مسجد جامع عتیق، کهنترین مسجد تاریخی شیراز با قدمتی بیش از یک هزار سال است که حتی قدیمیترین منبر شیراز هم دقیقاً با همان شکل دوران گذشته در این مسجد قرار دارد. مسجدی زیبا و منحصر به فرد که پیشینه درخشان آن بر اهمیت آن افزوده است.
مسجد جامع عتیق یا مسجد جمعه یا مسجد آدینه در محوطه بینالحرمین و دقیقاً در شرق حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) قرار دارد و از داخل صحن آستان مقدس از طریق بازار نوساز، راهی به آن وجود دارد.
این مسجد در دوره بیست ساله سلطنت عمرولیث صفاری در سال ۲۸۱ هجری قمری ساخته شده است. در گذر هزار ساله، این مسجد چندین بار از جمله در سال ۹۷۳ هجری قمری در زمان حکومت شاه طهماسب اول صفوی، سال ۱۰۲۶ هجری قمری و ۱۰۲۷ هجری قمری در زمان حکومت شاه عباس کبیر، سال ۱۰۹۲ هجری قمری در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی بازسازی شده است.
در سال 1316 هجری شمسی این مسجد که در زلزله آن سالهای شیراز به صورت زیادی آسیب دیده بود به دست شهید آیتالله دستغیب، سومین شهید محراب انقلاب اسلامی با کمک و همراهی مردم مرمت و بازسازی شد و از همانجا این مسجد تبدیل به سنگری 40 ساله برای آن عالم ربانی شد و عمیقترین مبارزه با رژیم ستمشاهی را در این مسجد دنبال کرد و چه بسیار سربازانی را برای جبهههای نبرد حق علیه باطل تربیت کرد.
شاه اسحاق اینجو در سال ۷۵۳ هجری قمری ساختمانی در میان آن بنا كرد كه آن را «خدای خانه» یا دارالمصحف یا کعبه ثانی مینامند كه محل کتابت قرآن، نگهداری جزوات قرآن و مكان تلاوت آنها بوده است.
عمارت خدای خانه و ایوانهای آن، دارای ۱۲ متر طول و ۱۰ متر عرض است و مساحت اتاقی که در وسط آن قرار گرفته است به ابعاد ۸ متر طول و ۶ متر عرض است که از سنگ و گچ ساخته شده است. در ضلع شرقی و غربی این اتاق، دو سنگ مشبک قرار دارد و در دو ضلع جنوبی و شمالی آن، هر کدام یک در ورودی است که بر روی در ضلع شمالی خاتمکاری صورت گرفته است. در چهار گوشه خدای خانه، چهار ستون مدور مغازه مانندی وجود دارد که نمای بیرونی آن از سنگهای مکعب شکل آجر مانندی است که لابه لای آن سنگهای رنگین به کار رفته و با گچ نصب شده است و روی سنگهای ازاره پایین نیز نقش و نگارهایی دیده میشود.
بر بالای این عمارت، کتیبههایی به خط ثلث شامل اشعار عربی در وصف قرآن نوشته شده است و به گفته خادم این مسجد، اساس این ساختمان فقط برای کتابت قرآن بوده است زیرا در زمانهای قدیم چاپخانه وجود نداشت؛ لذا این عمارت برای کاتبان و حافظان قرآن در سال ۷۵۲ هجری قمری در زمان شاه شیخ ابواسحاق اینجو ساخته شد و تنها یک بار در ۱۳۱۶ خورشیدی مرمت شد.
در این عمارت یک جلد قرآن ۳۰ پاره جزء به جزء مربوط به دوره شاه اسماعیل صفوی که در گوشه تمام صفحات آن نوشته مسجد جامع عتیق و چند قرآن تک جزئی وجود داشته است و به گفته برخی زمانی قرآن دستنویس حضرت علی(ع) در اینجا وجود داشته است و اکنون تمام این قرآنها در موزه پارس شیراز نگهداری میشوند.
مسجد جامع عتیق یکی از مکانهای تاریخی استان فارس است که متأسفانه هنوز بعد از گذشت سالها مرمت آن تمام نشده در صورتی که بارها این مطالبهگری از سوی خبرگزاری ایکنا به مسئولان مربوطه انجام شده است. در دوره شورای چهارم شهر شیراز سالانه بودجهای برای مرمت این مسجد تخصیص مییافت اما این کار در دوره شورای پنجم متوقف شده است و اخیراً هم خبرنگار ایکنا مطالباتی را از اعضای شورای ششم شهر شیراز در خصوص تداوم و اتمام مرمت این مسجد تاریخی که افتخار استان فارس محسوب میشود، کرده است که امیدواریم مسئولان مربوط به این قضیه ورود جدی داشته باشند.
گزارش تصویری آخرین وضعیت مسجد جامع عتیق را اینجا ببینید
انتهای پیام