رعايت اخلاق عملی و ادب اختلاف؛ لازمه گفت‌وگوی ادیان
گروه اجتماعی ــ عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی با بیان اینكه یكی از مسائل مهم در مناظرات، ادب اختلاف و اخلاق عملی در گفت‌وگوهاست، گفت: امروز مشاهده می‌كنیم از طریق ماهواره چگونه به هر متعصبی شبكه‌ای داده‌اند و این‌ها شبانه‌روز در حال جدال و فحاشی به یكدیگر هستند و كم‌كم مردم این نوع جدال‌های شیطانی را می‌شناسند.
به گزارش ایكنا از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالكریم بی‌آزار شیرازی، عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی، شب گذشته، 25 تیرماه در نشست تخصصی كرامت انسانی در ادیان ابراهیمی با تأكید بر آموزه‌های رضوی كه در شیراز برگزار شد، گفت: برنامه‌ای را در آستان قدس رضوی از دو سال پیش شروع كردیم در تداوم گفت‌وگوی ادیانی كه امام رضا(ع) با علمای بزرگ ادیان آن روز داشتند.
وی افزود: برای اینكه عظمت این مناظرات را بیشتر توجه كنیم باید بدانیم كه این مناظرات در زمان مأمون خلیفه عباسی برگزار شده است كه كتاب‌های مختلف سایر تمدن‌ها از جمله كتاب‌های یونان درخواست شده بود و به مركز اسلامی آمده بود و این‌ها را ترجمه كرده بودند و یكی از مترجمان این كتاب‌ها ابن‌مقفع از اهالی شیراز است.
بی‌آزار شیرازی با بیان اینكه ابن مقفع نقش بسیار مهمی در شكوفایی علم و دانش و پیوند میان علوم اسلامی با علوم سایر كشورهای جهان و تمدن‌های كهن دارد، گفت: در اوج شكوفایی علم و دانش در مركز اسلامی، مشاهده كردیم كه چنین مناظراتی میان امام رضا(ع) و علمای ادیان صورت می‌گیرد كه این علما بسیار برجسته بوده‌اند.
مناظرات شیطانی و الهی
رئیس سابق دانشگاه مذاهب و ادیان با تصریح اینكه مناظرات می‌تواند به دو صورت انجام گیرد، گفت: یكی به سبك مناظرات شیطانی است كه در آن برخی با نفی دیگران می‌خواهند خود را اثبات كنند و می‌خواهند با هر جدالی كه شده طرف را خورد كنند و مردم نتیجه بگیرند كه من بهترم كه این در جهت شیطان است چرا كه شیطان گفت من بر آدمی برترم.
وی ادامه داد: نوع دیگر جدال و گفت‌وگوی الهی است كه از زمان حضرت ابراهیم(ع) این جدال و گفت‌وگوها پایه‌گذاری شد و به تعبیر قرآن جدال «...بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ...؛... و با آنان به [شیوه اى] كه نیكوتر است مجادله نماى...» (آیه 125 سوره نحل) است. با عدم اختلاف و اخلاق عملی و در جهت حق و حقیقت و الهی است.
رعایت نهایت ادب اختلاف در جریان مباهله پیامبر(ص)
بی‌آزار شیرازی با یادآوری داستان مناظره پیامبر(ص) با مسیحیان نجران در دوران صدر اسلام گفت: بیش از 80 آیه سوره آل عمران درباره این مناظره است و در اینجا نهایت ادب اختلاف را مشاهده می‌كنیم. خداوند به پیامبرش ادب اختلاف را آموخته است و نمی‌گوید من بر حقم و تو بر باطل و باید ببیند چه كسی راهش درست نیست و باید راهش را اصلاح كند. پیامبر(ص) خودش را بر حق می‌دانست اما نمی‌گفت من بر حقم و شما بر باطل و مسلماً اگر می‌گفت طرف ناراحت می‌شد ولی طوری پیامبر(ص) به دستور خدا صحبت كردند كه آن‌ها را به سمت حق‌جویی سوق دادند نه جدال.
وی یادآور شد: در زمان امام رضا(ع) وضع به صورت دیگری درآمده بود، یعنی طوری شده بود كه هم علم و دانش خیلی رشد كرده بود و هم علمای فراوان از ادیان مختلف كه از سر اسر نقاط دنیا در مركز اسلامی آمده بودند و این‌ها در جلساتی كه دعوت شدند امام رضا(ع) با آنان گفت‌وگو كردند.
عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی اضافه كرد: گفت‌وگوی حضرت اول از نظر علمی بر این اساس بود كه هر سخنی كه می‌گویند از كتاب‌های خود آن صاحبان ادیان باشد. یعنی ایشان كه ملقب هستند به عالم آل محمد(ص) این‌گونه نبود كه تنها احاطه علمی به مسائل اسلامی داشته باشند بلكه مانند جدش حضرت علی(ع) به تمام كتاب‌های آسمانی آشنایی داشتند و با این اساس گفت‌وگو كردند.
مهم‌ترین مسئله در مناظرات
بی‌آزار شیرازی با بیان اینكه یكی از مسائل مهم در مناظرات این است كه كسی كه مناظره می‌كند باید اهل علم بوده و دانا باشد و مهم‌تر از این‌ها مسئله ادب اختلاف و اخلاق عملی در گفت‌وگوهاست، گفت: امروز مشاهده می‌كنیم از طریق ماهواره چگونه به هر متعصبی شبكه‌ای داده‌اند و این‌ها شبانه‌روزی در حال جدال و فحاشی به یكدیگر هستند كه كم‌كم مردم دارند این نوع جدال‌های شیطانی را می‌شناسند.
الگوی جدال «بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ»
وی با تأكید بر اینكه امام رضا(ع) یك الگوی جدال «بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ» بنا كرد، گفت: در هیچ جای مناظرات امام رضا(ع) با علمای ادیان مختلف بی‌احترامی نمی‌بینیم و متقابلاً هم پیروان ادیان هیچ‌گونه بی‌احترامی به حضرت نكردند.
عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی اظهار كرد: در برخی از جاها كه برخی از افراد نادان می‌خواهند به خاطر نكته ضعفی كه به نظرشان رسیده است و آن را بر سر بكوبند حضرت جلویشان را گرفته است و هرگاه طرف كم آورده است، سعی كردند به او كمك كنند.
نتیجه مناظره با ادب اختلاف
وی ادامه داد: مسلماً در چنین مناظره‌ای كه توأم با ادب است طرف هرچه باشد در راه حق‌جویی می‌افتد و اگر حق را ببیند در برابر حق تسلیم می‌شود. اگر هم در راه شیطانی باشد سعی كند آن طرف را خرد كند، مسلم هرچه حرف حق هم بزنی او نخواهد پذیرفت و سعی می‌كند دائم مطالب خود را توجیه كند.
بی‌آزارشیرازی یادآور شد: در آیه 125 سوره نحل خداوند می‌فرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ...؛ با حكمت و اندرز نیكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شیوه اى] كه نیكوتر است مجادله نماى...» و در زیارت امام رضا(ع) نیز می‌خوانیم كه خدایا درود فرست بر علی‌بن موسی‌الرضا(ع) كه او نصرت‌دهنده دین توست و شاهد بر بندگان توست؛ همچنان كه در حضور و پنهان نصیحت می‌كرد لذا یكی از نكات جالب این است كه اگر عیبی در طرف می‌دیدند آن را علنی تذكر نمی‌دادند بلكه آهسته و در سر گوشزد می‌كردند.
عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی با بیان اینكه مردم وقتی آن كرامت والا را در امام رضا(ع) دیدند عاشق ایشان شدند نه به خاطر اینكه در گفت‌وگو با دیگران غلبه كردند، گفت: اینكه در گفت‌وگو با دیگران غلبه كنیم، هنر نیست افراد جاهل هم می‌توانند این كار را بكنند.
وی بیان كرد: از دو سال پیش تاكنون آستان قدس رضوی فعالیت جالبی كرده است و كنگره عظیمی در سال گذشته به راه انداخت كه در آن از علمای بزرگ ادیان از سراسر جهان دعوت كرد و این‌ها آمدند با همین ادب اختلاف گفت‌وگو كردند یعنی این جلسات گفت‌وگوی میان ادیانی كه در آستان قدس رضوی در سال گذشته برگزار شد با همین اخلاق والا بود؛ لذا همه بسیار راضی بودند و دست پر برگشتند.
گفت‌وگوی ادیان باعث رفع سوءتفاهم‌ها می‌شود
بی‌آزار شیرازی با تأكید بر اینكه گفت‌وگوی ادیان بسیار مهم است و باعث می‌شود بسیاری از سوءتفاهم‌ها كنار رود، گفت: اگر پیروان ادیان دور هم جمع شوند بسیاری از بدبینی‌ها كنار می‌رود و به جای آن رفتار مسالمت‌آمیز و ادب اختلاف و احترام می‌نشیند كه بحمد الهی از زمان‌های قدیم در ایران علمای اسلام به ما آموخته‌اند كه با اهل كتاب رفتار نیك داشته باشید. به همین دلیل در سراسر ایران اهل كتاب و سایر ادیان در نهایت آرامش به سر می‌برند.
عضو شورای علمی و برنامه‌ریزی مركز گفت‌وگوی ادیان آستان قدس رضوی با یادآوری نقش ادیبان اسلامی نیز در این زمینه گفت: از طریق سعدی چگونه تسامح دینی به كشورهای اروپایی رفته است كه چه جنگ‌های مذهبی میان مردم مسیحی بوده است.
وی اظهار كرد: اگر مردم ایران عاشق اهل بیت(ع) هستند به خاطر این كرامات و اخلاق والای عملی است كه از این خاندان دارند و این خاندان نیز اخلاق عملی را اول از پیامبر(ص) و بعد حضرت علی(ع) و بعد حضرت فاطمه(س) گرفته‌اند.
انتهای پیام
