دغدغه جوان امروز از زبان نخبه قرآنی

یازدهم ماه شعبان‌المعظم مصادف با سالروز جوان رشید كربلا، حضرت علی‌اكبر(ع)، شبیه‌ترین انسان به ختمی مرتبت حضرت محمد مصطفی(ص) و روز جوان است.

جوانان یكی از مهم‌ترین قشر هر جامعه‌ای و در حقیقت آینده‌سازان هر كشوری هستند كه مسلماً توجه به دغدغه‌ها و رفع نیازهای آنان موجب تثبیت و قوام یك جامعه و به تبع آن یك مكتب و اندیشه خواهد شد. دین اسلام به‌ عنوان كامل‌ترین دین آسمانی همواره به تمام نیازهای انسان‌ها از بدو تولد تا انتهای عمرش توجه داشته است چنانچه احادیث و روایات معتبری در رابطه با نسل جوان در منابع اسلامی وجود دارد. برای مثال پیامبر مكرم اسلام(ص) فرمودند: «شما را به نیكى با جوانان سفارش مى‌كنم، چرا كه آنان، دل‌هاى رقیق‌ترى دارند، به‌راستى كه خداوند، مرا بشارت‌دهنده و هشداردهنده برانگیخت، جوانان با من هم‌پیمان شدند و پیران با من به مخالفت برخاستند.» آن گاه این آیه را خواندند: «و عمر آنان به درازا كشید و دل هایشان سخت گردید.» (سفینه البحار، جلد2، ص176) و امام صادق(ع) نیز فرمودند: «جوانان را دریاب، زیرا كه آنان سریع‌تر به كارهاى خیر روى مى‌آورند.» (کافی، جلد8، ص93) و همچنین از امام علی(ع) آمده است: «دل نوجوان مانند زمین آماده است كه هر بذرى در آن افشانده شود، مى‌پذیرد.» (نهج‌البلاغه، ص393، نامه31) و البته احادیث فراوانی از ائمه معصومین و پیامبر مكرم اسلام(ص) درباره جوانان آمده است.

توجه به نیازها و دغدغه جوانان متناسب با زمان و مكان هر منطقه و جامعه‌ای، یكی از اصلی‌ترین ملزوماتی است كه به خصوص تصمیم‌گیران كشور باید بدان توجه كنند. در ادامه پای سخنان مجتبی فردفانی، به‌ عنوان یكی از جوانان قرآنی كشورمان كه بارها برای جمهوری اسلامی در عرصه‌های بین‌المللی افتخار آفریده است، می‌نشینیم.

ایكنا ـ شرایط جوانان امروز جامعه را كمی توصیف كنید.

در نگاه اول به جامعه امروز، ممكن است فكر كنیم كه جوانان امروزی خیلی تقیدی به مسائل دینی و مذهبی ندارند، در صورتی كه چنین نیست و اكنون فعالیت‌های مذهبی و دینی جوانان درونی شده است و شكل و شمایل فعالیت‌های آنان به دلیل تكنولوژی‌های نوین تغییر كرده است. برای مثال اگر قبلاً در مكتب‌خانه‌ها چند جوان گردهم آمده و به تلاوت آیات وحی می‌پرداختند، امروز هزاران جوان با استفاده از لایو ایسنتاگرام و فضاهای مجازی، پای تلاوت‌های قرآن می‌نشینند و به آیات وحی گوش می‌سپارند.

امروز در شرایط شیوع كرونا كه محافل و مجامع عمومی مذهبی تعطیل شده‌اند، جوانان قرآنی بیكار ننشسته‌اند و فعالیت‌های خود را به فضای مجازی سوق داده‌اند و به‌صورت روزانه و مرتب برنامه‌های خود را اجرا می‌كنند كه مسلماً بینندگان كمی هم ندارند. البته‌ جوان امروز حقیقت‌جو و جست‌وجوگر است و مسائل دینی را باید با منابع متقن همراه با دلایل منطقی برای او بیان كنیم و اگر دلایل منطقی و عقلانی باشد، مسلماً جوانان هم آن مسائل را قبول می‌كنند.

ایكنا ـ برای تربیت نسل جوان امروز باید به چه نكاتی توجه كنیم؟

حدیثی از حضرت علی(ع) آمده است كه فرمودند فرزندان خود را مطابق با زمان خودشان تربیت كنید نه زمان خودتان. طبیعی است كه هر زمانی شرایط خاص خود را دارد و شرایط به مرور زمان تغییر می‌كند، پس در تربیت نسل جوان باید به اقتضائات روز توجه كرد.

یكی دیگر از نكاتی كه والدین باید بدان توجه كنند این است كه امروز دنیای تكنولوژی‌هاست و برای تربیت فرزندان باید خودشان را مجهز به این تكنولوژی‌ها كنند وگرنه میان آنان و فرزندانشان فاصله ایجاد می‌شود.

امروز دسترسی به اطلاعات بسیار سریع است و از سوی دیگر جوانان هم حقیقت‌جو هستند. لذا باید مراقبت كرد كه هر مطلب تربیتی را كه می‌خواهیم برای نسل جوان بیان كنیم باید مستند بوده و به روش‌های متفاوت بیان شوند.  همچنین جوان امروز منطقی هم هست و باید با شیوه حسنه با او برخورد و صحبت شود، همان‌طور كه قرآن كریم تأكید فرموده است: «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ...؛ با حكمت و اندرز نیكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شیوه‏ اى] كه نیكوتر است مجادله نماى...» (آیه 125، سوره نحل)

اگر جوان امروز بداند که نصایحی كه به او می‌شود حق و درست است و دیگر اینکه از سر دلسوزی است نه خودبرتربینی مسلماً آنها را می‌پذیرد.

ایكنا ـ به نظر شما دغدغه جوان امروز چیست؟

امروز به دلیل پیشرفت تكنولوژی‌ها و دسترسی سریع به اطلاعات می‌توان جوانان را با توجه به دغدغه‌هایشان طبقه‌بندی كرد. عده‌ای جست‌وجوگر و به دنبال حقیقت هستند و باید برای پاسخ به این دغدغه آنان، از روش‌های مؤثر و نیكو كه بارها قرآن كریم نیز بر آن تأكید كرده است یعنی به شیوه حسنه با این دغدغه آنان برخورد كنیم وگرنه جوانان طرد می‌شوند.

البته از نكته‌ای كه در این میان نباید غافل شد، نقش و تأثیر مستقیم دوست بر روی جوانان و دغدغه‌های آنان است، اكثر اوقات جوانان همرنگ دوستان و رفقایشان می‌شوند، برای مثال دوستان قرآنی داشتم كه جذب قرآن شدم، وگرنه معلوم نبود امروز چه سرنوشتی می‌داشتم.

جامعه امروز ذائقه یك جوان و آرمان‌ها و اهداف او را مشخص می‌كند و بر روی اهداف او تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر برخی از الگوگیری‌ها و اهداف جوانان هم درونی است كه اگر در هر دو حالت جوانان را رها كنیم، معلوم نیست سرنوشت آنان چه می‌شود. رسانه‌های غربی چه در كانال‌های ماهواره‌ای چه در فضای مجازی به خصوص و به صورت گسترده‌تر، الگوهای مدنظر خود را برای جوانان كشورمان مطرح می‌كنند كه ممكن است این الگوها مطابق با آموزه‌های دینی نباشند یا خیلی تقیدی به مسائل معنوی نداشته باشند، پس نباید از این زنگ خطر غافل باشیم.

دغدغه برخی از جوانان امروز كسب ثروت فراوان شده است. البته داشتن ثروت بد نیست. چنانچه در دین اسلام حضرت خدیجه(س) هم ثروت فراوان داشت اما مهم این است كه این ثروت را چگونه و از طریق راه‌های حلال كسب كرده و نكات دینی آن یعنی پرداخت خمس و زكات هم مدنظر قرار دهیم.

در الگوهای غربی معمولاً رسیدن به ثروت و لذت‌های مشخص به‌عنوان دغدغه جوانان مطرح می‌شود كه اسلام همه لذت‌ها را در حد اعتدال مطرح كرده است به شرطی كه مسائل شرعی رعایت شود، این‌ها نكاتی است كه باید برای جوانان امروز به شیوه بسیار ظریفانه و هنرمندانه‌ای به‌درستی مطرح شود.

ایكنا ـ نیازمندی‌های جوانان قرآنی كشورمان چیست؟

این روزها شاهد بروز دغدغه‌ای در میان جوانان قرآنی كشور هستیم كه روزبه‌روز هم بیشتر می‌شود و آن وابستگی صرف به مسابقات قرآن است كه موجب شده مقداری فضای فعالیت‌های قرآنی كشور تحت تأثیر قرار گیرد. جوانانی كه در مسابقات قرآن رتبه كسب نمی‌كنند سرخورده می‌شوند و انگیزه لازم را برای انجام فعالیت‌های قرآنی ندارند، زیرا در كشور ما مسابقات اهمیت زیادی دارد و 80 تا 90 درصد وابستگی فعالیت‌ها به مسابقات است نه به خوب خواندن‌ها. لذا باید این وابستگی كم شود تا جوان قرآنی ما دغدغه كسب عنوان و رتبه در مسابقات نداشته باشد.

مسئولان باید توجه كنند كه نباید جوانان قرآنی را به حال خودشان رها كنند و از ظرفیت آنان در هیچ‌جا استفاده‌ای نشود. از بسیاری از جوانان قرآنی كه حتی در مسابقات قرآن در عرصه‌های ملی و بین‌المللی رتبه‌های خوبی كسب كرده‌اند، آن‌طور كه باید استفاده نمی‌شود یعنی آنان رها شده‌اند، در صورتی كه می‌توان از آنان در عرصه‌های مختلف استخدامی استفاده كرد.

امروز برخی از معلمان قرآن بسیار ضعیف هستند یا كانون‌های قرآنی ادارات و برخی دستگاه‌ها بسیار ضعیف عمل می‌كنند و از سوی دیگر قاری یا حافظ بین‌المللی بیكار است. چرا از ظرفیت این افراد در این موارد و همچنین در دوره‌های تربیتی استفاده‌ای نمی‌شود.

همچنین در داوری مسابقات قرآن هم معمولاً از جوانان حافظ و قاری برتر كمتر استفاده نمی‌شود، در صورتی كه آنان استعدادهای خوبی دارند و در مسابقات مختلف خوش درخشیده‌اند. باید تلاش كنیم که عموم مردم را به قرآن علاقه‌مند كنیم و در این صورت قاریان و حافظان نخبه هم می‌توانند برنامه قرآنی اجرا کنند.