یادی از ماندگاران عرصه اجتماعی که چهره در نقاب خاک کشیدند

 

 

عماد افروغ، فعال سیاسی، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه دین بعد از تحمل یک دوره بیماری سحرگاه روز جمعه ۲۵ فروردین در ۶۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. وی در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، نمایندگی مردم تهران و ریاست کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی را نیز برعهده داشت.

 

مرحوم افروغ متولد سال ۱۳۳۵ شیراز، در سال ۱۳۵۵ برای تحصیل در رشته جامعه‌شناسی وارد دانشگاه سالفورد انگلستان شد. وی در شهریور ۱۳۵۹ به دلیل برگزاری تظاهراتی علیه آمریکا در مقابل سفارتخانه این کشور که در اعتراض به برخورد پلیس آمریکا با دانشجویان مسلمان ایرانی برگزار شده بود، دستگیر و زندانی و سپس از انگلیس اخراج شد.

 

مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۶۵ از دانشگاه شیراز و مدرک دکترای خود را در سال  ۱۳۷۶ از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد و در سال ۱۳۷۳ نیز به عنوان دانشجوی نمونه کشور در مقطع دکتری شناخته شد. از سال ۱۳۷۶ به مدت ۶ سال عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بود و از سال ۱۳۸۲ به عنوان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فعالیتش را آغاز کرد و آخرین مسئولیت وی نیز مدیریت گروه علم و دین این پژوهشگاه بود.

 

از وی آثار متعددی در حوزه جامعه‌شناسی، اندیشه، تمدن غرب و اسلام‌شناسی منتشر شده است که می‌توان به گزیده و حس و حالی از نهج‌البلاغه، عاشورا و رهایی، چالش‌های کنونی ایرانی، اسلام و جهانی شدن، رنسانس دیگر، ما و جهانی شدن، مناقشه حق و مصلحت و بن‌بست دانشجویی، محتواگرایی و تولید علم، گفتگو ابزار یا گفتمان و حقوق شهروندی و عدالت اشاره کرد.   

 

عماد افروغ نام آشنای جامعه‌شناسی ایران است، اما جامعه‌شناسی او به بیان نظریات و تحلیل وضع جامعه ایران و جهان محدود نبود. وی جامعه‌شناسی عمل‌گرا بود و به حدی دقیق جامعه ایران را می‌شناخت که می‌توانست روند تحولات آن را پیش‌بینی و برای مقابله با بحران‌های آینده برنامه‌ریزی کند.

 

همین شناخت دقیق بود که موجب شد وقتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی (دوره هفتم مجلس) و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس بود، طرح ساماندهی مد و لباس در ایران را ارائه و علی‌رغم مخالفت‌های موجود، برای تصویب آن تلاش کند که البته موفق هم شد و در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۸۵ کلیات طرح ساماندهی مد و لباس به منظور حفظ و تقویت فرهنگ و هویت ایرانی - اسلامی و ترویج الگو‌های پوشش ملی در مجلس به تصویب رسید.

 

 

صدیقه اعتماد سعید، مدیر شبکه رادیو سلامت در سن ۵۹ سالگی از دنیا رفت و در بهشت زهرا(س) در قطعه ۲۳۲ به خاک سپرده شد. وی متخصص بیماری‌های کودکان، از بهمن‌ماه سال ۱۳۹۳ مدیریت رادیو سلامت را به‌عهده داشت.

 

وی پیش از این «عضو شورای سیاستگذاری سلامت سازمان صداوسیما» بود و از سال ۱۳۹۲ تاکنون قائم‌مقام شورای سیاستگذاری سلامت بود و در بخش‌های مختلف رادیو سلامت از جمله «مدیر طرح و برنامه این شبکه» و همچنین «سرپرست گروه سلامت جسم و سلامت اجتماعی رادیو سلامت» نیز سابقه فعالیت داشت.

 

 

سیدمهدی ثریا، جامعه‌شناس ایرانی و مترجم به علت کهولت سن 22 آذرماه در ۹۵ سالگی درگذشت و در آرامستان بهشت سکینه کرج آرام گرفت. وی مردم‌شناس، شاعر و متفکری عمیق بود که به بسیاری از مسائل و موضوعات جهان بشری اندیشید و همین ویژگی‌ها را می‌توان در آثارش به وضوح دید.

 

کتاب‌های «جوامع سنتی و تغییرات فنی»، «جمعیت از دیدگاه انسان‌شناسی»، «استاد پیر»، «ذهنی که خود را بازیافت»، «تغذیه»، «شعوری دیگر (چشم باطن)»، «شخصیت در فرهنگ»، «در سراچه ترکیب»، «روش بحث و مذاکره»، «خرد و فرزانگی»، «تولد و مرگ معنی»، «فلسفه تائو (ترکیب علم و هنر و بلاغت برای نیل به معنویت)» و «انسان در جست‌وجوی خویشتن» از جمله آثار وی است.

 

 

باقر پرهام، مترجم و پژوهشگر فلسفه، ۷ خرداد ماه جاری در سن ۸۸ سالگی دار فانی را وداع گفت. وی زاده رودبار بود و کتاب‌هایی که در حوزه فلسفه و جامعه‌شناسی ترجمه کرده که همچنان تجدید چاپ می‌شوند؛ از جمله سه اثر معروف هگل، گروندریسه کارل مارکس و کتاب مطالعاتی درباره طبقات اجتماعی نوشته ژرژ گورویچ.

 

«درباره تقسیم کار اجتماعی»، «صور بنیانی حیات دینی» از امیل دورکیم، «هانری کوربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام» نوشته داریوش شایگان، «مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی» از رمون آرون، «اقتدار» از ریچارد سنت، «مطالعاتی در آثار جامعه‌شناسان کلاسیک» از ریمون بودون، «مقدمه بر فلسفه تاریخ هگل» نوشته ژان ایپولیت، «تاریخ فلسفه در قرن بیستم» نوشته کریستیان دولاکامپانی، «استقرار شریعت در مذهب مسیح»، «پدیدارشناسی جان» و «پیشگفتار پدیدارشناسی جان» از گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، «ماجرای اقامت پنهانی میگل لیتین در شیلی» نوشته گابریل گارسیا مارکز، «حقوق طبیعی و تاریخ» از لئو اشتراوس، «نظم گفتار» از میشل فوکو، «مبانی جامعه‌شناسی» نوشته هانری ماندراس و ژرژ گورویچ و «در شناخت اندیشۀ هگل» از روژه گارودی از جمله آثار اوست.

 

رضا داوری اردکانی درباره او گفته است؛ پرهام دانشمندی جامع و دارای اطلاعات وسیع و برخوردار از وسعت نظر و درک سیاسی اجتماعی بود و تنها به اسم و رسم و بر حسب ادعا جامعه‌شناس نبود و شاید به همین جهت در دهه‌های پایان عمر هر جا که بود خود را غریب حس می‌کرد.

 

 

سیدحسین کردبچه، مداح اهل بیت(ع) حوالی اذان مغرب یکشنبه ۲۲ مردادماه دار فانی را وداع گفت. در میان هیئتی‌ها مشهور بود به سیدحسین عرب، اما در شناسنامه نامش سیدحسین کردبچه کرمانشاه است. ۷۷ سال سن و تا حدود ۲ هفته قبل از پرکشیدنش از این دنیای خاکی هم به قول هیئتی‌ها تخته‌اش وسط بود و در هیئت‌های مطرح و چند هزار نفری تهران روضه‌خوان بود که آخرین روضه‌خوانی آن مرحوم در شب عاشورای ۱۴۰۲ رقم خورد.

 

این مداح برجسته قدیمی هم‌نسل مداحانی همچون احمد شمشیری، سیدجواد ذبیحی، علی قصری و محمد علامه بود. از ویژگی‌های آن مرحوم می‌توان به شعربلد بودن و حافظه شعری بسیاری بالا اشاره کرد، همچنین وی با لحنی آرام و طمأنینه خاص مداحی می‌کرد و در تمام روضه‌های خود سعی می‌کرد نام امیرالمومنین علی(ع) را به زبان آورده و با جمعیت دم «یاعلی» بگیرد.