جراحی راه مناسبی برای درمان درد عصب سیاتیک نیست

به گزارش ایكنا از فارس،‌ حبیب‌الله ذاکری، یک پزشک متخصص بیهوشی و فوق تخصص کنترل درد امروز، ۶ شهریور در جلسه بررسی راهکارهای درمان دردهای سیاتیکی، با ارائه تعریفی از عصب سیاتیک و محل قرار گرفتن آن و همچنین علل فشار بر سیاتیک و ایجاد درد، گفت: عصب سیاتیک از اعصاب تحتانی نخاعی‌ست که در مجاورت دیسک‌های پایینی کمر قرار گرفته و به سمت استخوان لگن و باسن امتداد می‌یابد و سپس از پشت ران وارد ساق پا می‌شود.

وی ادامه داد: عصب سیاتیک از بزرگترین و طولانی‌ترین عصب‌های بدن انسان به شمار می‌رود که درگیری آن می‌تواند برای بیمار بسیار درد سرساز هم باشد . درد سیاتک به دلیل محدودیت حرکتی که ایجاد می‌کند، از شایع‌ترین علل ناتوانی و درد شدید در بیماران مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر است.

ذاکری با بیان اینکه افرادی که احتمال درگیری عصب سیاتیک دارند نباید نسبت به گزگز، مورمور، یخ‌زدگی، سوزن سوزن شدن و بی حسی پا بی تفاوت باشند، گفت: این درد در اثر فشار بر عصب سیاتیک ایجاد شده و وقتی درگیر می‌شود ممکن است هر نقطه‌ای از عصب را با درد درگیر کند، در شرایطی که بقیه قسمت‌ها فاقد درد باشند. با توجه به اینکه رگ سیاتیک در پشت ساق پا به دو شاخه تقسیم می‌شود، یکی از پشت ساق پا به کف پا می‌رود و دیگری از کناره خارجی ساق و روی مچ پا می‌گذرد، بنابراین ممکن است فردی تنها احساس درد را در قسمت خارجی ساق پا داشته باشد، بدون داشتن کمردرد؛ اما این هم همان درد سیایتکی است.

وی، مهم‌ترین کار برای درمان درد سیاتیک را ابتدا شناخت علت ایجاد درد دانست و گفت: بیماری سیاتیک به‌صورت کلاسیک به دردی گفته می‌شود که در قسمت تحتانی کمر یا باسن ایجاد شده و در پا انتشار می‌یابد و با سوزن سوزن شدن و ضعف پا همراه است. علائم سیاتیک امکان دارد دارای طیفی از نشانه‌ها از کمردرد تا گزگز پاها باشد.

این پزشک فوق تخصص کنترل درد همچنین با اشاره به اینکه درد سیاتیک ممکن است به علت فشار دیسک کمر روی این عصب ایجاد شود، گفت: گاه این درد ناشی از تحریک مهره‌های جابه‌جا شده در کمر بوده و یا حتی اسپاسم یک عضله در لگن به نام پریفورمیس می‌تواند موجب تحریک عصب سیاتیک شود.

ذاكری گفت: اگر وجود توده و تومور عامل درد سیاتیک باشد پزشکان معمولاً بیمار را به جراحی ترغیب می‌کنند، اما اگر عامل درد بیرون‌زدگی دیسک باشد باید به دنبال درمان دیسک باشیم که بستگی به میزان علائم دارد، اگر عوارض عصبی و بی‌حسی هم ایجاد شده باشد، باید میزان فشار بر عصب کنترل شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا درمان سیاتیک قطعی است، گفت: چیزی به‌نام درمان قطعی در ستون فقرات وجود ندارد، حتی جراحی هم به درمان قطعی منجر نمی‌شود، هر درمانی ممکن است روزی دوباره به بیماری برگردد، عوارض عمل و بیرون‌زدگی دیسک همیشه وجود دارد، بنا براین هیچ درمانی برای همیشه قطعی نیست، درد سیاتیک و دیسک بیرون زده مثل آپاندیس نیست که آن را بیرون آوریم و درد برای همیشه از بین برود.

این پزشک متخصص بیهوشی و فوق تخصص کنترل درد در ادامه گفت: هرچند شایع‌ترین علت گرفتگی عصب سیاتیک دیسک کمر است ولی گرفتگی ماهیچه‌های لگنی و خصوصا عضله پریفورمیس هم می‌تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروزعلایم سیاتیک کند، سایر علل درد سیاتیک که شیوع کمتری دارند شامل عفونت یا تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک نیز ایجاد درد می‌کند.

ذاكری اظهار كرد: موضوع مهمی که در درد سیاتیک باید به آن توجه شود این است که وجود درد به تنهایی دلیلی برای جراحی نیست. در شرایط خاصی جراحی اورژانسی توصیه می‌شود که شامل اختلال حرکت هر دو پا، بی حسی هر دو پا، بی اختیاری ادرار و مدفوع جزو علائم بیمار باشد، در این شرایط بیمار باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به اولین مرکز اورژانس مراجعه کند.

پزشک متخصص بیهوشی و فوق تخصص کنترل درد افزود: درد کمر و پا مربوط به سیاتیک فقط موقعی به تنهایی دلیلی برای جراحی‌ است که بیماران ۶ ماه تمام درد داشته باشند و پزشک نتواند به کمک روش‌های غیر جراحی درد را تسکین دهد در غیر این صورت، دردهای مقطعی به هیچ وجه نباید با جراحی و عمل تهاجمی همراه باشد و برای التیام درد باید روش‌های دیگری مانند راهکارهای مورد استفاده در کلینیک‌های درد، مد نظر قرار گیرد.

وی با بیان اینکه سیاتیک درمان‌های بسیار متنوعی دارد و استفاده از درمان صحیح توسط پزشک متخصص از مزمن شدن و غیر قابل درمان شدن آن جلوگیری می‌کند، گفت: درمان‌های اولیه هر چه باشد هدف اول کاهش التهاب و کاهش درد است درمان‌ها و مسکن‌هایی که برای کاهش درد سیاتیک استفاده می‌شود، معمولاً در کلینیک‌های درد طبق برنامه به بیمار توصیه و روش‌های درمان درد دنبال می‌شود. 

ذاکری افزود: معمولاً برای شروع درمان از دارو درمانی و فیزیوتراپی برای کنترل درد استفاده شده و در صورتی که پاسخ مناسب حاصل نشود، از روش‌های نیمه تهاجمی مانند تزریق اپیدورال در کمر، استفاده از دستگاه رادیو فرکوئنسی، تزریق داخل دیسک و لیزر در دستور کار قرار خواهد گرفت.

این پزشك متخصص اضافه کرد: امروزه و با پیشرفت علم پزشکی یکی از نوین ترین درمان‌ها برای درمان غیر جراحی سیاتیک استفاده از دستگاه رادیوفرکوئنسی است؛ در این روش ابتدا ریشه عصب درگیر به صورت دقیق تشخیص داده می شود و سپس از تزریق سوزن جریان الکتریسیته را به عصب منتقل کرده و در واقع عملکرد عصب ترمیم می شود. از دیگر روش‌های نوین درمان عصب سیاتیک، استفاده از لیزر داخل دیسک برای کاهش فشار داخلی دیسک است که این کار هم بدون جراحی انجام شده و بیمار بدون باز شدن پوست و بدون بیهوشی درمان می‌شود.

وی ادامه داد: جدیدترین و پیشرفته‌ترین درمان دردهای سیاتیک ناشی از بیرون‌زدگی دیسک استفاده از روش جراحی آندوسکوپی دیسک است که در چند سال اخیر انقلاب بزرگی در جراحی ستون فقرات ایجاد کرده؛ در این روش پوست به اندازه یک سانتی متر باز شده و قسمت بیرون زده دیسک از همین طریق خارج می‌شود که امیدوارم به‌زودی در شیراز هم این عمل انجام شود.

ذاکری بیماران سیاتیک را به انجام تحرک و ورزش‌های خاص توصیه و اضافه کرد: این بیماران باید یاد بگیرند روش زندگی خود را برای پیشگیری از از ایجاد دردهای سیاتیک اصلاح کرده و یکی از موثرترین راه‌ها حرکات ورزشی اصلاحی است که باید زیر نظر متخصصین این کار انجام شود.