وقوع جهاد علمی در زمان امام باقر(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین امین رصاف، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایكنا از فارس، ضمن تسلیت فرا رسیدن سالروز شهادت امام محمدباقر(ع) گفت: لقب پنجمین امام شیعیان، باقر به معنای شكافنده علوم بود و این لقب مبارك را شخص نبی مكرم اسلام(ص) برای این امام بزرگوار انتخاب كردند.
وی با یادآوری اینكه این مطلب هم كه این لقب توسط پیامبر(ص) برای این امام نقل شده است، هم در روایات شیعی و هم سنی وجود دارد، گفت: جابربن عبدالله انصاری می‌گوید پیامبر(ص) فرمود بعد از من، كسی از خاندان من را خواهید دید كه هم نام و شبیه من است و علم را می‌شكافد شكافتنی (منظور از شكافتن علم این است كه درب‌های دانش را به روی مردم خواهد گشود).

لقب باقر(ع) را پیامبر(ص) برای پنجمین امام نهاد
رصاف با بیان اینكه پیامبر(ص) زمانی این پیشگویی كرده بود كه حضرت باقر(ع) هنوز به دنیا نیامده بود، افزود: سال‌ها گذشت تا دوران امامت امام سجاد(ع) فرا رسید؛ روزی جابر از كوچه‌های مدینه می‌گذشت و چشمش به حضرت باقر(ع) افتاد و مشاهده كرد كه درست شمایل پیامبر(ص) دارد جابر بر پیشانی او بوسه زد و حدیث پیامبر(ص) را نقل كرد و از این تاریخ به بعد جابر هر روز دو نوبت به دیدار آن حضرت می‌رفت و مرتب به او می‌گفت یا باقر؛ البته برخی‌ها گمان می‌كردند كه جابر هذیان می‌گوید و اما جابر حدیث پیامبر(ص) را نقل می‌كرد لذا بین مورخان از مسلمات است كه این لقب را پیامبر(ص) به امام باقر(ع) نسبت دادند.

حتی مخالفان امام باقر(ع) به مقام علمی آن حضرت معترفند
رصاف ضمن برشمردن دیگر ویژگی‌های امام محمد باقر گفت: از ویژگی‌های عجیب آن حضرت این است كه حتی مخالفین او هم نسبت به عظمت شأن و مقام علمی ایشان معترفند، به‌عنوان مثال ابن حجر هیثمی می‌گوید محمدباقر(ع) به اندازه‌ای گنج‌های پنهان معارف و دانش را آشكار ساخته و حكمت‌ها و نتایج دانش‌ها را بیان كرده كه جز بر عناصر بی بصیرت یا بدبصیرت پوشیده نیست و از همینجاست كه وی را شكافنده علوم و كسی كه پرچم دانش را برافراشته، قلمداد می‌كنند.
عضو جامعه اساتید حوزه‌های علمیه فارس یادآور شد: افراد بسیاری هستند كه به این قضیه معترفند از جمله ابن ابی الحدید می‌گوید محمدبن علی(ع) آقای فقهای حجاز بود، از او و فرزندش مردم علم فقه را آموختند، بنابراین یكی از ویژگی‌های بارز امام باقر بود كه در زمانش علوم واقعاً شكافته شد چون فرصتی برای ایشان ایجاد شده بود، مردم از بنی امیه سرخورده و ناامید بودند و از طرف دیگر عمربن عبدالعزیز برخی از محدودیت‌ها مثل نقل احادیث را برداشت و یك فرصت تاریخی برای امام باقر(ع) ایجاد و فضا باز شده بود.

بسیاری از احادیث در زمان امام باقر(ع) جمع‌آوری شد
وی همچنین افزود: بسیاری از این احادیث در زمان امام باقر(ع) مكتوب و نوشته و جمع‌آوری شد و آن امام همام فرصتی پیدا كرد كه بتواند كند مذهب را تأسیس كنند و در ایجاد علوم و گسترش علوم واقعاً فضای بسیار عظیمی را ایجاد كند لذا واقعاً اگر امام باقر(ع) نبود بسیاری از این احادیث امروز به دست ما نمی‌رسید و این فضایی بود كه در آن شرایط امام باقر(ع) حداكثر استفاده را برای تثبیت مذهب شیعه و نقل و گسترش احادیث به كار برد.
رصاف بیان كرد: از امام باقر(ع) در چند زمینه احادیث داریم و نشان‌دهنده این است كه ایشان در چند زمینه تلاش داشتند یكی از زمینه‌ها این بود كه تشویق و ایجاد انگیزه كردند كه مردم به سمت فراگیری علوم بروند و به شكل‌های مختلف این ایجاد انگیزه را انجام دادند.
مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: نكته بعد این است كه علاوه بر یادگیری، احادیث زیادی را از ایشان نقل كردند و در رابطه با گسترش علوم فرمودند، زكات علم را باید بپردازند و آن را گسترش دهند.

امام باقر(ع) جهاد علمی عظیمی را رقم زد
وی،‌ تدوین علوم در زمان ایشان و نوشتن كتاب‌های علمی زیاد توسط شاگردان آن حضرت را از دیگر اقدامات امام محمدباقر(ع) برشمرد و گفت: در زمان آن حضرت یك جهاد علمی به تمام معنا رخ داد، تشویق به فراگیری و گسترش و مسئله تدوین علوم و غیره همه اینها یك جهاد عظیم علمی را توسط ایشان رقم زد.
رصاف با بیان اینكه شیعه در زمان آن حضرت در حقیقت وارد زمانی شد كه به تثبیت رسید و معرفت‌هایی كه توسط احادیث نقل شده بود هم تثبیت و هم گسترش پیدا كرد، گفت: این معرفت‌ها هم فقط در زمینه حفظ اصول نبود بلكه در علوم مختلف قرآنی و كلام امام باقر(ع) نقش فوق برجسته‌ای را ایفا كردند كه باعث افتخار ماست.
مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم یادآور شد: اینكه امام خمینی(ره) فرمودند كه ما مفتخریم كه امام باقر(ع) از ماست همه اینها نشانه آن است كه قدر و منزلت این امام همام دانسته باشیم.

شیعه علم‌محور است
وی در بخش پایانی سخنان خود تأكید كرد: درسی كه از زندگی امام باقر(ع) می‌توان گرفت این است كه كسی كه شیعه و پیرو مذهب آن امام است، علم محور است یعنی شیعه باید مسئله علمی خود را همیشه در صدر مسائل قرار دهد و اگر ما امروز از لحاظ علمی رشد نكنیم عقب مانده هستیم و باید زیر دست مستكبران باشیم و اگر از لحاظ علمی جلو بیفتیم این مستكبران هستند كه باید پشت سر ما حركت كنند.
انتهای پیام