راهكارهای تقویت مهارت «نه» گفتن

یكی از مهارت‌های زندگی، مهارت «نه» گفتن در شرایطی است كه امكان انجام كار یا فراهم كردن شرایطی نیست. شاید بله گفتن به دیگران باعث شده تا هیچ‌وقتی برای خودتان نداشته باشید. در این نوشتار تلاش می‌كنیم تا راهكارهای تقویت مهارت «نه» گفتن را بیاموزیم.

1- قبول كنید نمی‌توانید هر كاری را انجام دهید؛

آیا نمی‌توانید به دوستتان كه برای اسباب‌كشی از شما كمك خواسته نه بگویید؟ آیا نمی‌توانید به مدیرتان كه كاری خارج از حدود وظایفتان را از شما می‌خواهد نه بگویید؟ می‌توان با یك نه گفتن ساده خود را از این شرایط خلاص كنید، تصمیم بگیرید از این به بعد به هر درخواست غیر معقول جواب نه دهید.

2- از فكر خودخواه شدن نترسید؛

شاید فكر كنید با نه گفتن به دیگران به فردی خودخواه تبدیل می‌شوید، در واقع چنین نیست، با نگاه به تمام جواب‌های مثبتی كه به دیگران داده‌اید می‌‌توانید بفهمید كه خودخواه نیستید.

3- بپذیرید نمی‌توانید همه را راضی نگه دارید؛

بپذیرید نمی‌توانید همه را راضی نگه دارید و باید خط قرمزی برای دیگران قائل شوید و شاید فكر كنید با نه گفتن و ناامید كردن دیگران احترام آن‌ها را از دست می‌دهید ولی این‌گونه نیست. اگر كسی گمان كند شما به همه خواسته‌های آن‌ها جواب مثبت می‌دهید شاید بخواهد از شما سوءاستفاده كند.

4- به جنبه‌های مثبت نه گفتن توجه كنید؛

مجبور نیستید كه به «نه» به‌عنوان یك چیز بد نگاه كنید می‌توانید به كارهای دیگری بله بگویید كه مزایای بیشتری برایتان دارد با این روش كمتر احساس گناه می‌كنید مثلاً به جای انجام كاری كه به آن علاقه ندارید می‌توانید وقت بیشتری با خانواده و دوستان بگذرانید و لذت برید به زندگی آرام و چیزهای مهم اطرافتان بله گفته‌اید نه كسانی كه كم اهمیت‌اند.

5- دلیل ناراحتی تان را از نه گفتن كشف كنید؛

چرا با جواب منفی به دیگران احساس ناراحتی می‌كنید؟ ممكن است ازین كه فردی خودخواه به نظر بیایید یا اینكه طرف مقابل با شما حرف نزند می‌توانید منطقی به این قضیه نگاه كنید. اگر می‌ترسید با نه گفتن توجهش را از دست بدهید وقت آن است در رابطه‌تان با آن فرد تجدید نظر كنید.

6- روش مختلف «بله» گرفتن را بشناسید؛

- قلدری كردن:

در مقابل تلاش فردی كه می‌خواهد با قلدری و بی‌ادبی از شما جواب مثبت بگیرد با خونسردی و بی‌توجهی به لحن بی‌ادبانه آن‌ها پاسخ منفی دهید.

- ناله كردن:

 فرد با ناله و شكایت به‌گونه‌ای رفتار می‌كند كه شما داوطلبانه به او كمك كنید. در این مواقع بهتر است بحث را عوض كنید، مدتی با او رابطه نداشته باشید یا به او بگویید از این كه در این شرایط است ناراحتید.

- ایجاد عذاب وجدان:

اگر شخصی قصد دارد با گفتن چیزهایی مثل اینكه هیچ وقت كمك نمی‌كنید یا در تنگنا پشتش را خالی می‌كنید در شما عذاب وجدان ایجاد كند دفعات قبلی كه به او كمك كردید را یادآوری كنید و بگویید این بار قضیه فرق دارد و نمی‌توانید به او كمك كنید.

- تعریف و تمجید:

ممكن است فردی با این روش كه چه‌قدر شما در انجام آن كار فوق‌العاده هستید یا چه فرد باهوشی هستید از شما درخواست كند در این مواقع شرمنده یا جوگیر نشوید و جواب مثبت ندهید.

- با آرامش صحبت كنید:

تلاش كنید صدایتان مانند زمانی كه پشت تلفن صحبت می‌كنید واضح و محكم و با آرامش باشد. در صدایتان احساسات ناراحتی و تردید نباشد اگر با آرامش صحبت كنید طرف مقابل متوجه می‌شود شما فرد معقولی هستید كه ممكن است گاهی هم نه بگویید. اگر صدایتان را بالا نبرید یا ناراحتی در صدایتان نباشد احتمال دارد كمتر از شما توضیح بخواهد.

7- زبان بدن را جدی بگیرید؛

سرتان را بالا بگیرید بازوان خود را كنار بدنتان قرار دهید و با دستانتان بر روی گفته‌های خود تأكید كنید. به چشمان طرف مقابل نگاه كنید. دستانتان را جلوی سینه‌تان جمع نكنید. هنگام نه گفتن با دستانتان بازی نكنید و دو دل نباشید و طوری برخورد نكنید انگار از تصمیم خود ناراحت هستید.

8- بیش از اندازه عذر خواهی نكنید؛

فقط یك متأسفم ساده بگویید. با عذرخواهی بیش از اندازه عدم قاطعیت خود را نشان می‌دهید و طرف مقابل تصور می‌كند با اصرار بیش از حد می‌تواند شما را متقاعد كند.

9- یك دلیل كوتاه بیاورید؛

یك توضیح ساده كفایت می‌كند، نیاز نیست دروغ بگویید یا بهانه الكی بیاورید. به طرف مقابل گزینه‌های جایگزین بدهید، اگر واقعاً احساس گناه می‌كنید یا فكر می‌كنید كاش می‌شد كمك كنید، از راه دیگر به طرف مقابل كمك كنید مثلاً می‌توانید بگویید من نمی‌توانم به مهمانی شام بیام ولی نظرت درباره آخر هفته چیست.

علی‌رضا ملایی، كارشناس مركز مشاوره پلیس فارس