كاربرد انواع خط در اسلام/ چگونگی تغییر رسم‌الخط قرآن توسط عربستان
گروه فرهنگی ــ عضو شورای ارزیابی خوشنویسان ایران با بیان اینكه خط نسخ یک خط کاربردی و برای متون عربی و به‌ویژه قرآن ساخته شده است، به بیان كاربرد انواع خطوط در اسلام پرداخت.
به گزارش ایكنا از فارس، «دست خط 3» عنوان نمایشگاه خوشنویسی است كه آثاری در رشته‌های نستعلیق، شكسته و كتیبه و شامل ٦٠ اثر از استاد غلامحسین امیرخانی، استاد علی شیرازی و استاد مجتبی ملک‌زاده به مدت یک هفته در شهر صدرای شیراز برپا شده است.
خوشنویسی اسلامی با خوشنویسی زبان‌های دیگر متفاوت است
دقایقی را با استاد علی شیرازی، یكی از خالقان آثار این نمایشگاه همكلام شدیم تا چند و چونی از خوشنویسی اسلامی را بخوانیم. وی در این رابطه گفت: خوشنویسی اسلامی هم از نظر روش کار و هم از نظر ابزار با خوشنویسی در زبان‌های دیگر متفاوت است و بین همه کشورهای اسلامی این رواج دارد.
وی با بیان اینكه حتی در ترکیه که خط آن‌ها عوض شده، باز هم خوشنویسی با مرکزیت استانبول در حال پیگیری است، افزود: در کشورهای همچون عربستان، مصر، سوریه، امارت و .. خوشنویسی را به عنوان هنر اول می‌شناسند.
چرا خط جنبه تقدس پیدا كرد
شیرازی افزود: به این دلیل که در جهان اسلام نقش‌های موجودات زنده کراهت داشته و از طرف دیگر به دلیل وجود ادبیات و به ویژه قرآن، خط جنبه تقدس پیدا کرده و تمام استعدادهای هنری در زمینه خوشنویسی خرج شد.
هیچ معماری اسلامی بدون خط شناخته شده نیست
عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران اضافه کرد: خوشنویسی چون هم با مذهب مشکل نداشت و بلکه مذهبیون به آن تشویق می‌کردند و از سوی دیگر با حکومت‌ها هم مشکل نداشت، بیشترین پیشرفت کیفی و کمی را داشته است تا آنجا که هیچ معماری و بناهای اسلامی بدون خط شناخته شده نیستند.
عضو شورای ارزشیابی هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: نقش‌هایی که در بناهای اسلامی وجود دارد نقش‌های طبیعت گرایانه و رئال نیست، بلکه خطوط انتزاعی است که به مرور به‌وجود آمده است. این همزیستی در فرش و جاهای دیگر هم مشاهده می‌كنید.
كاربرد خط در اسلام
این استاد خوشنویسی با بیان اینكه خط در درجه اول کاربردی است، گفت: خط نسخ یک خط کاربردی و برای متون عربی و به ویژه قرآن ساخته شده است و طراحی آن به گونه‌ای است که برای اِعراب جای کافی دارد. خط ثلث و معرق برای سرستون‌ها و کتیبه‌ها ساخته شد. خط نستعلیق برای زبان فارسی طراحی شده است و برای همین هم هست که اگر یک متن عربی را با نستعلیق بنویسید آن زیبایی را نداشته باشد. خط ثلث مطلقا برای زبان فارسی طراحی نشده است.
وی به نگارش قرآن نیز اشاره کرد و افزود: عربستان از چندین سال پیش قرآنی را به خط عثمان طه نوشتند و هر ساله با تیراژ بسیار زیاد منتشر کردند و بین حجاج، به ویژه در ایام حج توزیع می‌کنند. این باعث شد که رسم الخط قرآن را تقریبا در جهان اسلام تغییر بدهند. این‌ها تواسنتد با کمک هنر خوشنویسی کل رسم الخط قرآن را در همه کشورهای اسلامی تغییر دهند بدون هیچ واکنشی چون در قالب هنر بود.
نبود مدیریت در خوشنویسی موجب شد تا نتوانیم رسم‌الخط كتب دینی داشته باشیم
شیرازی ادامه داد: متاسفانه در ایران چون مدیریت به صفر تنزل پیدا کرده هیچ سیستمی نبود که بتوانیم به آن پیشنهاد دهیم تا رسم الخط کتب دینی از جمله قرآن کریم، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و ... را به صورت یک رسم الخط استاندارد در بیاوریم. ما الان خوشنوییسان بزرگی داریم ولی به دلیل این که مدیریت کاردان و دلسوزی نبوده، هیچ اتفاقی در این مورد نیفتاده است.
مركز خوشنویسی جهان اسلام باید ایران بود
وی اضافه کرد: اكنون باید مرکز خوشنویسی جهان اسلام ایران بود، چیزی که عملا هست و همه کشورهای جهان اسلام این را قبول دارند ولی رسماً ترکیه با داشتن یک شهر و تعداد محدودی خوشنویس این جایگاه را به شکل رسمی کسب کرده است چون آن‌ها توانستند تعاملات بین‌المللی خوبی با کشورهای دیگر داشته باشند و ما نتواسنتیم این تعاملات را داشته باشیم.
این هنرمند خوشنویسی كشورمان گفت: در کشورهای اسلامی دیگر شاید ما را به صورت انفرادی دعوت کنند و به ما احترام بگذارند ولی در نمایشگاه حاضر نیستند اثر بخرند چون زیر دوربین‌ها قرار می‌گیرند و از نظر سیاسی دچار مشکل می‌شوند.
خوشنویسی به لحاظ هنر وارد دوران طلایی شده است
شیرازی یادآور شد: خوشنویسی در دوره معاصر به دلیل وجود انجمن خوشنویسی به عنوان یک تشکل مردم نهاد هفتاد سال است که ثمره این هفتاد سال و امروز در خط نستعلیق به قدری پیشرفت حاصل شده که برای ما هم قابل پیش‌بینی نبود. در خط شکسته اتفاقات خوبی افتاد و به شکلی که در حدود 50 سال پیش فراموش شد دوباره احیا شده در خط نسخ و ثلث کسانی تربیت شدند که با استاد طارز قابل مقایسه است و خوشنویسی از نظر هنر وارد دوران طلایی خود شده است.
انتهای پیام
