معرفی دبیر علمی جشنواره سراسری شعر غدیر/ غدیر؛ مهم‌ترین رویداد تاریخ اسلام

به گزارش ایکنا از فارس، به نقل از روابط عمومی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد فارس، محمدرضا خالصی، پژوهشگر، نویسنده و معاون فرهنگی جهاددانشگاهی فارس از سوی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دبیر جشنواره سراسری غدیر، معرفی شد.
دبیر علمی جشنواره سراسری غدیر امروز، ۱۰ شهریورماه در گفت‌وگویی به تشریح اهمیت غدیر به عنوان یک رویداد تاریخی و اثرگذار در ابعاد مختلف پرداخت.
خالصی همچنین به تشریح روند و چگونگی برگزاری جشنواره سراسری غدیر که با همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و جهاددانشگاهی فارس برگزار می‌شود، پرداخت.
دبیر علمی جشنواره سراسری غدیر در پاسخ به این پرسش که اهمیت تاریخی رویداد غدیرخم چیست؟ گفت: غدیر خُم بر اساس مستندات تاریخی، بی شک یکی از مهم‌ترین و مسلّم‌ترین حوادث تاریخ صدرِ اسلام و دوران رسالت نبی مکرم اسلام(ص) است. طی سالیانِ متمادی، اندیشمندان جهانِ اسلام به ذکر، بررسی، واکاوی زوایا و ابعاد متعدد این واقعه عظیم پرداختند.
وی بیان کرد: بحث و تحقیق و تألیف و تصنیف درباره غدیر خُم و اهمیت جایگاه آن، از قرن دوم یعنی از زمان تألیف در جهان اسلام تا امروز از سوی نویسندگان و شاعرانِ امامی، اسماعیلی، زیدی، اهل سنت و مسیحی با تألیفات‌گران سنگی به زبانِ عربی، فارسی، اردو، ترکی و انگلیسی صورت گرفته است.
خالصی اظهار کرد: طبقِ گزارشِ کتاب الغدیر فی تراث‌الاسلامی تألیفِ علامه سیدعبدالعزیز طباطبائی، بالغ بر 162 عنوان کتاب در این زمینه نگاشته شده است که هر کدام از آن‌ها از یک جلد تا سی جلد است.
وی ادامه داد: هرچند متأسفانه از این تعداد 35 عنوان از میان رفته و 24 عنوان به‌صورت نسخ خطی باقی مانده و بر روی آن‌ها غبارِ غفلت نشسته است؛ اما از آن طرف 104 عنوان نیز خوشبختانه چاپ شده است.
خالصی اضافه کرد: برخی از این آثار جامع و بی‌بدیل که به قلم علمای شیعه نگاشته شده‌اند که عبارتند از: الغدیر فی‌الکتاب و السنه و الادب تألیفِ علامه امینی در بیست جلد؛ عبقات الانوار فی مناقب الائمه‌الاطهار تألیفِ علامه سید میرحامد حسین موسوی در سی مجلد که نسبت به کتابِ الغدیرِ امینی دارای تفصیل بیشتری در زمینه بحث‌های رجالی و تاریخی مربوط به سندِ حدیثِ غدیر است؛ کتاب نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیفِ سید علی حسینی میلانی در شانزده جلد است.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه در پاسخ به سئوال که اسناد تاریخی در خصوص غدیر خم کدام است؟ گفت: درباره غدیر، علاوه بر علمای شیعه، اندیشمندان اهل سنت نیز کتاب‌ها و رسالات مستقلی تألیف کرده‌اند از جمله: حدیث الولایه از احمدبن محمد همدانی معروف به ابن عقده کوفی در قرن چهارم که در آن 105 سند حدیث غدیر را جمع‌آوری کرده است.
وی گفت: کتاب الولایه فی طریق حدیث الغدیر تألیف ابن جریر طبری که از 75 سند روایت غدیر نام برده است. یا کتاب من روی حدیث غدیر خم از حافظ ابوبکر حبابی؛ یا رساله فی اسناد حدیث الغدیر تألیف دارقُطنی؛ کتاب حدیث الغدیر از شیبانی؛ الدرایه فی حدیث الولایه در 17 جلد از مسعودبن ناصر سجستانی؛ رساله طُرُق حدیث من کنت مولاه فهذا علی مولاه از محمد ذهبی.
خالصی یادآور شد: علامه امینی به 24 مورخ، 27 محدث، 14 مفسر، 7 متکلم و تعدادی از علمای لغت عربی که در آثارِ خود واقعه غدیر خُم را ثبت کرده است و آن را به حق، دلیلِ اهمیتِ این واقعه از تاریخ، حدیث، تفسیر، کلام و لغت عرب دانسته است.
این استاد دانشگاه گفت: وی در جلد نخست کتاب ارزشمندِ خود به اسامی 110 نفر از صحابه، 84 نفر از تابعین و 360 تن از دانشمندان و بزرگانِ اهل سنت از آغازِ قرنِ دوم هجری تا پایان قرن چهاردهم نقل کرده است.
وی افزود: یا وقتی به یادداشت‌های علامه در مستدرکات الغدیر رجوع می‌کنید تعداد این علما و بزرگان اهلِ سنت به حدود 700 نفر می‌رسد.
خالصی اضافه کرد: این تعداد راویانِ غدیر آ ن هم در میان عالمانِ اهلِ سنت واقعا شگفت‌آور است از سوئی و از سوی دیگر حاکی از وقوعِ حتمی این حادثه تاریخی است.
این شاعر و نویسنده اظهار کرد: در واقع باید گفت این واقعه در نظر علمای عامه نیز ثابت و محقق و از متواترات و مسلمات است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که سهم شاعران در اثبات و حفظ و نگهداری این واقعه مهم چیست؟ گفت: سهم شاعران نیز در اثبات و حفظ و نگهداری این واقعه مهم بسیار زیاد بوده است آن هم در دوران تاریک و ظلمانی و سیاه اموی و عباسی که بسیاری از این شاعران کشته، شکنجه، تبعید و زجر کشیدند به خاطر این سروده‌ها:
علی علا فوق السماوات قدره
و من فضله نال المعالی الا ماینا
یا از صاحب بن عباد وزیر مشهور است:
و قالوا: علی علا ؛ قلت: لا
فان العلا لعلی علا
خالصی بیان کرد: داستان حُجربن عَدی و کشتن و پسرش در این مورد را در از این مقوله دانست برای آشنائی به این مطلب به مجالس السنیه جلد سوم مراجعه کنید.
وی اظهار کرد: شاعرانِ عرب در این زمینه گام مهمی برداشتند. مانند فرزدق در آن قصیده مشهور و هذا الذی تعرف البطحاء وطأته؛ این قصیده میمیمه مشهور که در جواب هشام بن عبدالملک خلیفه گفته است می‌گوید:
من معشر حبهم دین و بغضهم
کفر و قربهم منجا و معتصم
ان عد اهل التقی کانوا ائمتهم
او قیل من خیر خلق‌الله قیل هم
یا کمیت که شعارش این بود:
فمالی الا آل احمد شیعه
و مالی الا مشعب الحق مشعب
و در آخر نیز در همین راه در سال 126 هجری شهید شد. او در مورد غدیر خم قصیده مفصلی دارد و می‌گوید:
و اصفاه الغبی علی اختیار
بما اعیی الرفوض له المذیعا
و یوم الدوح دوح غدیر خم
أبان له الولایه لو اطیعا
یا عبدی کوفی و یا سید حمیری شاعر بزرگ شیعه که در قصیده مشهور
لام عمرو با للوی مربع
به حماسه غدیر به صورت مفصل پرداخته است.
رافعهااکرم بکف الذی
یرفع و الکف الذی یرفع
یقول و الأملاک من حوله
والله فیهم شاهد یسمع
من کنت مولاه فهذا له
مولی فلم یرضوا و لم یقنعوا
فاتهموه و حنت منهم
علی خلاف الصادق الاضلع
و یا دعبل خزاعی در قصیده مشهور
تجاوبن بالارنان و الزفرات
می‌گوید:
مناقب لم تدرک بکید و لم تنل
بشیء سوی حد القنا الذّربات
یا ناشی صغیر؛ یا ابو فراس حمدانی شاعر حماسی سرای شیعی؛ یا شریف رضی بزرگ.
خالصی گفت: ابن ابی الحدید شارح مشهور نهج ‌لبلاغه که سخنانش شور انگیز است در مورد حضرت مولا
لولا حدوثک قلت انک جاعلی ال
أرواح فی الاشباح و المستنزع
لولا مماتک قلت انک باسط ال
الارزاق تقدر فی العطاء و توسع
ما العالم العلوی الا تربه
فیها لجثتک الشریفه مضجع
ابن عرنوس و بسیاری و بسیاری دیگر در شعرِ فارسی نیز همین‌گونه است. از کسایی مروزی؛ دقیقی طوسی که اولین بار نام غدیر را در شعر فارسی می‌آورد.
این استاد دانشگاه گفت: حکیم ابوالقاسم فردوسی، منوچهری که استاد مرحوم دکتر شهیدی معتقد است منوچهری ظاهرا نخستین کسی که نام غدیر خم را در ادب فارسی آورده است اما ما می‌دانیم پیش از او دقیقی طوسی از امیر روز غدیر نام برده است.
ناصر خسرو
بیاویزد آن کس به غدر خدای
که بگریزد از عهد روز غدیر
ابو المفاخر رازی
کوه زخارا خمیر همچو امیر غدیر ...
تا سوزنی سمرقندی؛ سنائی
نایب مصطفی به روز غدیر
کرده در شرع مر، ورا، به امیر
وی بیان کرد: بدرالدین قوامی رازی، عطار، ابن یمین، لطف‌الله نیشابوری، مولانا کاشی، ابن حسام خوسفی، سید علی قاینی، بابا فغانی شیرازی، نظام‌الدین استر آبادی، صائب تبریزی، فیاض لاهیجی، نظیری نیشابوری، حزین لاهیجی، عاشق اصفهانی، وصال شیرازی، سروش اصفهانی، جیحون یزدی، وامق طوسی، ادیب الممالک فراهانی تا ملک الشعرا بهار و شهریار .... در مورد غدیر شعر گفته‌اند.
خالصی گفت: حتی مستشرقی چون رابرت گلیو در دائره‌المعارف اسلام چاپ لیدن مفصل به حماسه ی غدیر پرداخته است رجوع کنید به Alib . Abitalib . Encyclopedia of Islam حتی شاعرانِ مسیحی نیز در مورد واقعه غدیر سروده‌های قابل توجه دارند، مانند: بولس سلامه، عبدالمسیح انطاکی، جوزیف هاشم، جورج شکور، سعید عقل و دیگران.
دبیر علمی جشنواره سراسری غدیر تاکید کرد: این جشنواره نیز ادامه همان راه است راه هزار ساله حفظ و نگهداری این هویت مهم شیعی که اندیشمندان و هنرمندان در حفظ آن کوشا بودند و همه مساعی خود را مبذول داشته و از جان خود نیز مایه گذاشتند.
خالصی گفت: این جشنواره سراسری توسط بنیاد بین‌المللی غدیر، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و جهاد دانشگاهی فارس برگزار خواهد شد.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی فارس با بیان اینکه نشانی سایت جشنواره سراسری غدیر Fars.farhng. gov.ir است، گفت: دبیرخانه این جشنواره در جهاددانشگاهی فارس مستقر و با شماره تلفن 09388910785 پاسخگوی علاقه‌مندان است.
این پژوهشگر و منتقد ادبی یادآور شد: شاعران گرانمایه می‌توانند آثار خود را بدون محدودیت در مورد مدح و منقبت و مرثیه حضرت امیرالمومنین(ع) و واقعه غدیر خم، تا پایان آبان‌ماه 1398 به دبیرخانه ارسال کنند.
دبیر علمی جشنواره سراسری غدیر در خصوص جوایز پیش‌بینی شده این رویداد مهم گفت: برای نفر اول چهل میلیون ریال به همراه تندیس جشنواره، برای نفر دوم 30 میلیون ریال به همراه تقدیرنامه و برای نفر سوم نیز 20 میلیون ریال به همراه لوح تقدیر پیش‌بینی شده است.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی فارس همچنین در خصوص نوع اشعاری که از شاعران علاقه‌مند پذیرفته خواهد شد، گفت: در زمینه شعر کلاسیک، انواع سروده‌ها اعم از غزل، مثنوی رباعی، دو بیتی، قصیده، ترجیع‌بند، ترکیب‌بند، چهار پاره و فرم‌های دیگر و در زمینه شعر نیمائی، شعر سپید و ترانه نیز آثار شاعران با محورهای گفته شده قابل پذیرش است.
دبیر علمی جشنواره سراسری غدیر در خصوص نحوه داوری آثار ارسالی نیز گفت: آثار در دو مرحله ابتدائی و نهائی داوری شده و آثار برگزیده مشخص خواهد شد.
انتهای پیام