طرح صیانت؛ عجله قبل از امکان و اظهار قبل از استحکام
حمید ایماندار طی یادداشتی با اشاره به اینکه نیت و اندیشه دین‌سالارانه و اندیشه صد سکولار طراحان این طرح قابل تحسین است، گفته است: «با مفروض دانستن رسالت فرهنگی - تربیتی حاکمیت ضد سکولار، نیازمند گام‌های تدریجی و رعایت اصل تربیتی «تدریج» و «تدرج» در حوزه خطیر فضای مجازی باشیم.»
حمید ایماندار، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز و از فعالان قرآنی کشورمان طی یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است به موضوع طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان پیشقراول دین سالاری در عرصه حاکمیت در جهان مدرن امروز و مؤثرین جریان حکمرانی ضد سکولار و عرفی‌زدگی در عرصه سیاسی - اجتماعی شناخته می‌شود؛ از این منظر سامان‌بخشی دنیای مردم در کنار آخرت و کامیابی همه جانبه مادی و معنوی آحاد مردم سرلوحه رسالت‌های حاکمیت و دولت قرار دارد؛ نکته مهم در حوزه فلسفه و فقه سیاسی نظام اسلامی، تقنین و تطبیق و ارائه سیاست‌ها در پرتو دین سالاری ضد سکولار، کسب مقبولیت عمومی مردمی و اصل تربیتی تدریج و تدرج است.
توضیح اینکه سیاست شرعی و حکمرانی دینی مبتنی بر آموزه‌های علوی در سایه مشروعیت و مقبولیت حاکمیت محقق می‌شود که این دو اصل مهم همواره در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی به منصه ظهور و اثبات رسیده است لکن در عرصه تقنین و تطبیق سیاست‌های کلان نیز باید اصل خدشه ناپذیری مقبولیت حاکمیت لحاظ شده و سیاست‌گذاری‌ها به نحوی تنظیم و اعمال شود تا اصل اعتماد حداکثری مردم مخدوش نشده و بلکه بارور گردد.
به نظر می‌رسد در این حوزه، اصل نیت و اندیشه کلان طراحان طرح صیانت مبنی بر ضرورت اندیشه ضد سکولار و دین سالارانه در حوزه سامان دینی و دنیوی توأمان مردم بلا اشکال و حتی قابل تحسین است اما به نظر می‌رسد با مفروض دانستن رسالت فرهنگی ـ تربیتی حاکمیت ضد سکولار، نیازمند گام‌های تدریجی و رعایت اصل تربیتی تدریج و تدرج در حوزه خطیر فضای مجازی باشیم به ویژه اینکه ارائه یکباره و بدون زمینه‌سازی صیانت، فارغ از سنجش کیفیت آن به نوعی منجر به تنش‌های غیر ضروری و انشقاق اجتماعی در میان گروه‌های کم اطلاع شده است. باری در ساحت فقه و فلسفه سیاسی کسب مقبولیت مردمی مخدوش نشدن اعتماد حداکثری مردم به خیرخواهی حاکمیت و رعایت اصل تدریج و تدرج در ساحت تربیت و فرهنگ سازی باید به نحو پر رنگتری مدنظر طراحان خیرخواه قرار می‌گرفت.
از منظر سیره تربیتی و اخلاقی معصومین(ع) و بزرگان دینی نیز عجله قبل از امکان(رجوع به پی‌نوشت‌های ۱ تا ۸) اظهار امور قبل از استحکام(۹) و عدم اولویت بخشی به امور اهم(۱۰) مورد مذمت قرار گرفته است. فارغ از ارزیابی محتوایی طرح صیانت و دفاعیه‌های مسئولان طرح، مهم‌ترین مشکل عدم وجود بدیل‌های داخلی قابل اتکا برای پلتفرم‌های پر مخاطبی چون «اینستاگرام»، «واتساپ» و «تلگرام» است. لذا مدعای مسدود نشدن پلتفرم‌های خارجی تا قبل از آمادگی کامل پلتفرم‌های داخلی نیز نوعی تعلیق به محال و یا دست کم عجله قبل از امکان است چراکه حتی مدیران پلتفرم‌های داخلی نیز این ادعا را ندارند که بتوانند در کوتاه مدت تمامی خدمات مشابه خارجی را ارائه دهند، با اضافه نمودن اولویت بیشتر اقتصاد نسبت به فرهنگ در اندیشه و بیان دولت و مردم نیز تعجیل در ارائه طرح صیانت بدون استحکام و زمینه چینی خلاف اصل اولویت سنجی و رعایت تقدیم اهم بر مهم در کلام معصوم(ع) است.
لذا هر چند نگارنده در اصل ضرورت حکمرانی فرهنگی و رسانه‌ای نظام اسلامیِ ضد سکولار با طراحان طرح صیانت هم نظر است لکن فرایند ارائه و تنظیم طرح را چندان مطلوب و وافی به مقصود طراحان، ارزیابی نمی‌کند. جا داشت اصول مطرح در فلسفه سیاسی حاکمیت و آموزه‌های اخلاقی و تربیتی دینی با ظرافت و دقت نظر بیشتر مطمح نظر طراحان قرار می‌گرفت تا مزایای طرح قربانی تنش‌ها و انتقادات ناآگاهانه و گاه مغرضانه عوام و خواص نمی‌شد.
_________________
پی‌نوشت‌ها:
1 - قال على(ع): «اِیّاکَ وَ العَجَلَ فَأِنّه مَقرُونٌ بِالعِثار» از شتاب کردن در کارها دورى کن، زیرا عجله و شتابکارى با لغزش همراه است.(غررالحکم، ج 2)
در این سخن نورانى علوى به هشدار دیگرى از هشدارهاى اجتماعى اشاره شده است که معمولاً بیشتر انسان‌ها در زندگى اجتماعى گرفتار آن هستند و آن «شتابکارى و شتابزدگى» است.
2 - امام على(ع) فرمود: «ایّاک و العجلة بالأمور قبل اوانها و التساقط فیها عند زمانها» از شتاب کردن در کارها پیش از فرارسیدن زمان آنها و کوتاهى کردن در آنها در زمانش بپرهیز.(میزان الحکمه، ج 7، مترجم، ص 3488)
3 - «من الخرق المعاجلة قبل الامکان و الاناة بعد الفرصة» شتاب در کارى پیش از توانایى یافتن آن، و سستى و درنگ بعد از دست دادن فرصت، نشانه نابخردى است.(همان)
4 - از پیامدهاى شتابزدگى اندوه و غصه بى‌پایان است، امام على(ع) فرمود: «العجل قبل الأمکان یوجب الغصّة» شتاب کردن پیش از توانایى یافتن بر کارى موجب اندوه است.(همان)
5 - امام على(ع) فرمود: «العجل یوجب العثار» شتابکارى موجب لغزش است.(میزان الحکمه، ج 7، ص 3484)
6 - «مع العجل یکثر الزلل» با شتابزدگى لغزش‌ها زیاد مىشود.(همان)
7 - امام صادق(ع) فرمود: «مَعَ التَّثَبّتِ تَکُونُ السَّلامَةُ وَ مَعَ العَجَلَه تَکُون النَّدامَة» در درنگ کردن سلامت است و در عجله ندامت.(میزان الحکمة، ج 7، ص 3484)
8 - مقام معظم رهبرى همواره به دولتمردان و مردم این توصیه را داشتهاند که با یادآورى آن تذکر پدرانه و توصیه پیامبرانه در حکم تنفیذ رئیس جمهور دولت نهم این بخش از نوشتار را به پایان مىبریم: «البته نباید شتابزدگى کرد. من هم به رئیس جمهور محترم عرض مىکنم که از شتابزدگى اجتناب شود، آرمانها با جدیت تعقیب شود. اما هیچ گونه شتابزدگى به وجود نیاید هم به مردم عزیزمان توصیه مىکنم که در درخواستها شتابزدگى را اعمال نکنند.(سخنان مقام معظم رهبرى 12/5/84)
9 - امام جواد(ع) مىفرماید: «اظهار الشّىء قبل ان یستحکم مفسدةٌ له» آشکار ساختن هر چیز (برنامهها و سیاستهاى آینده) پیش از آن که جوانب آن مستحکم شده باشد فسادانگیز است.( غررالحکم ج2 ص330)
10 - امام علی(ع) فرمود: «مَنِ اشْتَغَلَ بِغَیرِالْمُهِمِّ ضَیعَ الأَهَمَّ».هر کس به کار غیر مهم بپردازد امر مهمتر را ضایع کند.(تحف العقول، ترجمه حسن زاده، ص 826)
