توجه فراوان؛ لازمه ترویج ترتیل قرآن
قاری بین‌المللی و مدرس قرآن درباره اهمیت ترویج ترتیل‌خوانی گفت: حتی تلاوت روزانه یک جزء نیز کم است و نباید از آن کاست. برپایی جلسات ترتیل‌خوانی نه فقط مناسب روزهای ماه مبارک رمضان است، بلکه در تمامی ماه‌ها باید به آن اهتمام داشت.
به تازگی موضوع حزن قاری به هنگام تلاوت و اجرای تلاوت خاشعانه و نیز انتقال این حزن از سوی قاری به مخاطب، مجدد محل بحث و اظهار نظرات متعدد شده است. طرح این مبحث از این حیث بوده است تا راهکاری برای فراگیر شدن انس با قرآن در بین عموم مردم مطرح و اجرا شود. یکی از این راه‌حل‌ها، جاری شدن اشک مستمع به هنگام شنیدن تلاوت قاری مطرح شده است. حتی به این موضوع اشاره شده تا قاریان در هیئات مذهبی، حضور پررنگی داشته و از این فرصت که قلب‌ها به دلیل شنیدن مصیبت‌های وارده به ائمه هدی، حزین و چشم‌ها اشک‌آلود است، آیات قرآن قرائت شود.
همچنین یکی دیگر از راهکارهای انس با قرآن را شمرده شمرده خواندن آیات و تأمل بر مفاهیم و بر حذر داشتن از اینکه خود را ملزم کنند تا در مدت زمانی مشخص یک جزء را ترتیل‌خوانی کرده یا طی ماه مبارک رمضان، کل قرآن را تلاوت کنند، اعلام شده است؛ در همین راستا با محمدحسین سبزعلی، پیشکسوت و مدرس قرآن کریم گفت‌وگویی داشتیم؛
بیشتر بخوانید:
- قاری کارش اشک گرفتن از مردم با تلاوت قرآن باشد
- واکنشی به اظهارات اخیر حجت‌الاسلام پناهیان در خصوص هنر تلاوت
ایکنا ـ به عنوان یکی از قاریان و پیشگامان ضبط کامل تلاوت ترتیل قرآن کریم در کشورمان، آیا درست است که ترویج تلاوت ترتیل به دلیل اینکه سرعت عبور از آیات در آن بالاست و بدین گونه فرصت تأمل در مفاهیم را کاهش می‌دهد، منجر به دوری عموم مردم از تلاوت قرآن کریم می‌شود؟
خیر! حتی تلاوت روزانه یک جزء از کلام وحی به ویژه در ماه مبارک رمضان نیز اندک است. افرادی هستند که روزی یک دور کامل مصحف شریف را تلاوت می‌کنند. معتقدم که قرآن تنها برای ماه مبارک رمضان نیست، برخی فکر می‌کنند که تنها در ایام رمضان باید روزانه یک جزء از کلام وحی را بخوانند و با عید فطر با تلاوت قرآن خداحافظی کنند.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «افرادی که ختم قرآن می‌کنند از دنیا نمی‌روند، مگر اینکه رسول اکرم(ص) را دیده و جایگاه خود را در بهشت می‌بینند». طی سفری که به عربستان داشتم، فردی از اهل تسنن در مسجد‌النبی(ص) کنار من نشسته بود. وی از صبح تا پس از نماز عشا، یک دور کامل قرآن را ختم کرد، صبح فردا نیز هنگامی که برای اقامه نماز صبح رفته بودم، دیدم ایشان بعد از نماز، همان‌جای قبلی نشسته و از ابتدای قرآن شروع به تلاوت کرد، برایم سؤال پیش آمد، از ایشان پرسیدم و گفت: «اینجا محل نزول قرآن است. اینجا نیامدیم برای اینکه در هتل‌ها زیر باد کولر بنشینیم یا اینکه در بازارها برای خرید برویم، بلکه در اینجا آمدم برای عبادت، و هر روز یک ختم قرآن انجام می‌دهم تا دست خالی بازنگردم».
هنگامی که خودمان را با اینها مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم، حتی تلاوت روزانه یک جزء نیز کم است، دیگر نباید از آن بکاهیم. حتی تلاوت تحدیر نیز هست که طی 30 دقیقه می‌توان یک جزء را ختم کرد. البته باید گفت در بین شاگردان و حافظان هستند افرادی که به طور مداوم هر یک ماه، یک دور قرآن را ختم می‌کنند و برخی دیگر طی 15 روز و برخی دیگر طی 10 روز، یعنی بعضاً هستند افرادی که روزانه سه جزء را می‌خوانند.
در صدر اسلام شخصی به اسم نافع مدنی بوده است. در حالت احتضار، خانواده‌اش بسیار بی‌تابی می‌کردند، می‌گوید برای من ناراحت نباشید در همان جا که می‌نشستم و قرآن می‌خواندم، 18 هزار ختم قرآن کردم. شما ناراحت خود باشید. هنگامی که چنین افرادی را الگو قرار می‌دهیم، نباید تلاوت یک جزء را به یک حزب تقلیل دهیم. شاگردی داشتم به اسم «زینب درگاهی» که در 11سالگی در انگلیس به دلیل اینکه حافظ کل بود، توانست مدرک دکترای افتخاری دریافت کند. حدود 15 سال پیش به من گفت 800 مرتبه ختم قرآن کرده است. باید به این افراد افتخار کنیم.
ایکنا ـ درباره مراتب یا روش‌های تلاوت قرآن برای مخاطبان بگویید.
ترتيل در لغت عبارت است از «نظم و ترتيب در کلام». «رَتَّلَ الْکَلام» يعنی سخن را خوب بيان و قواعد سخن را مراعات کرد. اما ترتيل در اصطلاح قرائت عبارت است از خواندن قرآن به طور منظم و با تأنّی و شمرده و همراه با تدبّر در معانی، به طوری که تمامی قواعد رعايت و هر یک ساعت، یک جزء تلاوت شود.
تحقيق در لغت به معنای «مبالغه در انجام چيزی بدون کمی و زيادی» و «رسيدن به حقيقت شی» آمده است. در قرائت قرآن، «تحقيق» عبارت است از خواندن قرآن با حداکثر آرامش و تأنّی حتی «آهسته‌تر از قرائت به ترتيل»، همراه با ادای کامل قواعد تجویدی است که شامل تحقیق مجلسی و تحقیق استودیویی(درسی، ساده) است.
تلاوت تحدير(حَدر) به معنای سرعت گرفتن و از سراشيبی به پایين آمدن است و در اصطلاح قرائت، عبارت است از خواندن قرآن با سرعت زياد همراه با رعايت احکام تجوید اما نه به اندازه قرائت تحقیق. طی این روش در 30 دقیقه، یک جزء خوانده می‌شود.
تلاوت تدوير، حالتی بين تحقيق و حدر است. نوعی قرائت است نه به سرعت «حدر» و نه به کُندی «تحقيق» و هر جزء یک ساعت و 30 دقیقه خوانده می‌شود. بنده نیز از افرادی هستم که در کشور دارای یک دور کامل تلاوت تدویر هستم.
ایکنا ـ آیا تلاوت تحدیر برای عموم قابل استفاده است؟
این تلاوت برای عموم تند است و معمولاً حافظان برای مرور محفوظات از آن استفاده می‌کنند. قرائت تحقیق نیز سخت است و با رعایت مقامات و قواعد تجویدی است و بهترین شیوه، ترتیل است آن هم نه تنها بسنده کردن به مراسم جزء‌خوانی ماه مبارک رمضان، بلکه باید در طول سال به تبلیغ و ترویج آن بپردازیم تا مردم نیز با قرآن مأنوس شوند، همانطور که مردم برای شنیدن آهنگ از خواننده محبوبشان به کنسرت‌ها می‌روند، اما باید زمینه‌ای با تبلیغ فراهم شود تا مردم نیز به تلاوت قرآن بپردازند.
ایکنا ـ درباره توأم کردن روضه با تلاوت قرآن نظرتان چیست؟
وزنه توجه ما به اهل‌بیت(ع) و برگزاری مراسم سوگواری و عزاداری، سنگین‌تر است، یعنی به این اندازه که در این مجالس به مداح‌ها و روضه، نوحه‌خوانی و سینه‌زنی اهمیت داده می‌شود به قاری توجه نمی‌شود و حال آنکه با کم کردن سخنرانی‌ها و توجه بیشتر به تلاوت آیات در این مجالس می‌توان، زمینه تشویق عموم مردم را فراهم کرد.
ایکنا ـ عموم مردم چگونه می‌توانند در قرآن تدبر کنند؟
قرآن عرب و عجم ندارد، مردم را باید با راه‌های مختلف تشویق کرد تا روزی یک جزء بخوانند چنانکه آمده است «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» اما متأسفانه قرآن در مملکت ما غریب است. رادیو قرآن و شبکه قرآن و معارف سیما می‌تواند با پخش تلاوت‌های متنوع در این زمینه اثرگذار باشند، همانطور که رادیو ترتیل نیز به صورت شبانه‌روزی تلاوت‌هایی از قراء مختلف پخش می‌کند.
ایکنا ـ حرف پایانی.
قرآن باید توسط اهلش در 11 ماه سال خوانده شود و تنها به ماه رمضان ختم نشود. معتقدم اینگونه صحبت‌ها نباید انجام شود، بلکه بالعکس تازه بگویند، روزانه تلاوت یک جزء قرآن کم است. برخی تنها خدا را حرفی عبادت می‌کنند «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ»، خود قرآن می‌گوید هر چه که می‌توانید از قرآن بخوانید، نمی‌توان خلاف نص کلام وحی حرف زد.
انتهای پیام
