حیرانی رسالت حوزه در سازه‌های لاکچری؛ انحراف معنا در تربیت «صاحب جواهر»
گروه اندیشه ــ نادیده گرفتن تأکیدهای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری از سوی برخی مدعیان انقلابی‌گری در خصوص پرهیز از تجمل‌گرایی حوزویان، زمینه‌ای فراهم کرده برای توسعه حوزه‌های مجلل که نسبتی با فضای علمی و آکادمیک ندارند.
به گزارش ایکنا؛ بی‌گمان یکی از ویژگی‌های حوزه‌های علمیه طی هزار سال گذشته، مسئله ساده‌زیستی و پرهیز از تجمل و اشرافیت بوده است. همین ویژگی موجب می‌شد سرمایه اجتماعی حوزویان در میان توده مردم افزایش پیدا کند و زمینه مرجعیت فکری حوزه‌ها در جامعه فراهم شود.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، زمینه حمایت مالی دولت از حوزه‌های علمیه، که تا آن زمان کم‌سابقه و شاید بی‌سابقه بود، فراهم شد و به مرور زمان، حمایت‌های حکومت از مراکز حوزوی قوت گرفت. همین امر سبب شد برخی چهره‌های علمی و سیاسی که در جذب حمایت‌های دولت توانمند بودند به ساخت مدارس علمیه تحت مدیریت خود اقدام کنند و روزبه‌روز بر تعداد حوزه‌های علمیه افزوده شد. البته این پدیده اثرات مثبتی در پی داشت و تا حدی ضروری می‌نمود؛ چراکه مواجهه حوزه با مسائل جدید و همچنین گسترش روزافزون علوم انسانی اقتضا می‌کرد که حوزه‌ها در جهت روشمند کردن و تعمیق دروس حوزه گام بردارند و این امر نیازمند امکانات و تجهیزات مکفی بود.
مشکل از زمانی شروع شد که برخی چهره‌های حوزوی به تأسیس حوزه‌های لوکس و مجلل اقدام کردند. حوزه‌هایی که تناسبی با فضای علمی و آکادمیک نداشت و سوای مسئله اسراف و تبذیر، زمینه گرایش طلاب به روحیه تجمل‌گرایی را فراهم می‌آورد. حوزه علمیه آیت‌الله خوانساری یکی از این مدارس مجلل بود که انتشار تصاویر مراسم افتتاح آن در رسانه‌ها بازتاب گسترده یافت و واکنش‌های منفی در پی داشت.
مخالفت مقام معظم رهبری با تجمل‌گرایی در حوزه
در اردیبهشت‌ماه سال 95 یکی از مدیران کنونی حوزه‌های علمیه در دیدار سالانه حوزویان با مقام معظم رهبری پیشنهاد کرد با دستور رهبری، زمینی در تپه‌های عباس آباد تهران برای ساخت حوزه علمیه اختصاص داده شود. آیت‌الله خامنه‌ای ضمن انتقاد از این پیشنهاد، تأکید کردند اولویت کنونی حوزه مسئله معیشت طلاب است.
در بهمن‌ماه همان سال به معظم‌له گزارش داده میشود که برخی از شرکت‌کنندگان در جلسه درس خارج با ماشین‌های گران‌قیمت سر جلسه حاضر می‌شوند. رهبر انقلاب صراحتاً از این امر انتقاد می‌کنند و استفاده از اتومبیل گران‌قیمت از سوی حوزویان را حرام برشمردند: «حرمت اسراف برای همه است؛ هر کسی در هر حدّی چه غنی، چه متوسط یا فقیر ممکن است اسراف کند و اسراف، عمل حرام است. این ماشین‌های گران‌قیمت حرام است.» ایشان تصریح می‌کنند: «توجه کنید! عمل، ورع، اجتهاد، زهد، بی‌رغبتی، نرفتن به دنبال زخارف مادی و زیبایی‌های ظاهری زندگی، وظیفه اصلی ماست.»
این روحیه برآمده از آموزه‌های امام خمینی(ره) است که ظاهراً امروزه از سوی برخی مدعیان انقلابی‌گری به فراموشی سپرده شده است. یکی از دغدغه‌های جدی امام خمینی(ره) گسترش روحیه اشرافی‌گری در حوزه علمیه بود. ایشان سوای تأکید بر فواید کوخ‌نشینی، تصریح داشتند: «طبع کاخ‌نشینی منافات دارد با تربیت صحیح، منافات دارد با اختراع و تصنیف و تألیف و زحمت ... وقتی که در متأخرین از علما ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم که «صاحب جواهر» یک همچو کتابی نوشته است که اگر صد نفر انسان بخواهند بنویسند شاید از عهده برنیایند و این کاخ‌نشین نبوده. ... از یک آدمی که علاقه به شکم و شهوات و مال و منال و جاه و امثال اینها دارد این کارها نمی‌آید؛ طبع قضیه این است که نتواند.»
ایشان تأکید می‌کردند: «ما باید کوشش کنیم که اخلاق کاخ‌نشینی را از این ملت بزداییم. اگر بخواهید ملت شما جاوید بماند و اسلام را به آن طوری که خدای تبارک و تعالی می‌خواهد، در جامعه ما تحقق پیدا کند، مردم را از آن خوی کاخ‌نشینی به پایین بکشید، خود کاخ‌نشینی این خوی را می‌آورد، ممکن است که در بین آنها هم کسی پیدا بشود لکن نادر است.»
هشدار امام(ره): با این بساط‌ها نمی‌شود صاحب جواهر تحویل جامعه داد
امام خمینی(ره) وقتی مشاهده می‌کنند روحیه اشرافی‌گری و تجمل در حوزه‌ها رو به افزایش است، با صراحت تمام، حوزویان را مخاطب خود قرار می‌دهند و می‌گویند: «مسئله دیگر، مسئله تشریفات حوزه‌های روحانیت است که دارد زیاد میشود. وقتی تشریفات زیاد شد، محتوا کنار می‌رود. وقتی ساختمان‌ها و ماشین‌ها و دم و دستگاه‌ها زیاد شود، موجب میشود بنیه فقهی اسلام صدمه ببیند، یعنی با این بساط‌ها نمی‌شود شیخ مرتضی و صاحب جواهر تحویل جامعه داد. این موجب نگرانی است و واقعاً نمی‌دانم با این وضع چه کنم. این تشریفات اسباب آن میشود که روحانیت شکست بخورد. زندگی صاحب جواهر را با زندگی روحانیون امروز که بسنجیم، خوب می‌فهمیم که چه ضربه‌ای به دست خودمان به خودمان می‌زنیم.»
جغرافیای مجلل حوزه علمیه!
علی‌رغم توصیه مکرر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بر پرهیز روحانیون از تجمل، متأسفانه برخی شخصیت‌های سیاسی و دینی در سال‌های اخیر با بی‌اعتنایی به این رهنمودها اقدام به احداث حوزه‌های مجلل در بهترین نقاط جغرافیایی کرده‌اند. آخرین نمونه این اقدام، احداث مدرسه بحث‌برانگیزی در شهر قم است که این روزها تصاویر ساختمان گران‌قیمت و مجلل آن با کلیدواژه «حوزه لاکچری» در رسانه‌ها و فضای مجازی دست به دست میشود. البته در نامه یکی از مسئولانی که این حوزه به وی منتسب بود، تصریح شد که نقشی در احداث این مدرسه نداشته است.
آسیبی که احداث چنین مدارسی در پی دارد در دو جمله خلاصه میشود؛ بدبینی به حوزه و گسست هرچه بیشتر جامعه از حوزویان؛ گرایش حوزویان به تجمل‌گرایی و عافیت‌طلبی و کاهش روحیه جدّ و جهد علمی. با این توصیف ضروری است مراجع عظام و مدیران حوزه‌های علمیه که به جزئیات مسائل کشور دغدغه‌مند هستند و نظرات عالمانه خود را بیان می‌فرمایند، به ساخت‌وساز چنین مدارسی واکنش نشان دهند و ضوابطی را در این زمینه تصویب کنند.
انتهای پیام
این حوزه نه تنها لاکچری است بلکه نماد بارز قانون گریزی است. فقط کافی است که مغازه های اطراف آن نگاه کنید که همه از حریم خیابان عقب نشینی داشتند ولی این حوزه تا دم خیابان کشیده شده است. یادآوری میکنم که آیت الله بهجت به خاطر تمکین به قانون حاضر شد مسجد خود را تخریب کند تا طرح توسعه حرم با مشکل برنخورد. چگونه جناب آیت الله لاریجانی از کیفیت این حوزه بی خبر بوده است؟؟؟ واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند/ چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند جالبه آقای محترم مسئول هم خبر نداشته از خرج پولش برای ساخت لاچکری حوزه!! وارد حوزه شدیم به عشق کسب علم و عشق به علوم دینی .. این مادی گرایی ها و تجملات و ریخت و پاش ها برای یک تعداد محدود روحانی هست که دیگر طلبه نیستند. طلبه تعریف و معنی خودش را دارد. این سبک زیست با طلبگی تفاوت زمین تا آسمان دارد...خدا عاقبت همه مون رو بخیر ختم کنه. الهی آمین 
