نقش مهم دولت در راستای هویت‌بخشی به جامعه قرآنی

حمید ایماندار، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز، در گفت‌وگو با ایکنا از فارس، اظهار کرد: در جامعه اسلامی ما که اساس آن بر نقش دولت در حیات معنوی مردم پی‌ریزی شده و به تعبیری دنیوی‌گری سکولار و فردگرایی و آزادی مطلق لیبرالی مردود تلقی می‌شود،‌ ضرورت حمایت و ورود دولت و حاکمیت در فعالیت‌های دینی امری بدیهی و محل نزاع صرفاً کمیت و کیفیت حمایت‌هاست. در این راستا مسئله نقش دولت‌ها در کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های قرآنی و حمایت از فعالان این عرصه همواره میان دغدغه‌مندان قرآن‌دوست مطرح بوده و محملی برای تضارب‌آرا و نظرات قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید:

• مهم‌ترین درخواست قرآنیان از دولت منتخب
• دولت جدید نگاه انقلابی به امور قرآنی داشته باشد
• دولت برای توسعه فرهنگ قرآنی برنامه ویژه داشته باشد
• بیمه فعالان قرآنی با دیگر بیمه‌ها موازی نباشد

وی ادامه داد: اگر فعالیت‌های قرآنی را به عنوان یک فعالیت فرهنگی لازم و مؤثر در تعالی معنوی فرد و جامعه و کاستن از آسیب‌های اجتماعی منظور بداریم که گاه در قالب‌های هنرورانه‌ای چون تلاوت و خوشنویسی و.. تبلور می‌یابد به نظر نباید تمایزی میان اهل قرآن و اصحاب فرهنگ و هنر در این حوزه قائل شد. از این منظر فعالان قرآنی کمابیش از مزایایی  بهره‌مند شده‌اند که البته توسعه و بهسازی آنها مطلوب است و باید توسط معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد پیگیری جدی شود. البته که تعدد سازمان‌های کارآمدی چون شورای عالی قران اداره فعالیت‌های قرآنی سازمان اوقاف و سازمان دارالقرآن‌الکریم و شورای توسعه فرهنگ قرآنی مزیت دیگری است که در کنار معاونت قرآنی ارشاد به عنوان یک نهاد منتسب به دولت به این مهم کمک کرده و باید هم‌افزایی نهادهای مذکور را در تحقق مطالبات قرآنیان را مدنظر قرار داد از این رو به نظر می‌رسد سطح و کمیت مطالبات قرآنیان اقتضای تشکیل سازمان یا وزارتخانه‌ای مستقل را نداشته باشد و یک ساختار و فرآیند هماهنگ کننده بتواند به خوبی تحقق مطالبات را پیگیری کند.

ایماندار تصریح کرد: نکته دیگر در تمایز سطح و کمیت مطالبات اهل قرآن و اهل فرهنگ و هنر و ورزش این است که صبغه دینی تبلیغی فعالیت‌های قرآنی گستره مطالبات مادی و کراهت استیکال به دین در آموزه‌های دینی سطح و کمیت کمک‌های دولتی را محدود کرده و شایسته است اهالی و مدیران قرآنی این توصیه دینی را در جهت اثربخشی فعالیت‌های قرآنی و حفظ سلامت دینی و معنوی فعالان حوزه تبلیغ در سیاست‌گذاری‌های خود منظور کرده و به عنوان یک فرهنگ پسندیده در میان قرآنیان ترویج دهند.

وی افزود: فارغ از بحث کفایت کمی ساختار موجود جنس مطالبات قرآنیان از دولت منتخب می‌تواند محل سؤال باشد. به لحاظ سطح و کمیت به نظر می‌رسد حمایت‌های مطلوبی از فعالان قرآنی صورت پذیرفته است ـ با منظور داشتن مسئله تمایز ماهوی جنس فعالیت قرآنی  و فرهنگی و هنری و ورزشی ـ مطلوبیت‌بندی قاریان و حافظان و مزایای بسیار خوب مترتب بر آن همچون تحصیل رایگان و بدون کنکور و.. بر کسی پوشیده نیست و البته پیگیری تحقق کامل این حمایت‌ها امری ضروری است.

ایماندار تصریح کرد: دیگر اینکه عمده فعالان این حوزه از حمایت‌های مردمی و دولتی تقریباً مستمری در قالب‌هایی چون حق‌الزحمه تبلیغ برخوردارند که نباید نسبت به آن بی‌توجهی شده و به تعبیر عامیانه ناشکری صورت گیرد لذا در این حوزه به نظر سامان‌دهی و عدالت محوری در توزیع حمایت‌های مادی و معنوی دولتی و مردمی باید مدنظر باشد. برای نمونه باید تمامی قاریان و حافظان کشور در همه سطوح امکان از مزایای مادی و معنوی هنر تبلیغی خود بهره‌مند باشند، این امر صرفاً با گسترش کرسی‌های تلاوت در کشور و کم‌رنگ شدن نقش مسابقات میسر است. به این صورت که هر قاری در هر شهر و روستایی قاری راتب مسجدی بوده و درآمد مختصر و البته متناسب با شأنیت و سطح هنری خود دریافت کند. به سخنی دیگر قاریان و حافظان بیشتر نیازمند مخاطب و جامعه هدف تبلیغ و ترویج و به نوعی هویت‌بخشی هستند. پیگیری بحث لباس مختص قاریان می‌تواند در همین راستا پیگیری شود. بنابراین اگر صرفه‌جویی در هزینه‌های موجود کفاف برگزاری کرسی‌های مستمر و سراسری را نمی‌دهد بودجه‌های دولتی می‌تواند در این حوزه جذب و مصروف شود.

وی افزود: نقش مهم دیگر دولت در راستای هویت‌بخشی به جامعه قرآنی می‌تواند به شکل ظرفیت‌های معنوی و حکمرانی و رسانه‌ای نهادهای دولتی در جهت تسهیل و بسط فعالیت‌های قرآنی در اقصا نقاط کشور متجلی گردد. به عنوان نمونه اثربخشی یک کرسی تلاوت شهرستانی بدون همراهی مؤثر و مسئولانه فرماندار و شهردار و دیگر بخش‌های دولتی مقدور نیست. توجه شود که جنس مطالبه در اینجا بر خلاف معهود ذهنی غالب قرآنیان معنوی و حمایتی است و نه صرفاً مادی. در حوزه‌های پژوهشی و علمی قرآنی هم به نظر با گسترش مطلوب مراکز آموزش عالی قرآنی ذیل وزارت علوم و نهادهای بسیار مؤثر موجود نیاز به حمایت‌ها در این حوزه حائز اولویت نباشد.

 ایماندار ادامه داد: باید گفت جنس مطالبات قرآنیان از دولت می‌تواند در نقش هماهنگ‌کننده و سامان‌دهنده و تکمیل‌کننده ظرفیت‌های مادی معنوی موجود در جهت هویت‌بخشی به فعالان قرآنی تعریف گردد، چرا که قاریان و حافظان ما در قیاس با دیگر مبلغان دینی از کمبود مخاطب و حمایت معنوی متولیان حقیقی و حقوقی دینی و یک کلام بحران هویتی ناشی از حس کم تأثیری در فرهنگ جامعه رنج می‌برند به علاوه مؤسسات قرآنی به عنوان یکی از بازوهای مؤثر در توسعه فرهنگ عمومی و تخصصی قرآن قطعاً از فرآیند هویت‌بخشی به اهل قران منتفع شده و مخاطبان بسیار بیشتری را جلب خواهند کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در پایان اظهار کرد: در گام نخست باید فعالان و مدیران قرآن سطح و کمیت مطالبات مادی خود را مبتنی بر آموزه‌های دینی تعدیل کرده و مساعی خود را برای هم‌افزایی و سامان‌بخشی به ظرفیت‌های ساختاری و مادی موجود سوق دهند و در ادامه پس از اطمینان نسبت به ساماندهی مطلوب عقلایی و عادلانه  ظرفیت موجود اولویت نخست خود را هویت‌بخشی به جامعه قرآنی قرار دهند که تنها با ارتباط مستمر هنروران قرآنی با بطن جامعه در قالب کرسی‌های تلاوت سراسری با حفظ شأنیت اهل قرآن مقدور است ـ البته شأنیت منبعث از آموزه‌های دینی نه آنچه‌ میان برخی قاریان و حافظان جا افتاده که باید به واسطه وظیفه  تبلیغی خود کاملاً از سوی دولت تأمین باشند ـ در نهایت باید گفت  نقش مادی و معنوی دولت در بهسازی وضع موجود تلاش در جهت هویت‌بخشی به جامعه قرآنی خواهد بود که این مهم باید با جدیت توسط نهادهای مسئول قرانی  پیگیری‌ و از دولت منتخب مطالبه گردد.