بررسی نقش فقه در تمدن اسلامی در فصلنامه «علم و تمدن در اسلام»

به گزارش ایکنا؛ ششمین شماره ماهنامه علمی «علم و تمدن در اسلام» به صاحب‌امتیازی مرکز پژوهشی تمدن اسلامی و دین‌پژوهی پیامبر اعظم(ص) منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «الزامات سیاسی تحقق تمدن نوین اسلامی»، «الگوی محاسبه وحدت لازم برای وصول به تمدن نوین اسلامی»، «بازسازی تمدن اسلامی در نقد معیار علم دینی از دیدگاه مطهری و جوادی آملی»، «بررسی فرآیند مفاهمه و مواجهه امامان شیعه(ع) با فرهنگ ایرانی»، «بررسی نقش حوزه علمیه در ساخت بعد معرفتی تمدن اسلامی با تأکید بر اندیشه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای»، «راهبردها و راه کارهای آرمان‎شهر اسلامی با محوریت آموزه‎های علوی برای کاربست در توسعه شهرهای ایران»، «نقش فقه در تمدن اسلامی».

در چکیده مقاله «الزامات سیاسی تحقق تمدن نوین اسلامی» می‌خوانیم: «براساس منویات رهبران نظام جمهوری اسلامی ایران، هدف نهایی انقلاب اسلامی تحقق تمدن نوین اسلامی است. بدیهی است که برای ظهور هر پدیده‌ای نیاز به بسترسازی می‌باشد، لذا برای تحقق این هدف نیاز به تحولات اساسی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. پرسش اساسی این است که مهم‌ترین الزامات سیاسی تحقق تمدن نوین اسلامی چیست؟ برای پاسخ به سوال از روش علمی-اسنادی و بهره‌برداری از آیات قران کریم و شواهد تاریخی استفاده شده است. علاوه برآن، منابع کتابخانه‌ای متعددی مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته نهایی این است که قدرت و اقتدار، تشکیل حکومت اسلامی کارآمد و استقلال، مهم‌ترین الزامات تحقق تمدن نوین اسلامی به شمار می‌آیند.»

در طلیعه مقاله «نقش فقه در تمدن اسلامی» می‌خوانیم: «دانش‌های مختلف در مسیر تحقق تمدن ایفای نقش می‌کنند. علم فقه نیز از آغاز ظهور اسلام، مانند همه علوم دیگر در مسیر تطور قرار گرفت، اما اینکه فقه چه نقشی در تمدن‌سازی دارد؟ و آیا فقه علاوه بر پاسخگویی به مسایل فردی، تأمین‌کننده نیازهای علمی جامعه، برای پیشرفت و توسعه نیز هست و تمدن‌سازی و تمدنی شدن جامعه را در نظر دارد؟ در این مقاله با اشاره به فقه سنتی، فقه پویا، دیدگاه‌های مختلفی که درارتباط فقه با تمدن وجود دارد مانند: انکار نسبت فقه و تمدن‌، پذیرش نسبت حداقلی و پذیرش نسبت حداکثری و نیز فقه به عنوان یک مکتب تمدن‌ساز و نظام‌ساز و انسجام‌بخش امت اسلام، تبیین شده است که اگر چه فقه موجود میراثی از روش تفقه و اجتهاد است که بنیادهای آن از عصر ائمه معصومین(ع) بنیان شده است، اما کارآمدی لازم برای بازنگری و بازسازی تمدن اسلامی و ایجاد تمدن نوین اسلامی را ندارد، چرا که فقه تمدنی باید به دور از تنگ نظری، نگاه کلان به حوزه های فردی، اجتماعی، حکومتی، تمدنی و ... در سطح ملی و بین‌المللی داشته باشد.»