شهید شب قدر كازرون را بیشتر بشناسیم

شهید حجت‌الاسلام والمسملین محمد خرسند در سال ۱۳۴۶ در کازرون متولد شد. پدرش از بازاریان مؤمن و معتمد کازرون بود و در سال‌های منتهی به انقلاب، به‌عنوان یکی از حامیان انقلاب اسلامی، کمک‌های وافری می کرد.

محمد نیز به همراه پدر علی‌رغم سن کم در راهپیمایی‌هایی که برگزار می‌شد، حضور می‌یافت. در سال ۶۲ و با ورود به دبیرستان، حزب جمهوری اسلامی را که پدرش نیز با آن همکاری داشت، برای ادامه فعالیت‌های سیاسی و عقیدتی خود انتخاب کرد و خیلی زود توانست به‌عنوان یکی از دانش‌آموزان شاخص این حزب در کازرون مطرح شود.

همزمان با عضویت در حزب جمهوری اسلامی، راه مبارزه و جهاد را نیز آغاز کرد و به‌عنوان یکی از رزمندگان لشکر همیشه پیروز فجر فارس، علی‌رغم سن کم به همراه دیگر دوستان هم‌حزبی خود همچون شهید جواد کارگریان، به جبهه اعزام شد.

محمد همزمان با حضور مداومش در جبهه‌های جنگ، نه تنها از مسائل درون شهر بی‌خبر نبود که در مدت حضورش در کازرون، به‌عنوان دانش‌آموزی فعال در عرصه‌های فرهنگی، قرآنی، سیاسی و اجتماعی فعالیت خود را ادامه می‌داد و در سال ۱۳۶۴ دیپلم خود را اخذ کرد.

در حزب جمهوری اسلامی پله‌های مقدماتی آشنایی با اصول و معرفت دینی و سیاسی انقلاب اسلامی را به‌ صورت نظری و عملی آموخت و از او مردی روشنگر و بصیر ساخت که در سال‌های بعد توانست با دیدگاهی متکی به آموزه‌های انقلابی اسلام، راه خود را طی کند.

با اخذ دیپلم، به دلیل علاقه‌ای که به علوم دینی داشت، ذی‌طلبگی را برگزید و وارد مدرسه علمیه صالحیه کازرون شد.(حوزه علمیه کازرون که در دوران پهلوی مهجور و متروک شده بود، پس از انقلاب از سوی مرحوم آیت‌الله شیخ اسدالله ایمانی، امام جمعه وقت کازرون و همکاری و همیاری‌های مردمی از جمله پدر شیخ محمد خرسند، با عنوان مدرسه صالحیه کازرون کار تربیت طلاب علوم دینی را از سر گرفت و در مدت کمی توانست به یکی از بهترین مدارس علوم دینی شیعی استان فارس جایگاه علمی خود را بدست آورد).

حضور در جبهه‌های دفاع مقدس

وی علاوه بر طی دروس طلبگی نه تنها از جبهه‌های جنگ غافل نشد و تا پایان دوران دفاع مقدس به‌صورت متناوب در جبهه‌ها حضور پیدا کرد، بلکه فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی خود را نیز در شهر به شکل فعال‌تری ادامه داد.

شهید خرسند مدتی به‌عنوان جمعی یگان دریایی تیپ المهدی(عج) فارس و مدتی نیز جمعی گردان فجر فارس در جبهه‌ها حضور داشت که سه بار جراحت‌های عمیقی بر او وارد شد و ۲۰ درصد جانبازی برایش لحاظ شد.

دفاع نظامی از کیان جمهوری اسلامی در دوارن دفاع مقدس او را از آموختن مبانی شیعی دور نکرد و توانست دروس سطح را در حوزه علمیه کازرون از محضر حضرات آیات ایمانی و بنیادی و حجج‌الاسلام والمسلمین حمیدی، کرمانی و هدایتی بگذراند.

با پایان یافتن جنگ تحمیلی، دروس سطح را نیز در کازرون به پایان برد و برای ادامه تحصیل راهی قم شد.در قم درس کفایه را نزد حضرات حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد فاضل لنکرانی و مرحوم فاضل هرندی خواند و در مقطع دروس خارج از محضر حضرت آیات عظام ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی و نوری همدانی و حضرت آیت‌الله حاج شیخ محسن فقیهی کسب فیض کرد.

فعالیت‌های قرآنی شهید

قم برای او تنها خواندن دروس حوزوی نبود. بلکه راهی جدید را برای او گشود. او در قم دروس قرآنی را آموخت و هم از نظر تلاوت و آشنایی با مبانی قرائت و هم از نظر آشنایی با تفسیر و ترجمه تحصیل کرد و از او چهره‌ای قرآنی ساخت.

در در اواخرسال ۷۲ و اوایل ۷۳، دارالقرآن کازرون را با همکاری و همیاری خیرین راه‌اندازی کرد. دارالقرآنی که در آن به تربیت و پرورش دانش‌آموزان و جوانان دختر و پسر می‌پرداخت و توانست با جذب و پرورش نوجوانان و جوانان کازرون، چهره‌های قرآنی بسیاری را به جامعه قرآنی معرفی کند. چهره‌هایی که برخی از آنان به عنوان قاریان مطرح کشوری درخشیدند. اما تربیت و پرورش نسل قرآنی تنها فعالیت قرآنی شهید خرسند در کازرون نبود. بلکه با دعوت از قاریان و مفسران بزرگ کشوری و جهانی به کازرون، خیلی زود کازرون را به عنوان مأمن و محفلی قرآنی معرفی کرد.

در این دوران علاوه بر قرآن، رئیس ستاد اقامه نماز کازرون هم بود و 2 کار بزرگ دینی یعنی ترویج معارف قرآن و نماز را در کنار هم انجام می‌داد. سرکشی به مدارس و ارتباط با دانش‌آموزان و تبلیغ و ترویج نماز و قرآن همان‌هایی است که پایه شهادت را در زندگیش ساختند. شهید خرسند در این سال‌ها فعالیت‌های سیاسی خود را ادامه داد و به‌عنوان دبیر هیئت‌های مؤتلفه اسلامی کازرون نقش فعالی را در شهر داشت.

در هجرت وی به قم، تیزبینی و بصیرت شیخ محمد جوان، خیلی زود در هیئت‌های مؤتلفه اسلامی خود را نشان داد و به‌عنوان دبیر هیئت‌های مؤتلفه اسلامی دفتر قم و سپس به‌عنوان یکی از اعضای شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی کشور انتخاب شد. اما جایگاه سیاسی او هم باعث نشد تا از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی خود کنار بکشد و از راه دور و گاه نزدیک یکی از حامیان اصلی جامعه قرآنی کازرون به‌شمار می‌رفت.

انتخاب به‌عنوان امام جمعه كازرون

در سال ۱۳۸۶، پس از استعفای آیت‌الله آقا بزرگ بنیادی، امام جمعه و نماینده ولی‌فقیه در شهرستان کازرون به دلیل بیماری، نام این خطیب و روحانی کازرونی به‌عنوان جانشین آیت‌الله بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد و نهایت امر آن بود که از بین گزینه‌های مطرح آن روز، شیخ محمد خرسند به‌عنوان امام جمعه کازرون انتخاب شد.

او اکنون در جایگاه کسانی می‌نشست که از نظر علمی و سنی شاگرد و فرزند آن‌ها به حساب می‌آمد. مردم کازرون به خوبی به یاد داشتند که مرحوم آیت‌الله سیداحمد پیشوا، نماینده حضرت امام در دهه ۴۰ چگونه برای شهرستان پدری معنوی و مهربان بود، مردم به یاد می‌آوردند که مرحوم شهید حجت‌الاسلام شیخ عبدالرحیم دانشجو، به‌عنوان نماینده امام در دهه ۵۰ چگونه مردم‌داری می‌کرد و با مهربانی و البته آگاهی‌بخشی خط امام را برای مردم تبیین و تشریح می‌کرد.

مردم به یاد داشتند که مرحوم آیت‌الله شیخ اسدالله ایمانی به‌عنوان امام جمعه و نماینده ولی فقیه در دهه ۶۰ و ۷۰ چه جایگاهی در استان و کشور برای کازرون ساخته بود و مردم آیت‌الله آقا بزرگ بنیادی را هم پیش از این دیده بودند که به دلیل حمایت‌های بی‌دریغ و فریادهای عدالت‌خواهانه‌اش دچار بیماری شد و استعفا داد؛ حال شیخ جوان شهر، بر جایگاهی تکیه زده بود که میراث آن بزرگان بود.

شهید خرسند ورودش را با این روش آغاز کرد که پای جوانان را از هر نوع دیدگاه و جریانی به دفتر امام جمعه باز کرد. این امر نوید روشی متعادل برای جذب حداکثری و دفع حداقلی می‌داد. روشی که باعث شد جایگاه امام جمعه کازرون به جایگاه عمومی مطالبات مردمی بدل شود.

هر چند در آن سال حزبی بودنش یکی از اتهامات وارده بر او شد، اما تدبیر و روش اعتدالی با همه جریان‌های سیاسی و فکری از یک سو و گشاده‌رویی و دست‌گیری و کنار مردم بودن او خط بطلانی بر همه آن اتهامات بود. رفاقت او با شخصیت‌های سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرای شهرستان، برگزاری نشست‌های مشترک بین جریان‌های سیاسی و فکری و فرهنگی، سعه صدر و نقدپذیریش کم کم او را به‌عنوان محور و خیمه‌گاهی برای شهرستان بدل کرد.

ریاست شورای فرهنگ عمومی شهرستان که برعهده او بود باعث شد تا فعالیت‌های فرهنگی و دینی در کازرون قوت بیشتری بگیرد. کنگره‌ها و یادمان‌های شخصیت‌های بزرگ کازرون همچون سلمان فارسی، ناصر دیوان کازرونی، بهجت‌العلماء، شیخ علی دوانی و … از یادگارهای اوست. همچنین احیای آرامگاه بزرگانی چون ناصر دیوان کازرونی و بهجت‌العلماء از دیگر مصوبات آن نشست‌های شورای فرهنگ عمومی در دوره او است.

تلاش برای سفر مقام معظم رهبری به كازرون

تنها یک سال از امامت جمعه وی در کازرون می‌گذشت که سفر مقام معظم رهبری به فارس مسجل شد و این در حالی بود که در برنامه رهبری، سفر به کازرون دیده نشده بود. شهید خرسند با بسیج تمام ادارات و ارگان‌ها، تلاش‌های خود را برای سفر رهبری به کازرون آغاز کرد و در نتیجه برای اولین‌بار پس از 8 دهه، بالاترین مقام نظام جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت‌ماه 87 به کازرون آمد. سفری که با شوق و ذوق بسیار مردم شهرستان کازرون و حومه مواجه شد و از دو روز پیش از سفر، مردم با پای پیاده برای حضور در سخنرانی مقام معظم رهبری از اطراف و اکناف کازرون، راهی کازرون شدند. 

دو سال پس از سکانداری امامت جمعه کازرون، فتنه ۸۸ رخ داد. نکته جالب آن بود که این شیخ جوان علی‌رغم آگاه‌سازی و موضع‌گیری علیه جریان فتنه در خطبه‌های نماز جمعه آن زمان، اما با جریان اصلاح‌طلب کازرون به نرمی برخورد می‌کرد و روش اعتدالی او باعث شده بود تا اصلاح‌طلبان نیز او را نه به‌عنوان یک دشمن و رقیب که به‌عنوان یک دوست صمیمی و دلسوز بشناسند. او نشان داد که می‌توان در کلیت موضع محکم و قاطعی داشت و در جزئیات نرم و آرام بود و این عینیت اعتدال و عدالت بود.

یک سال پس از فتنه، فرماندار بومی شهرستان به‌شکلی غیرمعمول کنار گذاشته شد. همین امر سبب بروز برخی اعتراضات در کازرون شد. در حالی که مسئولان ارشد شهرستان غیربومی بودند، مردم ملجأ و پناهگاهی جز دفتر امام جمعه ندیدند. خرسند نیز با سعه صدر، بزرگواری و متانتی که از خود نشان داد، تلاش خود را برای پایانی خوش برای شهرستان انجام داد و مردم را به خویشتن‌داری، آرامش، وحدت و همکاری با سرپرست فرمانداری فراخواند و قول مساعد داد تا خواسته‌های مردم را تا پایان پیگیری کند. مردم که پیگیری‌های امام جمعه خود را می‌دیدند نه تنها خویشتن‌داری بسیار از خود نشان دادند که با سرپرست فرمانداری هم همکاری کردند. چند ماه بعد با تقدیر مردمی در نمازجمعه از فرماندار بومی برکنار شده، نوید آمدن فرماندار توسط او داده شد و مردم پاسخ اطمینان و اعتماد به امام جمعه خود را دیدند و بر محبوبیت و مقبولیت خرسند افزود شد.

گره‌گشایی از مشكلات مردم

رویه اعتدالی و گره‌گشایی از مشکلات مردم، دفتر او را به مرکزی برای مطالبات مردم تبدیل کرد. تا آن‌جا که توقعات مردم از دفتر امام جمعه برای حل مسایل و مشکلات بسیار بالا رفت.

از روزهای پایانی سال ۱۳۹۶ خبری در شهر پیچید که به دلیل عدم پاسخ مناسب توسط مسئولان وقت، کازرون بار دیگر بسترساز حوادثی می‌شد که حکایت از ایامی تلخ را با خود به همراه داشت. از همان روزها امام جمعه، بار دیگر به‌عنوان پایگاهی برای خواسته‌های مردمی شد. پیگیری‌های دفتر امام جمعه و مشاوران و معتمدین او، تنها به وعده‌های مسئولان استانی ختم می‌شد. وعده‌هایی که تنها یک هفته دوام داشت و دوباره سیل شایعات روح و روان مردم کازرون را آشفته می‌کرد.

تجزیه کازرون مسئله‌ای بود که از اواسط فروردین ۱۳۹۷ دوباره کازرون را شعله‌ور کرد. اعتراضات مردم شهر کازرون، خرسند را به میدان آورد تا از حوادث تلخ پیشگیری کند. مردم به سخنان امام جمعه خود گوش کردند و شهر آرام شد. امام جمعه محبوب اما این بار مورد غضب ضد انقلاب و منافقین داخلی و خارجی واقع شد. با این وجود تلاش‌های خود را برای پایان دادن به مناقشات پیش آمده رها نکرد و چون پدری مهربان و دلسوز، همه طرف‌ها را به آرامش و منطق دعوت كرد اما این پایان ماجرا نبود. این بار وعده‌های مسئولان و حرف‌های ضد و نقیض آن‌ها در رسانه‌ها از یک سو و حملات و شبهات و شایعات ضدانقلاب و منافقین از سوی دیگر باعث شد تا کازرون علی‌رغم احترام به امام جمعه محبوب خود، که حالا مظلوم واقع شده بود، راهپیمایی‌های اعتراضی خود را به‌صورتی مسالمت‌آمیز (به گونه‌ای که به‌قول فرماندهی انتظامی وقت در این راهپیمایی‌ها حتی یک شاخه گل هم له نشد) با تصویری از شهدای انقلاب شهرستان، شهدای دوران دفاع مقدس و امام و رهبری ضمن تأکید بر ولایی بودن مردم شهرستان، خواسته‌های خود را فریاد بزنند.

شهید خرسند ضمن تشکر از شیوه راهپیمایی‌های مردم از آنان خواست تا حصول نتیجه از برگزاری راهپیمایی خوددداری کنند تا آرامش به شهر برگردد و مذاکرات بزرگان کازرون با مسئولان استانی در آرامش به نتیجه مطلوب برسد.

این آرامش به مذاق منافقین و معاندین خوش نیامد و از همان‌جا تلاش برای تخریب چهره خرسند و ترور شخصیت وی را آغاز کردند. منافقین به شکل سازماندهی شده و با فرمان مستقیم مریم رجوی از سراسر کشور برای به آشوب کشاندن اعتراضات مسالمت‌آمیز مردم کازرون، وارد کازرون شدند و با استفاده از موقعیتی که امام جمعه برای پیگیری امور کازرون از چند روز پیش به خارج از شهر سفر کرده بود، در روز چهارشنبه، شب اول رمضان سال ۱۳۹۷ با تحریک مردمی تلاش برای به آشوب کشاندن شهر را کلید زدند.

در همان ساعات اولیه با ایجاد شایعه فرار امام جمعه، ترور شخصیتی خرسند را به‌صورت گسترده در رسانه‌های خود دنبال کردند تا میانجی‌گری شهید خرسند در کازرون از بین برود. این درگیری‌ها متأسفانه به اتفاقات ناگواری منجر شد. در روز جمعه شهید خرسند از همه مردم خواست تا در نماز جمعه شرکت کنند. علی‌رغم اینکه منافقین به دنبال آن بودند تا از برگزاری  نماز جمعه و ورود امام جمعه شهر به مصلی جلوگیری کنند و علی‌رغم همه تهدیداتی که برای جان و آبروی خرسند تدارک دیده بودند، خرسند با شجاعت تمام خود را به پشت تریبون نمازجمعه رساند.

منافقین که نقشه خود را بر باد رفته می‌دیدند تلاش خود را برای جلوگیری از ایراد خطبه‌های نمازجمعه به کار بستند و با شعارهایی بر خلاف خواسته مردم، از خرسند خواستند تا از سمت خود کناره گیرد. همین امر باعث شد تا مردم با طرد منافقین از مصلی و حمایت قاطع از امام جمعه شهر خود، پیوند خود را با امام جمعه محکم‌تر کنند. در این میان البته حمایت‌های خانواده‌های مقتولین درگیری‌های روز اول و دوم رمضان در این نماز جمعه و وکالت تام‌الاختیار به خرسند، را نمی‌توان نادیده گرفت. خدنگ منافقین به نشان نرفت و شیخ محمد خرسند بیش از پیش محبوب قلب‌های مردم کازرون شد.

شهید شیخ محمد خرسند در آن نماز جمعه بار دیگر مردم را به حفظ آرامش و وحدت و دوری از تفرقه و نفاق و درگیری دعوت کرد. منافقین که تلاش خود را برای پیشگیری از خطبه‌های نمازجمعه بی‌اثر دیدند عصر جمعه نیز تلاش داشتند تا آشوبی دیگر را در کازرون به راه اندازند که با پاسخ منفی مردم روبه‌رو شده و با کشف خودروهای اسلحه آنان در ورودی شهر، تلاش آنان ناکام ماند.

اما کینه منافقین از خرسند تمامی نداشت و در طول یک سال گذشته از هر بی‌حرمتی و شایعه و تهمتی به آن شیخ شهید فروگذار نکردند تا شاید بتوانند خرسند را از قلب کازرون خارج کنند. اما زهی خیال باطل…

چگونگی شهادت

حمید درخشنده (قاتل شهید خرسند) که پیش از این آتلیه عکس و فیلم داشت و با ساخت مستندهای گوناگون نام خود را به‌عنوان هنرمند مطرح کرده بود، به دلیل عدم سواد کافی در امور عقیدتی و دینی و ضمن آشنایی با فرقه انحرافی مهدوی احمد الحسن، در طول یک سال گذشته به شهادت بسیاری از مردم به تبلیغ چهره به چهره در این راستا پرداخته بود.

تبلیغات درخشنده از ابتدای ماه رمضان صورت علنی به خود گرفت و با شمایل متفاوت به تبلیغ دعوت فرقه احمد الحسن می‌پرداخت. همچنین شاهدان عینی از رجزخوانی و تهدید طلاب علوم دینی در جلوی درب مدرسه علمیه صالحیه کازرون آن هم با شمیشیر و قمه حکایت دارد. از طرف دیگر آن چنان آشنایی کاملی به مبانی عقیدتی احمدالحسن داشته که با برخی روحانیون کازرون به مباحثه می‌نشست.

طبق اعترافات خود درخشنده امام جمعه نه گناهکار بود و نه مستکبر و تنها به دلیل اینکه امام جمعه شهرستان بود، هدف تیغ جهل او قرار گرفته است.

حمید درخشنده بارها به دفتر امام جمعه مراجعه کرده و با شهید خرسند به سخن می‌نشست. درخشنده قرار بوده شب 19 رمضان بر طبق عقیده جاهلی خوارج، امام جمعه کازرون را به شهادت برساند که موفق به این امر نمی‌شد.

شهید خرسند روز هفتم خردادماه جاری مصادف با ۲۲ رمضان برای پیگیری امور کازرون و سرکشی به مناطق روستایی و محروم، خارج از کازرون به سر می‌برد و برای افطار به کازرون بر می‌گردد. شب نیز طبق روال معمول، از ابتدای شب به مساجد و هیئت مختلف رفته و در سحرگاه، برای دعای قرآن شب قدر می‌رود. با پایان یافتن مراسم شب قدر به همراه همسرش قصد عزیمت به منزل را داشت که عکاس دفتر امام جمعه، وی و همسرش را به منزل می‌رساند. زمانی که از خودرو پیاده می‌شوند، درخشنده که به انتظارش ایستاده بود، او را صدا می‌زند و شیخ محمد خرسند همچون همیشه با چهره‌ای گشاده و خرسند به سمت درخشنده رفته که خنجر درخشنده بر قلب خرسند می‌نشیند.

شهید حجت‌الاسلام والمسلمین محمد خرسند به دلیل خونریزی شدید پس از ذکر شهادتین، به اغماء رفته و پس از انتقال به بیمارستان، خبر شهادت وی رسماً اعلام می‌شود. مردم داغدار کازرون به محض آگاهی از ضربت خوردن شیخ محمد خرسند و انتقال او به بیمارستان، در بیمارستان اجتماع می‌کنند اما …

با اعلام شهادت شیخ محمد خرسند، بازار کازرون به‌صورت خودجوش روز چهارشنبه تعطیل شد و سپس روز پنجشنبه، جمعه و شنبه به احترام این شهید عزیز در کازرون عزای عمومی اعلام گشت. در روز پنج‌شنبه، ۹ خردادماه جاری نیز آیین وداع باشکوهی با حضور مردم کازرون و همراه با قرائت دعای کمیل در مصلی نماز جمعه برگزار شد.

تشییع این شهید بزرگوار با تخمین ده‌ها هزار نفری مردم شهرستان کازرون و با حضور برخی از شخصیت‌های کشوری، لشکری، روحانی و استانی برگزار شد که در تاریخ کازرون بی‌سابقه بود. همچنین مقام معظم رهبری، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضاییه و برخی از مراجع تقلید در پیام‌های تسلیت خود به شهادت ولی گواهی دادند.

محمدمهدی اسدزاده