مجله آموزه‌های قرآنی به ایستگاه 27 رسید
گروه اندیشه ــ بیست‌وهفتمین شماره از مجله علمی ـ پژوهشی آموزه‌های قرآنی به صاحب امتیازی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مدیر مسئولی حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدباقر فرزانه و سردبیری حسن خرقانی منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ در این شماره از مجله علمی ـ پژوهشی آموزه‌های قرآنی مقالاتی با عناوین «تحلیل تطبیقی قاعدۀ ترادف واژگان در تفسیر قرآن با رویکرد معناشناسی در تفسیر «لمیزان و التحریر و التنویر» به قلم محمدعلی مهدوی‌راد و زهرا عماری اله یاری؛ «نقش ریشه‌شناسی و سیاق در فهم آیات متشابه لفظی» نوشته بی بی زینب حسینی، حسین قائمی اصل و کلثوم افضلی؛ «اعتبار و رجحان تفسیر انفسی قرآن کریم» به قلم سیدرضا مودب و اصغر مهری؛ «ماهیت تفسیر انفسی قرآن کریم» نوشته اکرم حسین‌زاده و محمد شریفی؛ «تحلیل و بررسی تطبیقی مستندات قرآنی حکم حکومتی در آرای تفسیری امام خمینی و شهید صدر» به قلم مجید بیگی و علی کربلایی پازوکی منتشر شده است.
همچنین مقالات «بررسی آسیب تقلید در اعتقادات دینی از منظر قرآن کریم» نوشته امیر احمدنژاد و زهرا کلباسی؛ «واکاوی تفسیر آیۀ حدّ سرقت به آیۀ أنّ المساجد للّه (به عنوان یکی از مستندات روایی روش تفسیری قرآن به قرآن)» به قلم «مهدی عبادی، سیدمحمد مرتضوی و محمد ابراهیم روشن ضمیر؛ «مدل قرآنی تحول نگرش یا تصحیح معیار ارزش‌گذاری انسان» تالیف بی بی حکیمه حسینی دولت آباد و حسن نقی‌زاده؛ «کاوشی در پدیدۀ تکرار و تعدّد نزول» نوشته منصور پهلوان، محمدعلی حیدری مزرعه آخوند و محمدرضا اشتری رکن آباد؛ «مستندات قرآنی روایات باب «صبر» اصول کافی» به قلم غلامرضا رئیسیان و حجت اله حکم آبادی نیز از دیگر مقالات این شماره هستند.
در چکیده مقاله بررسی آسیب تقلید در اعتقادات دینی از منظر قرآن کریم می‌خوانیم روایت تاریخ از زندگی اجتماعی بشر، حاکی از آن است که در همۀ اجتماعات انسانی، گروهی به سبب توانمندی‌های اقتصادی، مذهبی و یا سیاسی، نخبه تلقی شده و رهبری دیگران را به دست گرفته‌اند که در این میان، نقش عالمان و اندیشمندان مذهبی در جهت‌گیری دینی عوام حائز اهمیت و بی‌بدیل است. قرآن کریم نیز با پذیرش این واقعیت خارجی، با ذکر نمونه‌های متعدد، آن را آسیب‌شناسی کرده و با دعوت‌های مکرر به خردورزی، سعی در کاهش فاصلۀ فکری طبقات اجتماعی داشته است. از منظر قرآن، پیروی از نخبگان دینی در پیشگاه الهی رفع تکلیف نکرده و همۀ افراد در قبال مواضع دینی که اتخاذ می‌کنند، مسئول هستند.
از این رو، همگان مکرراً به تعقل و تدبر در نصوص وحیانی دعوت شده‌اند تا افزون بر آگاهی همگانی از مفاهیم دینی، کتاب آسمانی معیاری برای تشخیص سره از ناسره در دعاوی نخبگان قرارگیرد. بنابراین در منطق قرآن، وابستگی فکری عوام جامعه به نخبگان، امری مذموم است و همگان موظف‌اند با افزایش آگاهی و تعقل در براهین دینیِ ارائه‌شده از سوی رهبران اجتماع، مسیر حق را پیدا نموده و با دیده‌ای باز از نخبگان صالح پیروی نمایند تا به سعادت ابدی دست یابند.
در طلیعه مقاله مستندات قرآنی روایات باب «صبر» اصول کافی نیز آمده است اطمینان یافتن به اصل صدور روایات از معصومان در کنار فهم دلالت حدیث، همواره مورد توجه و تأکید محدثان و بزرگان امامیه بوده است. مطابق «روایات عرضه» که مورد اتفاق شیعه و سنی است، یکی از مهم‌ترین معیارهای رسیدن به این هدف، عرضه و تطبیق آن‌ها بر آیات قرآن است. لذا این نوشتار با بررسی و نقد دلالی همۀ روایات باب «صبر» اصول کافی و جمع‌آوری آیات مربوط، به دنبال تعیین میزان هماهنگی و سازگاری آن‌ها با آیات قرآن و در نتیجه صدور آن‌ها از معصوم است.
این پژوهش با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با روش اسنادی و کتابخانه‌ای با تکیه بر آیات قرآن و متون تفسیری و دیگر منابع معتبر به انجام رسید. یافته‌ها نشان می‌دهد که صبر به عنوان یکی از آموزه‌های دینی، از بزرگ‌ترین ملکات و صفاتی است که مورد توجه آیات و روایات بوده است؛ به طوری که از مجموع 25 روایت، جز یک روایت (روایت 25) که ظاهراً سازگاری کمتری با آیات دارد، دیگر روایات این باب کاملاً با آیات قرآن هماهنگ و سازگارند.
همچنین در بخش نخست از مقاله اعتبار و رجحان تفسیر انفسی قرآن کریم می‌خوانیم در باور عارفان الهی، تفسیر انفسی قرآن برترین روش تفسیر آیات و فهم مقاصد قرآنی است. اما وجود برخی نمونه‌های تفسیری نادرست در تفاسیر عرفانی، به همراه برخی نمونه‌های ساده و بدیهی تطبیق‌های قرآنی بر نفس انسانی، پندار عدم برخورداری تفسیرهای عارفان از مبانی تفسیری متقن را به همراه داشته است. به نظر می‌رسد چنین امری، نتیجۀ عدم شناخت صحیح تفسیر انفسی و فرایند تحقق آن است. بر این اساس، در این جستار تلاش شده تا ضمن بررسی اعتبار تفسیر انفسی، برتری آن بر تفاسیر ظاهری نیز مورد توجه قرار گیرد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مقصود از تفسیر انفسی، دریافت‌هایی شهودی از حقایق هستی بوده که عارفان به عنوان مراتبی از بطون و معانی آیات قرآن پذیرفته‌اند. مبانی یادشدۀ عارفان برای تفسیر انفسی، ریشه در روایات اهل بیت دارد. ضمن آنکه نمونه‌های تفسیری ایشان را می‌توان بر روایات تطبیق نمود. از دید فرد عارف، اهتمام جدی به طهارت نفس و همچنین قرائت قرآن به شیوۀ خاص، زمینه را برای نزول معانی قرآن بر قلب فراهم می‌نماید. کارکردها و امتیازهای تفسیر انفسی نیز مٶید ضرورت توجه بیشتر مفسران به این نوع تفسیر است.
انتهای پیام
