نقش امر به معروف در پیشگیری از جرم

مكتب انبیای الهی و به خصوص دین مبین اسلام، نگرش جامعه‌گرایی را تقویت می‌كند. دین اسلام می‌كوشد به گونه‌ای انسان را تربیت كند كه در همه مراحل زندگی به كل انسان‌ها به خصوص مسلمانان توجه داشته باشد.

مواجهه خردمندانه با كج‌روی و آسیب‌های اجتماعی همواره یكی از دغدغه‌های متولیان سلامت و امنیت جامعه بوده است. در این میان نقش بازدارندگی دین نیز در كانون توجه متفكران اجتماعی و سلامت قرار داشته است.

اسلام برخلاف متفكران غربی كه به دین بیشتر یك نگاه كاركردی دارند، معتقد است دین فقط كاركرد دنیوی نداشته و به توجیه سرخوردگی‌ها نمی‌پردازد، بلكه كلیتی است كه به ترسیم سعادت دنیوی و اخروی می‌پردازد و اخلاق در این كلیت بر رابطه انسان با خود و دیگران و جهان طبیعی و اجتماعی پیرامون او متمركز است.

با این اوصاف فرضیه امر به معروف و نهی از منكر در ساخت اخلاقیات دین اسلام جای می‌گیرد. نقش و تأثیر این واجب الهی در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در راستای قدرت بازدارندگی دین در برابر جرم است و اصولاً یكی از فروعات دین اسلام یعنی فریضه امربه معروف و نهی از منكر در سطح تذكر لسانی، در مقابل ارتكاب جرم است.

ارتباط و همبستگی اخلاق با دین و اصول و فروعات دین می‌تواند نقش پیشگیرانه و كنترلی از معضلات اجتماعی و بسیاری از كج‌روی‌ها و جرائم را ایفا كند، به‌نحوی كه كمترین هزینه را از لحاظ اجتماعی  و اقتصادی و امنیتی برای متولیان امنیتی در پی داشته باشد.

امر به معروف و نهی از منكر در واقع یك پوشش اجتماعی برای محافظت جمعیت است زیرا اگر امر به معروف و نهی از منكر نباشد عوامل مختلفی كه دشمن بقای وحدت اجتماعی هستند ریشه‌های اجتماع را می‌خورند و آن را از هم متلاشی می‌سازند، بنابراین حفظ وحدت اجتماعی بدون نظارت عمومی ممكن نیست.

با توجه به مفهوم و مصادیق امر به معروف و نهی از منكر در قرآن كریم به این مهم می‌رسیم كه نگرش الهی بر اساس هدایت انسان‌ها به سوی سعادت است و كلیه دستورات این كتاب مقدس برای راهنمایی بشر با هدف جلوگیری از سقوط به حیطه گمراهی و ضلالت است، به‌همین دلیل تبعیت از آن‌ها نقش تعیین‌كننده‌ای در سلامت محیط های اطراف انسان‌ها دارد.

امر به معروف و نهی از منكر از منظر قرآن كریم،‌ از طرفی در كاهش موقعیت‌هایی كه انسان را در معرض ارتكاب جرم قرار می‌دهد، اثرگذار است و به همین دلیل در قرآن آیات متعددی در نهی اعمالی از قبیل نگاه به نامحرم، حضور در مجالس گناه، ارضای شهوت به طریق حرام، سخن گفتن هوس‌انگیز و...آمده است.

از طرف دیگر با سالم‌سازی محیطی كه انسان در آن زندگی می‌كند او را از ورود به حیطه جرم باز می‌دارد و در واقع به‌عنوان عواملی اساسی در پیشگیری اولیه از جرم اثر خود را نشان می‌دهد.

فرج رستمی، فرمانده انتظامی شهرستان فسا استان فارس