه علم و دانش و عرصه نرم‌افزاری را نیز دربر می‌گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حیدر همتی مدرس حوزه و دانشگاه یادداشتی درباره منویات مقام معظم رهبری در سالگرد رحلت امام خمینی(ره) برای ایکنا ارسال کرده است که در بخشی از آن آمده است: یکی از موضوعات طرح شده توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی سالگرد رحلت امام خمینی(ره) نسبت گرایش مردم به دین قبل از انقلاب و بعد از انقلاب بوده است. ایشان در این سخنرانی بیان فرمودند که «امروز گرایش مردم به انقلاب و به دین از روز اوّل انقلاب یقیناً بیشتر است یکی از موضوعاتی که در مواجه با تشکیل حکومت دینی از طرف برخی از متدینین مطرح شده و آنها را وادار به مخالفت با حکومت دینی کرده است این امر بوده که با ورود دین در عرصه سیاست میزان دینداری مردم کاهش می‌یابد مساله‌ای که همواره توسط منتقدان حکومت دینی و قائلین به تفکیک دین از سیاست چه قبل از انقلاب و بعد از انقلاب مطرح بوده است با این عنوان که ورود دین در عرصه سیاست باعث بی‌دینی در قشرهای مختلف مردم گردیده است که در این میان جواب‌های مختلفی به آن داده شده است.
این یادداشت با هدف تبیین ابعاد مفهومی و مصداقی تدین در اندیشه رهبر انقلاب پرداخته است و به دنبال پیشنهاد سنجه‌های دینداری بر اساس شاخصه‌هایی است که ایشان طرح کرده‌اند چرا که برخی از اختلاف نظرها در میزان گرایش مردم به دینداری بازگشت به ملاک و شاخصی است که درباره دینداری وجود دارد و همین امر موجب تفاوت در نوع نگاه به میزان تدین جامعه می‌شود.
خبرنگار ایکنا برای بررسی وضعیت پژوهش‌های قرآنی در حوزه و دانشگاه با حجت‌الاسلام‌والمسلمین عباس ایزدپناه، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، گفت‌وگو کرده که در بخشی از این مصاحبه می‌خوانیم:
اگر به مقدمه تفسیر «المیزان» علامه طباطبایی مراجعه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که ایشان آسیب‌شناسی بسیار زیبایی درباره علوم قرآنی داشتند و بزرگترین آسیب را تأویل قرآن می‌دانند؛ بدین معنی که گرایش‌های مختلف و متعددی وجود دارند که قرآن را به نفع خودشان تفسیر کرده‌اند و در واقع حق قرآن را ادا نکرده‌اند. همچنین وجود گرایش اخباری‌گری در پژوهش‌های قرآنی مشکل دیگری است که با آن مواجه هستیم. منظور این است که گرایش‌هایی هم وجود دارند که عنایت و توجهی به علوم دیگر و نیازهای بشری ندارند که می‌توانم از این پدیده به تفکیک‌گرایی تعبیر کنم.
بنابراین همانگونه که تأویل‌گرایی در علوم قرآنی، که علامه طباطبایی در مقدمه المیزان به آن اشاره کرده، یک معضل محسوب می‌شود، تفکیک‌گرایی در علوم دینی و قرآنی نیز معضلی دیگر است. معتقدم باید آسیب‌شناسی‌های علامه را هم در این دو محور خلاصه کرد که باعث شده قرآن، روایات و احادیث از هم جدا شوند و در این راستا، قرآن از فرهنگ و تمدن بشری نیز جدا می‌شود. بنابراین بدون شک معضلاتی که در علوم قرآنی داریم از همین دو ناحیه است، چراکه الان متأسفانه هم تأویل‌گرایی در عرصه معارف قرآنی بیداد می‌کند و هم تفکیک‌گرایی، علم‌گریزی، دانشگاه‌گریزی و جداسازی قرآن از علوم تجربی، انسانی، فنی، مهندسی و هنر و ادبیات رواج یافته است. این تفکیک‌ها علوم قرآنی را دچار آسیب می‌کند؛ همانگونه که علوم حدیثی را دچار مشکل کرده است، چون محور بحث ما درباره علوم قرآنی است. بنده صرفاً به آسیب‌های تفکیک‌گرایی برای علوم قرآنی اشاره کردم، اما قطعاً تفکیک‌گرایی باعث آسیب دیدن روایات و احادیث شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین اشرفی اصفهانی، فرزند ارشد چهارمین شهید محراب 22 خردادماه، دار فانی را وداع گفت. این مرحوم، فرزند ارشد شهید محراب، آیت‌الله عطاءالله اشرفی اصفهانی و امام جماعت مسجد جامع حضرت سیدالشهدا(ع) تهرانپارس بود. وی در ایام تحصیل با مرحوم هاشمی رفسنجانی هم‌حجره بود و ارتباط آن دو تا پایان عمر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تداوم داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، دانشیار دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه ائمه اطهار(ع) همگی نور واحد هستند ولی هر امامی متناسب با اقتضائات و شرایط و چالش‌های زمانه خویش، تعاملات، کنش‌ها و واکنش‌هایی بر پایه اصول امامت و هدایت دارند، گفت: در روزگار امام رضا(ع)، چالش‌های جامعه اسلامی در حوزه مباحث فرهنگی، امامت، خلافت، سیاست و حکومت شایع بود.
وی افزود: امام رضا(ع) با رصد دقیق جریانات حاکم بر امت اسلامی، تلاش کردند که مانع انشقاق و انشعاب امت اسلامی شوند. لذا بر تقریب، وحدت و امت‌گرایی تأکید می‌کردند. از این رو از وجوه برجسته سیره آن امام عزیز، امت‌گرایی و تقریب مؤمنین و مسلمین است.
دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران بیان کرد: وجه برجسته دیگر سیره امام رضا(ع)، گفت‌وگو و گفتمان با دگراندیشان است و شاهد مناظرات امام رضا(ع) با جریانات فکری غیراسلامی و جریانات فکری متنوع درون دینی هستیم و بر پایه آن می‌توانیم منطق مناظرات آن امام بزرگوار را استخراج کنیم. وجه سوم سیره برجسته امام رضا(ع)، تلاش برای اشاعه خوانش اعتدالی از اسلام ناب محمدی(ص) است، خوانشی مبتنی بر قرآن کریم، سنت و سیره نبوی.
مطالب مرتبط
