جایگاه مسائل اقتصادی در تحکیم بنیان خانواده

احمدرضا عرب، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری بااشاره به اینکه هدف از ازدواج تأمین نیازهای روانی، عاطفی و جسمی است و می‌تواند تضمین کننده سلامت جسم و روان انسان باشد، اظهار کرد: زندگی زوجین ممکن است با فراز و نشیب‌ها و استرس‌هایی مواجه شود که مشکلات اقتصادی و معیشتی یکی از عوامل ایجاد این استرس و چالش است و می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم کیفیت ارتباط زوجین و تداوم زناشویی را تحت‌الشعاع قرار دهد و متأثر کند.

وی با ذکر اینکه انسان دارای سلسله‌ مراتب نیازهاست، ادامه داد: نیازهای انسان از جسمی و غریزی آغاز می‌شود و به خودشکوفایی می‌رسد، نیازهایی چون محبت، امنیت و احترام در جرگه این نیازها قرار دارد؛ خانواده با برخورداری از وضعیت مناسب مالی و اقتصادی می‌تواند به‌راحتی برخی از این نیازها را تأمین کند، سرپناهی داشته باشد، احساس امنیت کند و نیازهای جسمی مانند خوراک و پوشاک را مرتفع کند.

عرب بیان کرد: بر اساس اصول بهداشت روان، اگر نیازهای پایه‌ای انسان تأمین نشود، سلامت روان به خطر خواهد افتاد و اختلال و بیماری‌های روانی و جسمانی را در پی خواهد داشت و انسان حتی توان درمان بیماری جسمانی را هم نخواهد داشت، لذا درآمد مناسب زوجین را قادر می‌سازد که سرپناه و پس‌اندازی داشته باشند و احساس امنیت کنند. طبیعی است که وقتی زوجین در تامین این دست نیازها دچار مشکل باشند، خانواده با بحران مواجه شده و عوارض و پیامدهای منفی آن‌را متحمل می‌شود.

این روانشناس خانواده دلهره، نگرانی، استرس، افسردگی، احساس درماندگی و شرمندگی در مرد، تیره و سرد شدن روابط زوجین و فاصله گرفتن آنان از یکدیگر را از جمله پیامدهای مشکلات اقتصادی خانواده دانست و افزود: در چنین خانواده‌هایی، مرد و حتی زن ناچارند ساعات طولانی بیشتری را بیرون از خانه به کار مشغول باشند که نتیجه آن همراهی کمتر زوجین و غافل شدن آنان از یکدیگر است و چه بسیار پرونده‌های طلاق که به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی در دادگاه‌ها تشکیل شده و چه بسیار خانواده‌هایی که به دلیل فشارهای اقتصادی از هم می‌پاشند.

عرب یکی از پیامدهای تنگدستی و فشار مشکلات اقتصادی را خیانت‌های زناشویی دانست و توضیح داد: گاه در خانواده‌ای فقیر زن برای تأمین خانواده در دام فساد گرفتار می‌شود که نتیجه آن، احساس حقارت و کاهش عزت نفس، افسردگی و اضطراب و از هم پاشیدگی خانواده و تحمیل آسیب‌های روانی به زوجین است.

این روانشناس توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی طرف مقابل در دوران پیش از ازدواج را مهم ارزیابی و تصریح کرد: مسائل اقتصادی و سطح انتظارات مالی و معیشتی پیش از تشکیل زندگی باید مورد توجه قرار گیرد و تعیین شود؛ دختر و پسر باید پیش از ازدواج پاسخ این پرسش‌ها را بدانند که آیا توان تأمین نیازهای مالی و اقتصادی خانواده را دارند؟ آیا از حیث مالی هم‌سطح هستند یا تفاوت فاحشی دارند؟ آیا انتظارات اقتصادی آنان در یک سطح قرار دارد یا خیر؟ آیا مرد توان مدیریت زندگی با درآمد خود را دارد؟ هم‌سطح بودن طرفین از لحاظ اقتصادی و داشتن انتظارات مشابه از شریک زندگی خود بسیار مهم است.

عرب بیان کرد: زوجین به‌ویژه پیش از ازدواج باید تلاش کنند که سطح انتظارات مالی و اقتصادی خود را به یکدیگر نزدیک کرده و مرد نیز در تأمین نیازهای مالی و اقتصادی خانواده از هیچ تلاشی دریغ نکند و از خساست‌ورزی دوری کند.

این روانشناس و مشاور خانواده در استان توقعات نابجای اقتصادی از دو طرف در مواردی چون مهریه، جهیزیه‌، تشریفات مراسم عقد و عروسی و غیره را یادآور شد و گفت: این قبیل انتظارات مانع بزرگی برای ازدواج هستند و چه بسا بحث و جدال در خصوص چنین مواردی ممکن است باعث فروپاشی رابطه شود.