ساده‌خوانی قرآن؛ محوریت جشنواره صد

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه جشنواره قرآنی صد در قالب یک برنامه زنده رادیویی، 21 خرداد با حضور علی بخشی‌زاده، معاون صدای جمهوری اسلامی ایران، محمدحسین حسنی، مدیرعامل ایکنا، لاله افتخاری، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، حبیب مهکام، پیشکسوت قرآنی و منصور قصری‌زاده، مدیر رادیو قرآن، در استودیو ۱۷ ساختمان شهدای رادیو برگزار شد.

منصور قصری‌زاده، در این برنامه که با اجرای غلامرضا احمدی، مدیر گروه اطلاع‌رسانی این شبکه، همراه بود طی سخنانی بیان کرد: در آیات و روایات مختلفی به قرائت قرآن توصیه‌های بسیاری شده و در این توصیه‌ها، صرفاً نسبت به فنی خواندن قرآن توصیه نشده بلکه به تلاوت قرآن به صورت عمومی اشاره شده است. برای نمونه در قرآن می‌فرماید: «وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ» که قیدی ندارد تا بگوید خیلی تخصصی خوانده شود. از این‌رو با توجه به اینکه چنین توصیه‌هایی وجود دارد و در جامعه ما کمتر نسبت به آموزش عمومی قرآن اهتمام ورزیده می‌شود، حس کردیم یک خلائی در جامعه ما وجود دارد و آن هم آموزش عمومی قرآن است. پس از انقلاب، قاریان فنی ما بسیار رشد کردند اما این روند، فضایی ایجاد کرد که برای عموم مردم تلاوت تخصصی جلوه کرد و مردم تصور کردند ما توان قرآن خواندن نداریم که این نگاه را یک زنگ خطر تلقی کردیم.

محوریت جشنواره صد

وی تصریح کرد: این جشنواره با محوریت ساده خواندن قرآن تعریف شده تا همه مردم در آن شرکت کنند و به عبارتی جامعه قرآنی بیشتر محقق شود؛ چراکه توصیه عمومی نسبت به خواندن قرآن در آیات شده است؛ از جمله اینکه خدا می‌فرماید: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» و قیدی برای نحوه خواندن در این آیه نیست. شهدای عزیز ما هم از جمله افرادی بودند که قرآن را ساده می‌خواندند اما تمام وجودشان قرآن بود.

مدیر رادیو قرآن در ادامه افزود: می‌توانیم با قرائت ساده با قرآن مأنوس شویم و به درجات عالی الهی و عرفانی برسیم. هدف اصلی جشنواره نیز همین است که جامعه قرآنی با قرائت قرآن بیشتر آشنا شده و انس عمومی با قرآن ایجاد شود.

محمدحسین حسنی، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور وابسته به جهاددانشگاهی نیز در این مراسم بیان کرد: گاهی اوقات کارهای ساده‌ای که تصور می‌کنیم دوره آن‌ها گذشته را به راحتی رها می‌کنیم، اما نباید اینطور باشد. در یک مقطعی در دانشگاه، دوره احکام را برگزار کردیم. خیلی‌ها به ما گفتند چرا باید جهاد دانشگاهی این دوره را برگزار کند، اما برگزاری آن، موجب برکات بسیار شد و در فضای دانشگاه‌ها هم از این کار ساده، استقبال چشم‌گیری به عمل آمد.

مدیرعامل ایکنا ادامه داد: خیلی اوقات فکر می‌کنیم هر چقدر کار پیچیده‌تر باشد، بهتر است اما اینگونه نیست و حتی ممکن است کارهای ساده، اثرگذاری بیشتری داشته باشند؛ جشنواره صد هم از همین جنس است و برای همه قابل دسترس است.

وی تصریح کرد: یکی از اساتید می‌گفتند در دوره ابتدایی، معلم به من تکلیف می‌کرد تا قرآن بخوانم اما من می‌ترسیدم قرآن را با صوت و لحن و یا تجوید بخوانم، تا اینکه یک روزی مجبور شدم و تلاوت کردم و از حال رفتم! از خاطره این استاد می‌خواهم به این نکته برسم که این تکلف‌ها مانع می‌شود تا نسل جوان و نوجوان بتوانند ارتباط تام و تمامی با قرآن پیدا کنند. این فرهنگ ارزشمندی که رادیو قرآن آغاز کرده تا قرآن بدون تکلف خوانده شود، قابل تحسین است و البته این کار، نافی کارهای تخصصی هم نیست.

مدیرعامل ایکنا در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به صحبت‌های حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان درباره قرائت قرآن، گفت: ایکنا، خبری را از استاد پناهیان منتشر کرد که خیلی محل بحث شد و باید به این صحبت‌ها هم اشاره‌ای داشته باشم. ایشان در یک جمع تخصصی به حزین خواندن قرآن توجه داده بودند. در حقیقت ایشان تأکید داشت قرآن را ساده بخوانیم و نیازی نیست حتما به صورت تخصصی خوانده شود.

وی در ادامه بیان کرد: ما هم یک جریان خبری مثبتی را در ایکنا تدارک دیده‌ایم تا نهضت روان‌خوانی قرآن را داشته باشیم و برای دوره‌های بعد هم پیشنهاد می‌کنیم تا ارائه تدبرهای ساده در دستور کار قرار بگیرد.

مدیرعامل ایکنا با اشاره به این بخش از صلوات خاصه امام رضا(ع) «صَلاَةً کَثِیرَةً تَامَّةً زَاکِیَةً مُتَوَاصِلَةً مُتَوَاتِرَةً مُتَرَادِفَةً کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ‏»، گفت: رمز اثربخشی کارهای فرهنگی در همین صلوات خاصه است و باید همین ویژگی‌هایی که در این صلوات آمده، مدنظر باشد؛ یعنی این کارها پشت سر هم باشد، چراکه پیوستگی در کار فرهنگی بسیار مهم است و باید رفته‌رفته تزکیه ما هم بیشتر شود.

خصوصیات یک سازمان رسانه‌ای موفق

در بخش دیگری از برنامه، علی بخشی‌زاده، معاون صدای جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: اگر بخواهیم خصلت‌های یک سازمان رسانه‌ای موفق مخصوصاً رسانه‌ای که باید در خدمت نشر معارف الهی و قرآن کریم باشد را برشماریم، می‌توان به برخی مؤلفه‌ها اشاره کرد. یکی از مولفه‌ها را نیروی انسانی منسجم، آگاه و علاقه‌مند به این حوزه می‌دانم. رادیو قرآن هم از این نعمت برخوردار است. دومین مولفه، مربوط به حوزه فنی و تکنولوژیک است. یک شبکه رسانه‌ای باید از نظر فنی مجهز باشد تا بتواند به آحاد بشر پیام خودش را ارسال کند. برای نمونه امروزه در اپلیکیشن ایران‌صدا تمام برنامه‌ها در تمام جهان قابل دستیابی است.

وی در ادامه افزود: مولفه دیگر، نحوه پیام‌سازی است و اینکه ما چه حرفی را، چه هنگامی و چگونه به مخاطب ارائه کنیم که یکی از هوشمندی‌های مدیریت رسانه است. مولفه دیگر اینکه همه افرادی که در شبکه مشغول هستند به وضع موجود خود قانع نباشند و به فکر آموزش خود و مخاطبانشان باشند. اینها در رادیو قرآن در حد بسیار بالایی مشهود است.

قرآن در کلام امیر (ع)

بخشی‌زاده تصریح کرد: یکبار نهج‌البلاغه را تورق می‌کردم تا ببینم از زبان امیرالمومنین (ع) که قرآن ناطق است، خصوصیات قرآن صامت چگونه بیان شده است. در جای‌جای نهج‌البلاغه که سیدرضی بخشی از سخنان حضرت امیر (ع) را در آن جمع‌آوری کرده، به این نکته اشاره رفته است. حضرت امیر (ع) درباره قرآن سخنان فراوانی را دارند اما در اینجا به خطبه 176 اشاره می‌کنم و توصیه من این است که مخاطبان به اوایل خطبه توجه کنند.

وی بیان کرد: امام (ع) در فرازی از این خطبه می‌فرمایند: «ای مردم، آگاه باشید که این قرآن پنددهنده‌ای است که فریب نمی‌دهد، هدایت‌کننده‌ای است که گمراه نمی‌کند و سخنگویی است که هرگز دروغ نمی‌گوید. کسی با قرآن همنشین نشد مگر اینکه بر او افزود یا از او کاست؛ در هدایت او افزود و از کوردلی و گمراهی‌اش کم کرد و کاست». سپس در ادامه می‌فرمایند: «آگاه باشید، کسی با داشتن قرآن به دیگران نیازی ندارد و بدون قرآن بی‌نیاز نخواهد بود، پس درمان دردها را از قرآن بخواهید و در سختی‌ها از قرآن یاری بطلبید که در قرآن درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند کفر، نفاق و سرکشی است».

بخشی‌زاده در ادامه افزود: اما در بخش دیگری از خطبه می‌فرمایند: «پس با قرآن خواسته‌های خود را از خدا بخواهید و از خلق خدا چیزی درخواست نکنید؛ چون وسیله‌ای بهتر از قرآن برای تقرب به خدا وجود ندارد. آگاه باشید که شفاعت قرآن پذیرفته و سخنش تصدیق می‌شود. کسی که در قیامت مورد شفاعت قرآن قرار بگیرد، بخشیده می‌شود».

در بخش دیگری از این برنامه، شاهید مظفری، قائم مقام معاونت صدا طی سخنان کوتاهی بیان کرد: در اینجا باید از مهندس فتحی‌پور یاد کنم. بیش از 20 سال با یکدیگر تعامل داشتیم و ایشان همواره قرآنی را همراه خود داشت و با قرآن زندگی می‌کرد؛ یعنی هر موضوعی که پیش می‌آمد، به قرآن استناد می‌کرد و راهنمایی‌هایش هم کاربردی است. این راهی است که رسانه قرآن باید طی کند. باید در راستای هدف اصلی نزول قرآن کار کنیم و این کتاب را به عنوان یک راهنمای جاری زندگی مردم در دسترس قرار دهیم و کمک کنیم تا نارسایی‌ها برطرف شود.

بستر انس مردم با قرآن فراهم شود

لاله افتخاری، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد به عنوان دیگر سخنران این مراسم بیان کرد: مردم ما با عترت، انس خوبی دارند اما ضروری است که بستر انس مردم با قرآن هم فراهم شود؛ در حدیث ثقلین هم به هر دو ثقل یعنی قرآن و عترت به صورت توأمان اشاره شده است. این جشنواره کمک می‌کند که انس مردم با قرآن نیز بیشتر شود.

وی در ادامه افزود: اگر کسی قرآن را با تدبر و فهم بخواند، به نتایج مثبت می‌رسد و اینطور نیست که حتماً قرائت انسان، تخصصی باشد. چه‌اینکه برخی‌ها تخصصی هم می‌خوانند اما به مخاطب حس خوبی را القا نمی‌کنند؛ چون قرآن با وجودشان عجین نشده است ولی ممکن است یک نفر ساده بخواند اما چون قرآن در وجودش نفوذ کرده، در مخاطب اثر بگذارد. خدا هم می‌گوید احکام و درک قرآنی آسان شده است و نباید شما این را سخت کنید و باید قرآن در دسترس عموم قرار بگیرد.

افتخاری تصریح کرد: حکومت نبوی به نحوی بوده که همواره انس با قرآن در آن مطرح بوده است و اینطور هم نبود که خیلی تخصصی خوانده باشند. همین را در حکومت علوی هم می‌بینیم که سرزمین اسلامی تبدیل به دارالقرآن می‌شود و قرآن را می‌خوانند و می‌فهمند.