حقیقت زهد و دنیاگرایی/ شاه‌کلید عاقبت‌بخیری چیست

حجت‌الاسلام امین رصاف، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در گفت‌و‌گو با ایکنا از فارس، با اشاره به بخشی از حدیث معراج «یا احمد؛ اَبْغِضِ الدُّنْیا وَ اَهْلَها وَ اَحِبَّ الاْخِرَةَ وَ اَهْلَها... : ای احمد، دنیا و اهلش را مغبوض بدار و آخرت را دوست بدار و اهل آخرت را...» بیان کرد: در روایات آمده است که بعد از توحید، اعتقاد به خدا و اعتقادات اصلی، مهم‌‍ترین مسئله بغض به دنیاست.

وی با بیان اینکه نباید در دنیا دچار افراط و تفریط شد تا بتوانیم اصل موضوع را درک کنیم و سعادتمند شویم، افزود: در این مسئله، فهم عمومی دقیق با آیات و روایات منطبق نیست لذا باید فهم خود را با آیات و روایات تطبیق دهیم.

رصاف به توصیه اسلام به تلاش و کوشش اشاره کرد و گفت: اسلام می‌گوید در تولید حریص باشید همان‌طور که حضرت علی(ع) اهل کار و تلاش بود و وقتی پای مصرف به میان می‌آید به ما توصیه می‌کند انسان زاهد باشد. زهد به معنای استفاده نکردن از دنیا نیست بلکه به این معنا است که آنچه فرد به دست می‌آورد به آن غره نشود و ننازد و اگر چیزی از دست داد، افسرده نشود و به چیزی دل خوش و وابسته نباشیم.

وی با یادآوری دوباره فراز حدیث معراج گفت: در اینجا گفته نشده از دنیا استفاده نکنید بلکه گفته است نسبت به دنیا مغبوض باشید. خدا دنیا را خلق کرده است که مؤمنان استفاده کنند اما باید انسان در دل نسبت به دنیا همیشه زمین باشد یعنی نسبت به هر چیزی در دنیا تا دلبسته شد، بداند این دلبستگی دشمنش است و دلبستگی است که انسان را گرفتار می‌کند نه استفاده کردن از دنیا.

رصاف با بیان اینکه هر چیزی که ما را از خدا غافل و دلبسته و مشغول به خود کند، دنیاست، افزود: این را باید دشمن دانست نه استفاده کردن از دنیا را؛ انسان نباید فکر کند باید با دنیا دشمنی کند بلکه باید با دلبستگی و وابستگی خود دشمنی کند و این دلبستگی‌ها مانع از عاقبت به خیری می‌شود.

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم اظهار کرد: گاهی اوقات بلاهایی که برای مؤمنان ایجاد می‌شود، لطف خداست که از همین باب است به عنوان مثال مؤمن به چیزی تکیه کرده است و خدا تکیه‌گاه را خراب می‌کند تا مؤمن بداند این دنیا جای تکیه زدن نبود و گاهی ممکن است خدا به کفار مهلت بدهد و در اوج لذت، جانشان را بگیرد که دیگر کاری نمی‌توانند انجام دهند.

وی با ذکر این نکته که اهل دنیا افرادی هستند که انسان را از یاد خدا دور می‌کنند و انسان باید از آن‌ها فاصله بگیرد، اظهار کرد: شیطان در هر شرایطی برای بی‌دین شدن ما بهانه درست می‌کند و اهل دنیا کمک می‌کنند که انسان این بهانه را زیاد کند.

رصاف با تصریح اینکه انسان بدون دلخوشی نمی‌تواند زندگی کند و دلخوشی افرادی که دنیاست، دنیا آن‌ها را حرکت می‌دهد و افرادی به آخرت دلخوش هستند، آخرت آن‌ها را حرکت می‌دهد، گفت: یک سوم آیات الهی درباره معاد است و خداوند ریزترین مسائل را  بیان کرده است برای اینکه ما را تشویق کند تا بدانیم خبرهایی است و انسان با آن خبرها انرژی بگیرد و بتواند بر وسوسه‌های دل خود فایق بیاید و اهل آخرت و کسانی که دنبال آن هستند، انگیزه داشته باشند.

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم با بیان اینکه باید در کارهای خیر مسابقه گذاشت و از هم سبقت گرفت، افزود: همه چیز غیر از خدا از بین می‌رود و انسان مؤمن همه چیز خود را به جایی گره می‌زند که از بین نرود لذا هر چیز انسان مؤمن که گرد و غبار خدایی بر آن نشست ماندگار می‌شود اما غیر از آن همه چیز از بین می‌رود.

وی نمونه این قضیه را شهدا و ایثارگران به خصوص در دوران دفاع مقدس دانست و گفت: در دوران دفاع مقدس نمونه‌های فراوانی از سبقت گرفتن اهل آخرت نسبت به هم دیگر را شاهد بودیم که خوب است این فرهنگ شهدا همواره ادامه داشته باشد و این مسئله همان است که به آن تداوم راه شهدا می‌گوییم.