عصر اضطراب و تردید در مسائل دینی

عصر ما از نظر دينى و مذهبى ـ خصوصاً براى طبقه جوان ـ عصر اضطراب و دو دلى و بحران است. مقتضيات عصر و زمان، يك سلسله ترديدها و سؤال‌ها به‌وجود آورده و سؤالات كهنه و فراموش شده را نيز از نو مطرح ساخته است.

آيا بايد از اين شک و ترديدها و پرس‌وجوها ـ كه گاهى به حد افراط مى‌‏رسد ـ متأسف و ناراحت بود؟ به عقيده من هيچ‌گونه ناراحتى ندارد؛ شک‏، مقدمه يقين، پرسش، مقدمه وصول و اضطراب، مقدمه آرامش است.

شك‏، معبر خوب و لازمى است هر چند منزل و توقفگاه نامناسبى است. اسلام كه اين همه دعوت به تفكر و ايقان مى‏‌كند، به‌طور ضمنى مى‏‌فهماند كه حالت اوليه بشر، جهل و شک‏ و ترديد است و با تفكر و انديشه صحيح بايد به سرمنزل ايقان و اطمينان برسد.

يكى از حكما مى‏‌گويد: «فائده گفتار ما را همين بس كه تو را به شك و ترديد مى‌‏اندازد تا در جستجوى تحقيق و ايقان برآئى». شك، ناآرامى است، اما هر آرامشى بر اين ناآرامى ترجيح ندارد. حيوان شک نمى‏‌كند، ولى آيا به مرحله ايمان و ايقان رسيده است؟!

آن نوع آرامش، آرامش پائين‏ شک است، برخلاف آرامش اهل ايقان ـ یقین ـ كه بالاى شك است. بگذريم از افراد معدود مؤيّد من عنداللّه، ديگر اهل ايقان، از منزل شك و ترديد گذشته‌‏اند تا به مقصد ايمان و ايقان رسيده ‌اند. پس صرف اينكه عصر ما عصر شك است نبايد دليل بر انحطاط و انحراف زمان ما تلقى شود. مسلما اين نوع از شك، از آرامش‌هاى ساده‌لوح‌هایى كه بسيار ديده مى‏‌شود، پائين‏‌تر نيست. آنچه مى‌‏تواند مايه تأسف باشد اين است كه شك يك فرد، او را به سوى تحقيق نراند و يا شكوک اجتماعى، افرادى را برنيانگيزد كه پاسخگوى نيازهاى اجتماع در اين زمينه بوده باشند.

منبع: مجموعه ‏آثار استادشهيدمطهرى(عدل الهی)، جلد یک، صفحه: 38-37.